، مساله آلودگی هوای تهران سال هاست که به یک چالش بزرگ در کشورمان تبدیل شده است. مشکلی که در فصول سرد سال وضعیت بحرانی‌تری را نیز به خود می گیرد و بسیاری از افکار عمومی و البته صاحب نظران خواستار مواجهه موثر تر با آن می شوند. در این راستا، به تازگی و بر اساس داده های شرکت سوئیسی IQAir، تهران با شاخص آلودگی ۲۰۷، به آلود‌ترین شهر جهان تبدیل شده است.

البته که در روزهای اخیر ساکنان پایتخت به عینه شاهد آلوده شدن قابل توجه هوای تهران بوده اند. موضوعی که نمودهای عینی خود را در قالب تعطیل شدن مدارس و اعلام هشدار به گروه هایی جمعیتی و سنی که از آلودگی هوا آسیب جدی می بینند، به نمایش گذاشته است. با این حال، بار دیگر و همزمان با تبدیل شدن تهران به آلوده ترین شهر جهان، این سوال مطرح می شود که چرا چالش آلودگی هوای پایتخت به نقطه بحرانی فعلی رسیده است؟ در این رابطه، توجه به دو متغیر ضروری است.  

اول اینکه باید اذعان کنیم که مشکل آلودگی هوای تهران و حل این چالش، هنوز با راه حل های موثر و ایجاد اجماع در میان دولتمردان برای مقابله با آن رو به رو نشده است. وقتی قرار باشد یک مشکل به نحوی جدی مخاطب قرار گیرد و حل شود، هم منابع کشور و هم عزم مسوولان و افکار عمومی برای مخاطب قرار دادن آن باید تجمیع و بسیج شود. موضوعی که در مورد مقابله با آلودگی هوای پایتخت قابل مشاهده نبوده و همین مساله سبب شده تا سال به سال شاهد بدتر شدن وضعیت در این حوزه باشیم.

نکته دوم اینکه رویکرد و سیاست ما در مواجهه با آلودگی هوای پایتخت، یک رویکرد پایدار نبوده است. به بیان ساده تر، در برهه هایی به مشکل آلودگی هوای پایتخت و دیگر کالانشهرها نگاهی ویژه معطوف شده و در دوره هایی دیگر، چنین نبوده است. این در حالی است که مساله آلودگی هوا، مشکلی ورای جنس تفکر و رویکردهای کلان دولت های مختلف است و باید مقابله ای پایدار با آن صورت گیرد. البته که اگر چنین نشود شاهد اتلاف منابع و البته تشدید و تعمیق اصلِ مشکل خواهیم بود.

موضوعی که به نظر می رسد در مورد چالش آلودگی هوایی تهران به عینه قابل مشاهده است. در عین حال، به نظر می رسد که از دیدگاه‌های کارشناسان نیز آنطور که باید و شاید برای مقابله با این چالش استفاده نشده است. حداقل اگر چنین نبوده این توجه صرفا به حوزه تئوریک محدود مانده و به حوزه عملیات راه نیافته است. به هر حال، مشکل آلودگی هوای تهران به هیچ عنوان جدید نیست و سال هاست در این حوزه حرف زده می شود و از آن به مثابه یک بحران یاد می شود.

تطویل این مشکل چیزی جز رساندن آن به نقطه ای که حل کردنش با هزینه های سنگین همراه خواهد بود را در پی نخواهد داشت. مشکلی که البته همین حالا به اذعان مقام های وزارت بهداشت کشورمان سالانه جان ۷ هزار تهرانی را می‌گیرد.