حمیده زند – خبرگزاری موج، اگر چه قم، خاطره خوبی از اتخاذ سیاست‌های ناپخته در اجرای پروژه منوریل در سالهای گذشته ندارد و این طرح به عنوان پروژه‌ای بلاتکلیف، یادآور میلیاردها تومان هدررفت بودجه و اعتبارات است، اما به نظر می‌رسد با توجه به نیاز قم، راه‌اندازی مترو یکی از اصلی‌ترین پروژه‌ها در کاهش مشکلات ترافیکی و حمل و نقل قم خواهد بود، به شرط اینکه بتوان راه را برای تسهیل اجرای آن از سوی دولتمردان و مسئولان باز کرد.

متروی قم ، پروژه‌ای که در ۳ خط طراحی شد و با برگزاری مناقصه در سال ۸۹، کلید خورد و خط یک نیز در دو فاز از ایستگاه قلعه کامکار تا میدان مطهری و فاز دوم نیز از میدان مطهری تا ایستگاه مسجد جمکران و و در چارچوب اعتیارات تعریف شد، هر چند گرانی ارز و شرایط تحریم و تورم، پیش‌بینی‌های ریالی برای اتمام این طرح را با دشواری‌هایی مواجه کرد و عملا بدون همراهی دولت در کنار مدیریت شهری، متروی قم، تاب و توان حرکت و پیشرفت ندارد.

با توجه به اینکه سالانه میزبان میلیون‌ها زائر ایرانی و خارجی به واسطه وجود آستانه مقدس حضرت معصومه (س) و همچنین مسجد مقدس جمکران هستیم و استقبال گسترده ای از سوی مسلمانان در کسب علوم دینی و بهره مندی از حضور علما در قم وجود دارد، توجه به زیرساختهای حمل و نقل قم، یکی از انتظارات مهم است و نیاز به برنامه‌ای منسجم و عملیاتی دارد.

متروی قم بخش زیادی از محلات قم را تحت پوشش قرار می دهد و خط یک از قلعه کامکار شروع می‌شود و مسیرهای امام‌زاده ابراهیم(ع)،سعیدی، میدان مطهری، آذر، میدان پلیس تا جمکران را پوشش می‌دهد.

در این مسیر ۱۴ ایستگاه دیده شده است و فاز اول از ایستگاه قلعه کامکار تا میدان مطهری است با ۴ ایستگاه آغاز به کار می‌کند، این پروژه به گفته مسئولان در شهرداری، بیش از ۵۰ درصد پیشرفت فیزیکی را در فاز اول پشت سر گذاشته که در حدود ۲۲ و نیم درصد از کل پروژه محسوب می‌شود و هم اکنون بیش از ۴۰ درصد پیشرفت فیزیکی تجهیزات در فاز نخست دیده می‌شود و ۱۰ هزار و ۲۸۳ متر حفاری نیز در این طرح صورت گرفته است.

سید مرتضی سقاییان نژاد شهردار قم در گفتگو با خبرنگار ما در خصوص اهمیت همراهی دستگاههای اجرایی در پیشبرد تمامی پروژه‌های عمرانی قم از جمله مترو عنوان کرد: متروی قم، یکی از پروژه‌های مهم در دست اجراست و باید با همدلی و مشارکت همه مدیران و مسئولان و همراهی دولت در تحقق آن تلاش کنیم.

شهردار قم بیان کرد: هیچ پروژه مهمی نباید به دلیل مشکلات مالی،متوقف شود، اما گاهی برخی حواشی، روند اجرای پروژه‌ها را کند می‌کند و عدم همراهی برخی از دستگاهها، مانع از پیشبرد طرح و پروژه‌ای که به نفع مردم و شهروندان است، می‌شود.

به گفته شهردار قم، از تمامی ظرفیت‌های استانی و ملی جهت تکمیل فاز اول خط یک مترو استفاده می‌کنیم تا بتوان این فاز را در سال ۹۹ عملیاتی کرد، البته افزایش قیمت‌ها خود یکی از موانع جدی است که تلاش مدیریت شهری،تامین منابع لازم است.

وی بیان کرد: معطل ماندن متروی قم به نفع استان نیست و موجب افزایش قیمت‌ها می‌شود به ویژه اینکه هر کیلومتر از مترو ۱۰۳ میلیارد تومان هزینه در بردارد که تعلل در اجرای آن می‌تواند این رقم را افزایش دهد.

وی با اشاره به نیاز بودجه‌ای بالغ بر ۱۲ هزار میلیارد ریال در تکمیل فاز نخست نیز خاطرنشان کرد: هم‌اکنون تامین ۸۰ دستگاه واگن مترو و ۴ هزار تن ریل به همت مجموعه سازمان قطار شهری قم عملیاتی شده است، البته شرایط تحریم و محدودیت منابع، ما را در دست‌اندازهای زیادی گرفتار کرده است.

سقائیان نژاد عنوان کرد: با همه مشکلات، با برنامه‌ریزی‌های راهبردی و مدیریت منابع،خط یک متروی قم، پیشرفت خوبی را پشت سر گذاشته است و سعی می‌شود سایر تجهیزات نیز تامین شود.

قرار است برای افتتاح این فاز در سال آینده باید تدابیری جدی اندیشیده شود، البته با اختصاص ۴۰ میلیون یورو برای تکمیل مترو قم امید است مترو یکی از ۸۰۰ پروژه تعریف شده در قم نیز به سرانجام برسد.

به گفته عبدالله جلالی رئیس شورای اسلامی شهرقم نیز مصوبه اخیر هیات دولت در تامین ۸۰ واگن خارجی به متروی قم، تاثیر مناسبی بر تسهیل اجرای این پروژه دارد و همراهی دولت می‌تواند بخش زیادی از مشکلات در مسیر تحقق این پروژه را رفع کند به ویژه اینکه ۳۰۰ میلیارد تومان اوراق مشارکت برای مترو قم اختصاص یافته است.

براساس مصوبه قبلی هیئت وزیران، باید ۵۱ درصد از قطعات حداقل ۲۵ درصد واگن های مترو قم تولید داخل باشد اما به دلایلی چون افزایش هزینه های تولید و عدم مهیا بودن زیرساخت‌های داخلی و همچنین تقاوت اساسی مشخصات خط وسیستم تغذیه قطار شهری قم با سایر شهرها امکان تولید داخلی این ۸۰ واگن فراهم نشد.

گره‌های ترافیکی در قم، موجب شده شهروندان نیز یکی از مطالبات مهم خود را راه اندازی مترو بدانند، خانم بیاتی یکی از کارمندان در قم می گوید: چند سال قبل دانشجو بودیم و یه یاد ندارم در قم با این همه هجم از ترافیک روبرو بوده باشیم، اما امروز تردد تا محل کار واقعا دشوار است و برای خودروی شخصی با توجه به کمبود پارکینگ، صرفه ای برای تردد ندارد.

وی که از ترافیک های شهری کلافه است می‌گوید: اگر متروی قم زودتر عملیاتی شود خیلی از مشکلات ترافیکی حل می‌شود، در کلان‌شهرهای ایران، وجود مترو تا حد زیادی از مشکلات را کاهش داده است و با زمان‌بندی بهتری می توان در سطح شهر تردد داشت.

مسعود سجادی نیز یکی از شهروندان در این باره می‌گوید: اگر زیرساختهای شهری فراهم بود، مترو نباید این قدر دچار مشکلات مالی باشد، به نظرم شهرداری تعریف دقیقی از نیاز قم به مترو به دولت ارائه دهد تا بتوان با جذب اعتبارات، زیرساختها را فراهم کرد و این پروژه را به سرانجام رساند.

با توجه به اینکه محدودیت منابع مالی دولت برای حمایت از ساخت مترو، شهرداری قم را در تنگناهای شدید قرار داده و تنها از دو منبع مالی فاینانس و اوراق مشارکت می توان فکری برای برای قطار شهری کرد و شاید باید برخی از موانع قانونی را از جلوی پای شهرداری برداشت تا در تامین اعتبارات و تسریع پروژه مهمی چون قطار شهری، موفقیت بیشتری داشته باشد.

به هر حال عزم مدیریت شهری برای عبور متروی قم از ایستگاه تحریم‌ها نشان می‌دهد افق روشنی فراروی متروی قم در سالهای آینده وجود دارد.