آیا اشتغال، مسأله اصلی تمام زنان ایرانی است؟
به نظر می‌رسد معاونت امور زنان همچنان در ایجاد نگاه چند بعدی به مسأله زنان و صرف نظر کردن از نگاه یک جانبه ناکام مانده است و نگران‌کننده‌تر آن‌که این نگاه را تبدیل به نگاه کشوری به مسأله زنان کرده است.
به گزارش خبرگزاری موج، شروع سفرهای استانی در دولت نهم و دهم با چنین نگاهی آغاز شد. خروج دولتمردان از تهران و مواجهه مستقیم با مردم و مسوولان شهرهای دیگر، به‌ویژه شهرهایی که کمتر اسمشان به گوش می‌رسد، سبب تغییر نگاه‌ها در خصوص تصمیم‌سازی‌ها شد. برخورد چهره به چهره با فرهنگ‌هایی که مختصات و مقتضیات خاص خود را دارند، در بسیاری موارد دلایل موفقیت یا شکست برخی امور را مشخص می‌کند. به این ترتیب است که اهمیت مسائل فرهنگی و قومی یک استان در نحوه اجرایی شدن، موفقیت یا عدم موفقیت تصمیمات تأثیرگذار است. از نقاط ضعف پایتخت‌نشینی آن است که افراد گمان می‌کنند دنیا
در محدوده شهر آن‌ها آغاز و پایان می‌یابد و هر آن‌چه در شهر و پایتخت وجود دارد، در همه جای دیگر نیز وجود دارد. مزیت سفر آن است که چهره‌های دیگری از زیست و تجربه نمایان می‌شود. مواجهه با تفاوت‌ها سبب می‌شود در تصمیم‌گیری‌های بزرگ با نگاه وسیع‌تری برخورد شود. شروع سفرهای استانی در دولت نهم و دهم نیز با چنین نگاهی آغاز شد. خروج دولتمردان از تهران و مواجهه مستقیم با مردم و مسوولان شهرهای دیگر، به‌ویژه شهرهایی که کمتر اسمشان به گوش می‌رسد، سبب تغییر نگاه‌ها در خصوص تصمیم‌سازی‌ها شد. برخورد چهره به چهره با فرهنگ‌هایی که مختصات و مقتضیات خاص خود را دارند، در
بسیاری موارد دلایل موفقیت یا شکست برخی امور را مشخص می‌کند. به این ترتیب است که اهمیت مسائل فرهنگی و قومی یک استان در نحوه اجرایی‌شدن، موفقیت یا عدم موفقیت تصمیمات تأثیرگذار است. در دولت یازدهم این اتفاق مبارک ادامه یافت. رفت‌وآمد رئیس دولت به همراه معاونان به استان‌های دیگر نظارت بر روند اجرایی‌شدن مصوبات پیشین را به امر جدی تبدیل کرده و سرانجام آن‌ها را به نحوی مناسب رقم می‌زند. همراهی معاون امور زنان و خانواده در این سفرها از جمله رخدادهای دیگر این سفرهاست. مطابق آن‌چه در رسانه‌ها ذکر شده است، تاکنون مولاوردی در سفرهای استانی هیأت دولت به استان‌های
خوزستان، هرمزگان، سیستان و بلوچستان، ایلام، لرستان، چهارمحال و بختیاری، خراسان شمالی و... حضور داشته است. اما نکته‌ای وجود دارد که می‌تواند فرصت وسیع‌نگری حاصل از این سفرها را محدود و تنگ نگاه دارد و آن این‌که با نگاهی خالی از فرض‌های پیشنی به مسائل مردم استان‌های دیگر نگاه نشود. وجود پیش‌فرض‌ها و بیش و پیش از این جستجوی شواهد برای فرض‌های پیشنی، سبب می‌شود که نگاه یکدست و ثابتی که برخی از آن‌ها ریشه در نگرش‌های پایتخت‌نشینی دارد، به دیگر استان‌ها نیز سرایت کند. بازخوانی گزارش برخی از سفرهای استانی که در رسانه‌های مجازی بازتاب داده شده‌اند، بیان‌گر
آن است که مسأله محوری مولاوردی در سفرهای استانی اولویت مسائل اقتصادی و اشتغال زنان است: سفر سمنان: از دیگر برنامه‌های معاون رییس‌جمهور در این سفر یک‌روزه می‌توان به بازدید از مؤسسه کارآفرینی زنان استان و حضور در کارگروه زنان و خانواده اشاره کرد(۱). سفر چهارمحال و بختیاری: دیدار با زنان کارآفرین برتر استان؛ شرکت در کارگروه تخصصی زنان و خانواده و حضور در شهرستان کیار به عنوان نماینده دولت؛ از جمله برنامه‌های معاون رییس‌جمهور در امور زنان و خانواده است(۲). سفر به مازنداران( میان‌رود): اشتغال ۹۰ درصد نامه‌های دریافتی در سفرها را تشکیل می‌دهد و دختران بیکار
بخشی از جوانان هستند (۳). سفر به اردبیل: مدیر کل امور بانوان و خانواده استانداری اردبیل هم در این جلسه میزان اشتغال به کار زنان استان را ۱۳ درصد اعلام کرد(۴). سفر به ایلام: دیدار با زنان کارآفرین برتر استان (۵) چنین نقل قول‌هایی از بخشی از گزارشات سفرهای استانی برداشت شده است و البته در کنار این برنامه‌ها، دیدار با خانواده‌های شهدا و همچنین جلسه با کارگروه‌های زنان و مشاوران امور زنان استان‌ها نیز بوده است. در کنار تمامی تلاش‌ها در فرصت کوتاهی که سفرهای استانی به خود اختصاص می‌دهند و حجم کار، لزوم گزیده‌کار بودن مشخص است، اما این‌که در همین گزیده‌ها آن‌چه
بیش از همه مورد توجه است اشتغال و مسأله اقتصادی باشد، جای تأمل دارد. تنها در دو گزارش اردبیل و خوزستان به تفصیل بحث‌های دیگر مانند ازدواج دختران زیر پانزده سال، بی‌سوادی زنان (۶)، خشونت و آزار خیابانی یا زنان بزه‌دیده (۷) مورد توجه قرار گرفته است. این نوع گزارش اگر سلیقه رسانه‌ها در گزارش نباشد، تأئید بر تأکیدی است که معاون امور زنان به کرات آن‌را مسأله زنان معرفی کرده است: اقتصاد و اشتغال. در گزارش‌های ارائه‌شده در سایت‌ها، گزارشی از مسأله زنان متأهل، اوقات فراغت، کارگاه‌های آموزشی برای زوجین جوان، گزارش ازدواج و موانع آن، طرح‌های تسهیل ازدواج، مباحث
تحکیم خانواده، مباحث مربوط به جمعیت و فرزندآوری و فرزندپروری، اشتغال خانگی، احیاء صنایع دستی و... دیده نمی‌شود. گویی معاون رییس‌جمهور نیز در جریانی قرار گرفته است که تنها آسیب‌ها و مشکلات نیازمند توجه هستند. چنان‌چه خانواده‌هایی برای بهبود کیفیت زندگی خود و فرزندان‌شان به مشاوره و توجه نیاز داشته باشند، باید همچنان در صف بایستند؛ چراکه افراد مشکل‌دار در اولویت تخصیص توجه و بودجه قرار دارند. شکی نیست که برخی مسائل وجود دارند که نیازمند توجه عاجل است؛ چراکه می‌توانند سرمنشأ مشکلات جدی دیگری شوند که خانواده‌ها و افراد سالم را نیز در گیر کند، اما به نظر
می‌رسد تشخیص این امر نیازمند کار کارشناسی جدی و ریشه‌یابی آن است. اشتغال و آن‌چه در کلام و گفتار و اعمال معاون رییس‌جمهور و مشاوران امور زنان در خصوص اشتغال دیده می‌شود، همچنان معطل توجیه ضرورت است. مهرخانه در چندین نقد و پیشنهاد، از مجموعه معاونت درخواست کرده است دلایل کافی و قانع‌کننده‌تری از درخواست‌های حاصل از پورتال یا نظرسنجی‌هایی که علمی‌بودن آن‌ها تبین نشده است، برای معرفی اشتغال به عنوان بحرانی‌ترین مسأله زنان ارائه دهد؛ موضوعی که همچنان بی‌جواب مانده است. در این خصوص دو نکته مطرح است: اول آن‌که همراه‌بردن دغدغه اشتغال به استان‌های دیگر و
توجه به آن در قالب ملاقات با زنان کارآفرین، مسائل دیگر را تحت‌الشعاع قرار می‌دهد. استان‌های دیگر مطابق با فرهنگ بومی خود مسائل خاص خود را دارند که در جایی نیز مولاوردی، خود به نحو اعتراضی به نادیده‌گرفتن آن‌ها اشاره کرده است. مانند مسأله خودسوزی در زنان ایلام، قتل‌های ناموسی در خوزستان، بارداری‌ها و زایمان‌های خطرناک در ایلام و مسائلی از این قبیل. اما در بازخورد رسانه‌ای، این مسائل عنوان نمی‌شود(۶). عدم پرداخت جدی و پررنگ به این مسائل سبب می‌شود خواننده فعلی و خوانندگان آینده تصور کنند مسأله زنان استان‌های دیگر نیز مانند برخی زنان تهرانی اشتغال است؛
درحالی‌که حقیقت امر این‌گونه نیست. فرهنگ حاکم بر شهرها و استان‌های دیگر برای حل مسأله اشتغال زنان، برنامه‌های فرهنگی دیگری دارند که به عنوان مثال ازدواج یکی از آن‌هاست. چنان‌چه ازدواج برای زنان و دختران آنان مسائل و مشکلاتی تولید کند، مرکز توجه باید بر تغییر فرهنگی و ذهنی زنان و مردان به این نهاد باشد و نه تأکید بر اشتغال و تأمین مستقل مالی زنان. بر اساس این گزارش مسائل زنان در شهرهای دیگر پیچیده‌تر از آن است که بتوان در یک جلسه یا سفر چند روزه به آن‌ها رسیدگی کرد، اما تأکید می کند که تأکید بر اشتغال زنان نباید باعث این تصور در زنان شود که با استقلال مالی،
مشکلات آنان حل خواهد شد. زنان شاغل مستقل همچنان تحت خشونت‌های فرهنگی و روانی قرار دارند که امر بسیار مهم‌تری از این نوع استقلال است. نکته دوم آن‌که مسأله اشتغال زنان و تبدیل آن به اولویت زنان در پایتخت و در دیگر شهرها و استان‌ها و عدم توجه به زمینه‌های بیکاری زنان یا نیاز آن‌ها به استقلال اقتصادی، نتیجه‌ای برای زنان در برنخواهد داشت. مسأله اشتغال زنان در پی افزایش زنان سرپرست خانوار بیوه و مطلقه تبدیل به بحران شد. همین‌طور مسأله دختران فارغ‌التحصیلی که ازدواج نکرده و بعضاً فرصت چندانی برای ازدواج ندارند. این دو مسأله در هم‌کنشی عاطفی و هیجانی و ربط و نسبت
آن با مسائل و آسیب‌های اجتماعی زنان و دختران تبدیل به بحران شد. ازسویی موظف‌دانستن معاونت به پاسخ‌گویی و ارائه آمار به نهادهای بین‌المللی، این مسأله را تبدیل به بحران کرد؛ درحالی‌که مسأله اشتغال زنان را جز در مورد زنان بیوه باید در علت‌یابی عدم تمایل زنان جوانان به ازدواج و البته مردان جوان و همین‌طور افزایش آمار زنان مطلقه جوان یافت، اما اکنون در عملکردی معکوس بدون در نظر گرفتن زمینه‌های بحران‌ساز برای زنان، تنها بر نتیجه که مسائل اقتصادی زنان است، تأکید می‌شود. گویی این مسأله بی‌ریشه و به تناسب زمان بروز کرده و برای حل آن نیز تنها باید بر همین موضوع
انگشت گذارد، اما باید توجه داشت که در مسائل اجتماعی، بررسی آن‌ها و ارائه راه‌کار نیازمند یک نگاه چندبعدی است. بدون توجه به این نکته، مسأله بی‌زمان و تاریخ در نظر گرفته می‌شود. هر گونه راه‌کاری در این خصوص و به این ترتیب، شاید مسکنی کوتاه‌مدت باشد، اما خود مولد آسیب‌ها و مسائل جدی‌تر خواهد بود؛ در زمانی که ۱۱ میلیون دختر و پسر ازدواج‌نکرده در جامعه وجود دارد و با پیری جمعیت و کاهش نیروی مولد کشور مواجه است، اشتغال باید یکی از تأکیدات معاونت در مسائل زنان باشد، نه اصل و محور آن. به نظر می‌رسد معاونت امور زنان همچنان در ایجاد نگاه چندبعدی به مسأله زنان و
صرف‌نظرکردن از نگاه یک‌جانبه ناکام مانده است و نگران‌کننده‌تر آن‌که این نگاه را تبدیل به نگاه کشوری به مسأله زنان کرده است. این امر ناشی از قصور مشاوران فعال در این دستگاه باشد یا اطلاعات نادرست یا تصمیم شخصی معاونت، لازم است هر چه سریع‌تر نسبت به تصحیح آن اقدام شود. فراموش نشود که هر گامی در این سطح از مسئولیت، قضاوت آیندگان را در برخواهد داشت.
ارسال نظر