، گرمازدگی، در نتیجه برهم خوردن تعادل در مکانیسم تنظیم گرمای بدن و افزایش درجه حرارت بدن تا حدود ۴۱ درجه ایجاد می شود. این عارضه بیشتر در ماه های گرم سال به دلیل بالا رفتن دمای هوا، افزایش تبخیر آب بدن و خارج شدن مواد ضروری بدن مانند سدیم و پتاسیم مشاهده می شود. تبخیر بیش از حد آب بدن به علت گرمای زیاد، سبب کاهش فشار خون می شود و در نتیجه، خون به موقع به کلیه ها و مغز نمی رسد و در نهایت میزان ادرار کاهش یافته و مقدار سم های اوره و کراتین در بدن افزایش می یابد.

در این وضعیت، اگر اقدامات کمک کننده به موقع انجام شود خطر رفع می شود اما در غیر این صورت به دلیل نرسیدن خون به مغز، فرد به ترتیب دچار خستگی، سرگیجه و بی هوشی شده و در صورت شدت علائم، ممکن است جان خود را از دست بدهد.

 علائم گرمازدگی

فرد گرمازده علاوه بر خستگی و سرگیجه، ممکن است دچار علائمی مانند اختلال در هوشیاری، سردرد، گرفتگی عضلات، تهوع، تشنج، اختلال در ضربان قلب، اختلال در تکلم و هذیان گویی شود. رنگ پریدگی و افت فشار خون، نبض ضعیف و کاهش حجم ادرار و در موارد شدیدتر نبود تعرق و ایجاد خشکی پوست همراه با التهاب و دمای بالا نیز از دیگر علائم گرمازدگی است.

 توصیه های پزشکی

توصیه های زیادی در مورد پیشگیری از گرمازدگی همواره مطرح می شود که بیشتر آنها توصیه های رفتاری مانند دوری از تابش مستقیم نور خورشید و توصیه های تغذیه ای هستند؛ اما در این میان از آنجا که پوست به عنوان اولین سپر دفاعی بدن در معرض دمای بالای هوا دچار مشکلاتی می شود، توصیه های رفتاری و تغذیه ای خاصی نیز در این زمینه مطرح می شود.

دکتر سید ضیاء الدین مظهری عضو هیات مدیره انجمن تغذیه ایران، در این مورد چند توصیه ساده دارد از جمله این که:

- در معرض تابش مستقیم خورشید قرار نگیریم،

- آب و یا آب به همراه آب لیموی تازه و خاکشیر به دفعات بنوشیم،

-  روی صورت ماسکی از پوست خیار یا پوست سبز هندوانه قرار دهیم.

وی روز یکشنبه در این مورد توضیح داد: تابش مستقیم نور خورشید می تواند به قسمت های مختلف بدن حمله و نفوذ کند، اطلاعات سلولی را دچار اختلال کند و تا مرز سرطانی شدن پوست پیش رود؛ بنابراین یکی از راه های ساده برای پیشگیری از گرمازدگی و مشکلات و بیماری های جدی تر مانند سرطان دوری از تابش مستقیم خورشید است.

مظهری افزود: نوشیدن آب در مرحله اول و در صورت امکان همراه با آب لیمو و همچنین خاکشیر یخمال البته نه با یخ زیاد علاوه بر اینکه می تواند به رفع عطش کمک کند، کمبود سدیم و پتاسیم از دست رفته در اثر تعریق را نیز جبران می کند.

وی افزود: در روزهای گرم سال بهتر است از غذاهای سبک و خنک مانند آب دوغ و خیار استفاده کرد و از مصرف گوشت ها به ویژه به صورت کبابی پرهیز کرد؛ از آنجا که آب بدن در این روزها کاهش می یابد، خوردن غذاهای سبک سبب می شود آب کمتری برای هضم و جذب غذا مصرف شده و به سیستم گوارش فشار وارد نشود.

مظهری پرهیز از مصرف غذاهای آماده (فست فودها) و نوشابه ها به ویژه نوشابه های گازدار و مصرف آب به جای آنها را در این زمینه بسیار مفید عنوان کرد و گفت: فست فودها به طور کلی برای سلامت بدن مضر هستند و در ماه های گرم سال به دلیل تعریق زیاد و از دست رفتن آب بدن، خوردن این غذاها می تواند آسیب بیشتری به سیستم گوارش وارد کند. وی مصرف کاهو سکنجبین کم شیرین، استفاده از غذاها و لبنیات کم چرب و مصرف ترکیب غلات و ترکیب تخم مرغ و سیب زمینی به جای مصرف گوشت ها را نیز در این زمینه بسیار موثر دانست.

دکتر مظهری یکی از عوارض پوستی ناشی از گرمازدگی را ایجاد آکنه های ملتهب و دردناک روی سطح پوست عنوان کرد و افزود: آکنه ها و جوش های پوستی بیشتر در اثر جمع شدن میکروارگانیسم ها در زیر پوست ایجاد می شوند که می توان با استفاده از ماسک برخی میوه های فاقد شیرینی یا کم شیرین، التهابات پوستی را تسکین و به رفع آکنه ها کمک کرد.

مظهری توضیح داد: ماسک آب خیار و آب پوست هندوانه، خوردن آب هندوانه، رعایت کردن اصول بهداشتی و شستن صورت با آب ولرم و صابون یا شامپوی بچه می تواند به درمان این آکنه ها کمک کند. وی در مورد کودکان نیز توصیه کرد که از تابش نور مستقیم خورشید به ویژه در مدت طولانی مثلا برای بازی کردن در پارک ها و فضای آزاد دور نگه داشته شوند، همچنین لازم است آب و مایعات مناسب مانند شیر کم چرب و آب لیموی رقیق مصرف کنند تا مقاومت بدنشان در مقابل عوارض ناشی از دمای بالای هوا افزایش یابد.