حمیده زند _ خبرگزاری موج؛ در طراحی شهری، ایجاد بسترهای مناسب در ارتقای نشاط شهری و اجتماعی و آرامش روحی شهروندان، دارای اهمیت به سزایی است و توسعه فضاهای شاد و مفرح منطبق با نیازهای فرهنگی و روحی و روانی جامعه در جهت گسترش ارتباطات سالم اجتماعی از جمله وظایف مهم مدیریت شهری است.

افزایش نشاط اجتماعی، لازمه مدیریت شهری با توجه به رشد و گسترش شهرنشینی و زندگی ماشینی است، به ویژه اینکه گاه جامعه با بحران‌های ترافیکی و آلودگی شهر و ده‌ها دغدغه و مشکلات دیگری مواجه است و باید در کنار انبوهی از دغدغه‌ها، فضایی مفرح و بانشاط برای شهروندان ایجاد کرد تا آرامش و روحیه مناسبی را به دست بیاورند، یکی از ظرفیت‌های مهم در گسترش نشاط اجتماعی، تمهیدات لازم در ایجاد برنامه‌های فرهنگی و تفریحی است.

در روزهایی که جامعه با بیماری کرونا دست و پنجه نرم می‌کند و شهروندان به واسطه در خانه ماندن‌ها و مواجه بودن با مشکلات اقتصادی و نگرانی از آینده، روزهای پرالتهابی را می‌گذرانند، بیش از گذشته، به نشاط اجتماعی و امیدآفرینی نیاز دارند که بخشی از آن باید در طراحی‌های شهری، خودنمایی کند و بخش دیگر در قالب برنامه‌های شاد و با نشاط از طریق رسانه و فضای مجازی در اختیار خانواده‌ها قرار بگیرد.

توجه به اقداماتی که موجب نشاط ‌آفرینی در اجتماع می‌شود، امری ضروری و ثمربخش است و در آماج خبرهای تلخ کرونایی، می‌تواند امیدبخش و زندگی‌آفرین باشد، بی‌شک اجرای پروژه‌های ارتقای نشاط اجتماعی شهر، چشم اندازی مهم پس از بحران کرونا و مسئولیتی سنگین برعهده مدیریت شهری قم است و باید برای آن برنامه‌ریزی و تدبیر کرد.

جامعه شهری به افزایش نشاط اجتماعی نیاز دارد تا بتواند بخشی از آسیب‌هایی را که متحمل شده است، به فراموشی بسپارد و برای جبران لطماتی که دیده است، با روحیه‌ای تازه، پا به میدان بگذارد و بعد از به پایان رسیدن این اپیدمی تلخ و طاقت‌فرسا، با روحیه‌ای پرنشاط، جریان عادی زندگی را بپیماید، در این باره اجرای طرح‌های ورزشی، تفریحی و بانشاط، می‌تواند امید به زندگی را در شهروندان ارتقاء بخشد.

شهرداری به عنوان دستگاهی بزرگ در عرصه فرهنگی و اجتماعی، دارای نقشی اساسی در فرهنگ‌سازی و جریان سازی است و می‌تواند با هوشمندی و مدیریت زیرکانه، در قالب طرح‌های نشاط اجتماعی، جریانی فرهنگی را نیز تبیین نماید، به ویژه در طرح‌هایی که در برش سالیانه از برنامه‌های ۵ ساله مد نظر دارد، می‌شود سیستم‌های انگیزشی برای حضور سرمایه‌گذاران در اجرای طرح‌های بانشاط را فراهم کرد.

توجه به سرانه زیرساختهای فرهنگی هنری در مسیر نشاط آفرینی، گسترش سالن های ورزشی و فرهنگی در نشاط اجتماعی و انجام پروژه‌های تفریحی و هدف‌گذاری‌های بلند مدت از جمله رویکرد شهرداری قم در تحقق شاخص‌‎های تعیین شده در رشد و شکوفایی شهر است، همچنین ارتقای سرانه فضای سبز و تفرج گاهی نسبت به سالهای اخیر، نویدبخش افزایش ظرفیت‌های نشاط اجتماعی در شهر است که باید در روزهای پساکرونایی، بیش از امروز مورد توجه قرار گیرد.

توسعه فضای سبز یکی از شاخصه های مهم در ارتقای نشاط اجتماعی به ویژه در مدیریت شهری است، در حال حاضر سرانه فضای سبز در قم از ۲۰ متر مربع فراتر رفته و مساحت فضای سبز قم به به ۲۵ میلیون متر مربع رسیده است، هر چند به نظر می‌رسد با توجه به شرایط اقلیمی قم، محورهایی چون نوع پوشش گیاهی و کاشت گل و گیاهان مناسب و افزایش سرانه فضای سبز شهری نیز باید مورد توجه مدیریت شهری باشد تا بتوان در قالب زیباسازی محیط شهری و رضایت و امیدواری، به بحث‌های زیست محیطی نیز توجه داشت.

همچنین برگزاری برنامه‌های فرهنگی و تفریحی مناسب می‌تواند تا حد زیادی فشار روحی به واسطه بروز مشکلات و دغدغه‌ها را کاهش دهد و به تزریق نشاط و امید در جامعه منجر شود، مدیریت شهری ارتباط نزدیکی با تامین بسیاری از نیازهای روزمره دارد و زیباسازی این محیط می‌تواند در جذب گردشگر نیز موثر باشد و بهتر است مدیریت شهری برای روزهایی پساکرونایی، زیرساختهای لازم را برای زیباسازی شهر و ایجاد نشاط اجتماعی برای شهروندان به وجود بیاورد و خلاء‌هایی که در برخی از مناطق به لحاظ فضای سبز و توسعه فضاهای تفرج‌گاهی وجود دارد را از میان ببرد که در این راستا شهرداری قم، ۲۲ پروژه بوستان در سطح شهر را به سرانجام رساند و در طول سالهای اخیر ۱۱۰ هکتار فضای جنگلی در قم ایجاد شد.

مدیریت شهری با ایده‌ها و طرح‌های جذاب، خدمات گسترده‌ای در مسیر توسعه نشاط اجتماعی ارائه می‌دهد و می‌تواند جلوه‌ی بصری خوبی را برای شهروندان به وجود بیاورد، فضاهای سبز و احداث بوستان‌ها در ارتقاء شرایط زیست محیطی دارای اهمیت زیادی است و باید برای آن سرمایه‌گذاری کرد.

به گفته برخی از جامعه‌شناسان، افزایش نشاط اجتماعی از ضرورت‌هایی است که می‌تواند موجب کاهش آسیب‌های اجتماعی نیز شود؛شادابی و نشاط اجتماعی به عنوان یکی از نیازهای مهم و اساسی هر جامعه همواره مورد توجه روان شناسان اجتماعی و علوم تربیتی بوده است و آن را یکی از نشانه های سلامت جامعه دانسته‌اند، به ویژه در مناطق کم‌برخوردار و حاشیه‌ای چنین ظرفیتی در توسعه نشاط اجتماعی امری بسیار ضروری و حائز اهمیت است.

در بسترسازی برای نشاط اجتماعی باید به هویت و سیمای شهری نیز توجه داشت و آن را با فرهنگ اصیل قم تطبیق داد، در این باره شهرداری قم در اجرای پروژه‌های گرافیک شهری و دیوارنگاره‌ها و المان‌های شهری به این مساله اهتمام داشته است، هر چند نیاز است در برخی از مناطق، اجرای پروژه‌های مرتبط با نشاط اجتماعی، بیش از دیگر نقاط اجرایی شود.

طراحی المان‌های گنجشک‌های بهاری با مشارکت هنرمندان قمی که هر یک حاوی پیامی بهداشتی برای شهروندان است نیز در این ایام تا حدی به زیبایی و نشاط اجتماعی افزود، در این باره توجه به ایده‌های هنرمندانه در طراحی المان‌های زیبای شهری متناسب با مسائل فرهنگی و مدیریت شهری ضروری است.

در میان ۸۰۰ پروژه عمرانی در بودجه شهرداری قم، تعدادی از طرح‌ها مرتبط با نشاط اجتماعی است، هر چند کروناویروس تا حدی، برنامه‌ها را تحت شعاع خود قرار داد، اما باید برای توسعه نشاط شهری، هدف‌گذاری کرد و در بودجه ۳ هزارمیلیارد تومانی، بخشی را به اجرای پروژه‌های نشاط اجتماعی اختصاص داد.

توسعه نشاط اجتماعی قطعا گامی موثر در راستای ارتقاء فرهنگ شهروندی است و نمی‌توان به سادگی از کنار آن عبور کرد و باید با تقویت برنامه‌های فرهنگی و هنری و ورزشی در قم، به فرهنگ عمومی نیز جهت بخشید و با حمایت از ایده‌های خلاقانه و هنرمندان و نخبگان در رشته‌های مختلف، هنر و فرهنگ را در جهت افزایش نشاط اجتماعی به کار گرفت.

پویایی و نشاط اجتماعی، در ابعاد مختلفی مورد توجه است، در این باره ایجاد سالن‌ها و ظرفیت‌های ورزشی یکی از شاخصه‌های مهم در این پویایی به شمار می‌رود، برگزاری مسابقات و احداث پروژه‌های ورزشی، از جمله اقدامات مدیریت شهری است و شهرداری قم، در سال گذشته تعدادی از طرح‌های ورزشی را افتتاح کرد و در بودجه سال ۹۹ نیز ساخت سالن‌های ورزشی و تجهیز بوستان‌ها به امکانات ورزشی را در دستور کار قرار داده است.

به نظر می‌رسد افزایش ظرفیت‌های موجود در ورزش همگانی، یکی از نیازهای مهم قم است که در این باره مدیریت شهری در تقویت نشاط و شادابی اجتماعی شهروندان به خصوص جوانان مورد توجه قرار دهد.

یکی از چشم اندازهای قم در مدیریت شهری در افزایش نشاط اجتماعی، بهره‌برداری از شهربازی غدیر در جبران فضاهای تفریحی در سطح شهر است که تجهیزات آن توسط سرمایه‌گذار در حال نصب است و بعد از پیمودن دوران شیوع کروناویروس می‌تواند در مدار خدمت به شهروندان قرار گیرد، همچنین اجرای پروژه بوستان ۱۰۰۰ هکتاری که شامل بوستان کوثر و باغ پرندگان و بوستان زائر و بوستان خضر است یکی دیگر از طرح‌های در دست اقدام خواهد بود.

تحول در مدیریت شهری، زمانی روی می‌دهد که در همه ابعاد بتوان به رشد و شکوفایی رسید و امروز یکی از نیازهای مهم قم در محیط شهری، رسیدگی به وضعیت نشاط اجتماعی است که تا حدودی عملیاتی شد و انتظار می‌رود پس از پشت سر گذاشتن بحران کرونا نیز مورد توجه مدیران شهری قم قرار بگیرد.