به گزارش خبرنگار خبرگزاری موج همدان، چندی است که با آغاز دولت سیزدهم و طرح جهش ملی مسکن و ساخت سالیانه تعدادی واحد مشخص در کشور ، استان همدان نیز در قالب طرح هایی که در این حوزه مطرح شده است با ثبت نامی های شهروندان مواجه بوده است، اما آیا سکونتگاه هایی که مورد ساخت قرار می گیرد از استانداردهای لازم برخوردار خواهد بود یا همانند کوی رضوان از کمترین فضای سبز و دیگر تاسیسات و خدمات نیز برخوردار نیست و آپارتمان هایی بی روح راه شاهد خواهیم بود؟! در اینخصوص با مهندس امیر رحمانی، شهرساز و کارشناس ارشد برنامه ریزی شهری در نحوه ساخت این سکونتگاه ها گفتگویی داشته ایم تا از منظر کارشناسی استانداردها و شاخص های لازم را در این مقوله مورد بررسی قرار دهیم؛

این شهرساز با اشاره به اینکه جهت خانه دار کردن شهروندان همدانی با الحاق ۶۸۰ هکتار از اراضی ملی به محدوده شهر توسط شورای‌عالی شهرسازی و معماری ایران روبرو هستیم، عنوان کرد: جهت اجرای نهضت ملی مسکن و تسریع در تهیه «طرح آماده سازی اراضی» در مقیاس اجرایی «قبل از شروع هرگونه عملیات ساختمانی و احداث بنا» ،  «احداث فضاهای عمومی و خدماتی مورد نیاز سکونت شهروندان» نظیر فضای سبز و درخت کاری، فضای تفریح، فضای تجاری_خدماتی، دسترسی ها، زیرساخت های شهری و ... بابیستی در اولویت ویژه قرار گیرد تا شاهد «سکونتگاه های شهری مرده فاقد خدمات اولیه مورد نیاز ساکنین همچون گذشته و حال» نباشیم.

مهندس امیر رحمانی یادآور شد: رشد روزافزون جمعیت شهری و نیاز به اختصاص سطوح جدید به فعالیت های انسانی به ویژه امر سکونت باعث رشد بی رویه شهرها در پیرامون خود شده است که نتیجه آن شکل گیری مناطق مسکونی در اطراف شهرهاست. این امر در کشورهایی مانند آمریکا که گرایش به الگوی مسکن با مساحت بالا وجود دارد بیشتر به چشم می آید و از آن به "پراکندگی" یا "پراکنده رویی" یاد می شود.

وی با بیان اینکه الگوی پراکنش شهری دارای تاثیرات مثبتی از جمله تولیدات اقتصادی بیشتر، فرصت های شغلی جدید برای افراد بیکار، زندگی بهتر به دلیل فرصت ها، خدمات و سبک های بهتر زندگی است، خاطر نشان کرد: بنابراین اثرات منفی این رشد مانند اختصاص اراضی وسیع به کاربری های شهری، تخریب باغات و اراضی کشاورزی، افزایش هزینه های ایجاد تاسیسات و تجهیزات شهری در مناطق پراکنده، وابستگی شدید به خودرو، آلودگی هوا، بی توحهی به بافت های قدیمی درون­شهری و فرسودگی آنها و ... باعث مطرح شدن الگوهای جدید رشد شهری شد؛

وی ادامه داد: از جمله این الگوها می توان به رشد هوشمند شهری اشاره کرد، رشد هوشمند مدعی انطباق با مولفه های پایداری است و می تواند الگوی توسعه شهری منطبق با توسعه پایدار را ارائه دهد. تاکید اصلی رشد هوشمند بر قابلیت دسترسی است، یعنی فعالیت هایی که مردم به طور مداوم با آن ها سر و کار دارند در نزدیکی آنها باشد به همین دلیل واحد اصلی برنامه ریزی رشد هوشمند، جوامع محلی می باشد.

این کارشناس ارشد برنامه ریز شهری راهکارهای شهری رشد هوشمند را اینگونه برشمرد:

• برنامه ریزی راهبردی و استراتژیک

• خلق جوامع خود اتکا به معنای کاستن متوسط مسافت سفرها و تشویق پیاده روی، دوچرخه سواری و با استقرار کاربری های متنوع سازگار در نزدیکی یکدیگر.

• بالا بردن قابلیت دسترسی و فرصت های حمل و نقل بدین شرح که: تلاش برای استقرار کاربری های مختلط در نزدیکی یکدیگر (مانند استقرار مدارس و مشاغل رایج در محلات مسکونی) و پشتیبانی از تنوع حمل و نقل و ترابری شامل پیاده روی، دوچرخه سواری و وسایل حمل و نقل عمومی.

• ایجاد جوامعی جذاب و با هویت از نظر مکان: خلق محیط های فیزیکی که حسی از افتخار مدنی و فضاهای عمومی جذاب، عناصر طبیعی و کشاورزی با کیفیت بالا را منعکس می کند.

• تشویق توسعه فشرده: رشد هوشمند، توسعه در سطح کم را حمایت کرده و به دنبال کاهش اندازه قطعات، عقب کشی ساختمان ها، حداقل نیاز به پارکینگ و به حداقل رساندن اندازه خیابان هاست.

• تشویق توسعه درون بافتی: کاهش متوسط مسافت های سفر و پیاده روی، دوچرخه سواری که با استقرار توسعه جدید در مناطق قبلاً توسعه یافته قابل دستیابی است

• فعالیت های متمرکز: تشویق سفرهای ترانزیت و پیاده روی با ایجاد “گره” های توسعه مختلط.

• تشویق توسعه مبتنی بر مسیرهای حمل و نقل عمومی

• مدیریت کارای پارکینگ: تشویق به استفاده از پارکینگ های مشترک و دیگر راهبردهای مدیریت پارکینگ.

• شبکه های مناسب جاده ها: ایجاد شبکه از خیابان ها و راه های مرتبط با بلوک های کوچک، باریک نگه داشتن خیابان ها در مناطق مسکونی، استفاده از مدریت ترافیک و کاهش ترافیک برای کنترل تاثیرات منفی وسایط نقلیه.

• بهبود شرایط سفرهای غیر موتوری: تشویق به پیاده روی و دوچرخه سواری با ارتقای سطح پیاده روها، آرامسازی ترافیک وسایط نقلیه سریع در خیابان ها و تقاطع ها و فراهم آوردن رفاه در خیابان ها (صندلی ها،سایبان ها،نور پیاده روها و…)

• به کاربردن مدیریت تقاضای حمل و نقل: مدیریت تقاضای حمل و نقل برای کاهش ترافیک وسایل نقلیه مدل های موثری ارائه می دهد. از آن جمله تعیین عوارض برای جاده ها و پارکینگ ها،دگرگونی سیاست های حمایتی وسایل پرظرفیت و برنامه های کاهش سفر می باشد.

• بهبود طراحی خیابان برای ایجاد شبکه به هم پیوسته خیابان ها: کاهش ترافیک برای حصول اطمینان از اینکه پیاده روی، دوچرخه سواری و حمل و نقل عمومی راحت و مناسب صورت می پذیرد.

• حفاظت از فضای سبز: حفاظت از فضاهای باز خصوصا مناطقی که ارزش بالای اکولوژیکی دارند.

• مدیریت خدمات عمومی: تشویق به حفاظت از منابع آب و استفاده از سیستم های فاضلاب.

این مهندس شهرساز با اشاره به اینکه طی سنوات گذشته حدود 1500 هکتار از اراضی حاشیه ای شهر همدان از محدوده مصوب کسر و الگوی توسعه عمودی و اراضی داخل شهر نیز نیازهای اساسی شهر و شهروندان و موجبات تامین مسکن مورد نیاز و از همه مهمتر کاهش قیمت مسکن را میسر نکرده است، گفت: لذا افزایش محدوده یا به عبارتی الحاق اراضی لم یزرع حاشیه ای متصل به بافت سکونتی موجود(اراضی ملی، عمومی، خصوصی، وقفی) ضمن حفظ کاربری باغات(توسعه الگوهای کشاورزی و باغداری و درخت کاری و...) می تواند تعادلی در میزان عرضه و تقاضای مسکن و در نهایت کاهش قیمت تمام شده مسکن و همچنین توسعه منظم با ساختار شهری یکپارچه در شهر همدان را شاهد بود.

وی ادامه داد: با عنایت به اینکه «الحاق ۶۸۰ هکتار از اراضی ملی» به محدوده شهر همدان توسط شورای‌عالی شهرسازی و معماری ایران «جهت اجرای نهضت ملی مسکن» مصوب گردیده است، خواهشمند است متولیان استانی بالاخص اداره کل راه و شهرسازی استان همدان «در اسرع وقت» نسبت به تهیه «طرح آماده سازی اراضی» در مقیاس اجرایی اقدام نمایند.

مهندس رحمانی افزود: قبل از شروع هرگونه عملیات ساختمانی و احداث بنا، نسبت به «احداث فضاهای عمومی و خدماتی مورد نیاز سکونت شهروندان» نظیر فضای سبز و درخت کاری، فضای تفریح، فضای تجاری_خدماتی، دسترسی ها، زیرساخت های شهری و ... اقدام شود تا شاهد «سکونتگاه های شهری مرده فاقد خدمات اولیه مورد نیاز ساکنین همچون گذشته و حال» نباشیم.

ضمنأ رویکردهای شهر سبز، ساختمان سبز، بام سبز، کشاورزی شهری، شهر انسان محور، مسیرهای ویژه دوچرخه سواری، پارک های چند منظوره و تخصصی، اکوشهر، شهر تاب آور، زیباسازی شهری، هوشمندسازی، شهر پاک و ... مورد توجه قرار گیرد.

این برنامه ریز شهری الگوهای پیشنهادی آماده سازی اراضی 680 هکتاری شهر همدان را اینگونه برشمرد:

۶۸۰ هکتار اراضی ملی متعلق به دولت و ملت(صرفاً قسمتی از اراضی ملی انتهای شورین).

• ۴۰ درصد کاربری مسکونی ویلایی و آپارتمانی = ۲۷۲ هکتار.
• ۶۰ درصد کاربری های عمومی و خدماتی = ۴۰۸ هکتار.

• پیشنهاد اول: مسکونی ویلایی یک طبقه(13600 واحد مسکونی).

200 مترمربع زمین با سطح اشغال ۵۰ درصد و تراکم ۵۰ درصد(یک طبقه، یک واحد) = ۱۳۶۰۰ واحد مسکونی 100 متری قابل تامین می باشد.

• پیشنهاد دوم: مسکونی ویلایی دو طبقه(27200 واحد مسکونی).

200 مترمربع زمین با سطح اشغال ۵۰ درصد و تراکم ۱۰۰ درصد(دوطبقه، دو واحد) = ۲۷۲۰۰ واحد مسکونی 100 متری قابل تامین می باشد.

• پیشنهاد سوم: مسکونی ویلایی و آپارتمانی(32600 تا 41200 واحد مسکونی)

• حدود 172 هکتار مسکونی ویلایی یک یا دو طبقه که با فرض 200 مترمربع زمین و سطح اشغال 50 درصد، حداقل 8600 و حداکثر 17200 واحد مسکونی 100 متری قابل تامین می باشد.

• حدود 100 هکتار مسکونی آپارتمانی(با فرض 500 مترمربع زمین، 6 طبقه با سطح اشغال 40 درصد، هر طبقه 2 واحد 100 متری(هر قطعه مجموعا 12 واحد)؛ حدود 24000 واحد مسکونی قابل تامین است.

مهندس رحمانی با بیان چشم انداز شهر همدان،‌گفت: همدان هوشمند در افق خود، شهری است زیست­پذیر با شهروندانی مشارکت­جو و جایی است برای زندگی سالم و شاد، با محیطی حفاظت شده، رفت ­وآمد روان و زیرساخت­ های یکپارچه، که برخوردار از مدیریت شهری کارآمد و اقتصادی پویاست.

وی دستاوردهای مورد انتظار از برنامه همدان هوشمند را نیز اینگونه عنوان کرد: توسعه شهری پایدار، هدایت نوآوری شهری، رضایت شهروندان، ارتقای مشارکت و شفافیت و نظام­های مدیریت و خدمات کارآمد در حکمروایی شهری.