به گزارش خبرگزاری موج به نقل از المانیتور، ظاهرا امیدهای دیرینه ایران برای پیوستن به سازمان تجارت جهانی ناامید شده است. توافق هسته ای جولای ۲۰۱۵ که بین تهران و ۶ قدرت جهانی به امضا رسید، تاثیر چندانی در اجماع سازی در درون سازمان تجارت جهانی برای عضویت ایران نداشته است. در همین حال، در عرصه داخلی نیز دولت ایران اقدام عملی چندانی برای محقق ساختن هدف اعلامی اش یعنی آزادسازی اقتصاد این کشور صورت نداده است.

ماهیت اجماعی مقررات سازمان تجارت جهانی به نحوی است که رای مخالف تنها یک عضو تاثیرگذار برای رد عضویت یک کشور کافی است. ایران اولین بار ۲۱ سال پیش برای عضویت در سازمان تجارت جهانی درخواست داد، اما تلاش های مکرر این کشور برای عضویت در این سازمان همواره با مخالفت دولت آمریکا مواجه شده است.

تنها در سال ۲۰۰۵ بود که واشنگتن تصمیم به استفاده از این عضویت به عنوان ابزار امتیاز دهی در مذاکرات هسته ای نمود و پذیرش درخواست عضویت ایران تا حدودی با پیشرفت مواجه شد. در این سال سازمان تجارت جهانی ایران را به عنوان عضو ناظر خود پذیرفت. انتظار می رفت بعد از توافق هسته ای سال ۲۰۱۵ نیز گشایش بیشتری در درخواست عضویت ایران ایجاد شود. اما ظاهرا این گشایش با به قدرت رسیدن دونالد ترامپ در آمریکا عقیم ماند.

ایران کاهش امیدهای خود برای پیوستن به این سازمان جهانی را پنهان نمی کند. ماه گذشته، مجتبی خسروتاج، معاون وزیر صنعت، معدن و تجارت ایران گفت، پیوستن به سازمان تجارت جهانی دیگر اولویت تهران نیست. این نشان دهنده تغییر رویکرد صریح دولت ایران نسبت به لحن خوشبینانه است که بعد از امضای توافق هسته ای از مقامات ایرانی شنیده شده بود.

مواضع خصمانه ترامپ علیه ایران به صورت کلی و علیه توافق هسته ای به صورت مشخص بر همگان آشکار است. موضع وی همراستا با برخی از اعضای کنگره آمریکاست که سال گذشته با نگارش نامه ای به نماینده تجاری آمریکا، از وی خواستند تا علیه پیوستن ایران به سازمان تجارت جهانی لابی گری انجام دهد. این قانونگذاران در نامه خود نوشته بودند، عضویت ایران در سازمان تجارت جهانی ممکن است توانایی واشنگتن در اعمال تحریم های بیشتر علیه اقتصاد این کشور را از بین ببرد.

این در حالی است که یک گروه کاری سازمان تجارت جهانی، که وظیفه آن بررسی رژیم تجارت خارجی ایران است، همچنان منتظر انتخاب رئیس است. از سال ۲۰۰۵ تاکنون عمدتا به دلیل مخالفت های سیاسی کشورهای مخالف ایران، این گروه نتوانسته تشکیل جلسه دهد. اما حتی اگر این گروه تشکیل جلسه هم می داد، رژیم تجاری ایران چیز زیادی برای پیشنهاد کردن به سازمان تجارت جهانی نداشت، به خصوص از این جهت که ایران تاکنون یک نقشه راه قابل اتکا برای قرار دادن اقتصاد دولتی ایران در مسیر یک اقتصاد آزاد و رقابتی ارائه نداده است.

محمد مهدی بهکیش، دبیر دفتر اتاق بین المللی تجارت تهران در این باره گفت: «ایران رژیم تجارت خارجی خود را به سازمان تجارت جهانی ارائه کرده است. در واقع، دولت این رژیم را به دفعات معدودی ارائه کرده است.» اما به گفته بهکیش، تا زمانی که کشور تصمیم نهایی ای در خصوص آزادسازی اقتصاد اتخاذ نکند این رژِیم تجاری تاثیر چندانی در پی نخواهد داشت....دولت باید مشخص کند که تحت چه فرآیندی آزادسازی اقتصاد را پیش خواهد برد.»

وی افزود، به رغم شعارهای دولت در حمایت از سیاست های ترویج بازار آزاد، مقررات زدایی، شفافیت و اصلاحات اقتصادی گسترده تر، تصمیمات اتخاذ شده در ۴ سال گذشته نشان می دهد که دولت حسن روحانی اقدامات چندانی در محقق کردن این اهداف صورت نداده است.