به گزارش خبرنگار خبرگزاری موج، صنعت نفت ایران پس از اینکه در ابتدای دهه نود شمسی با چالش تحریم مواجه شد برنامه ریزی برای افزایش توان ساخت داخل را در دستور کار قرار داد تا در صورت تکرار تحریم و فشار بین المللی آمریکا به شرکت های بزرگ برای قطع همکاری با ایران برنامه های ایران در این بخش با مشکل مواجه نشود.رضا پایدار نایب رییس فدراسیون صنعت نفت ایران و دبیر کمیسیون انرژی اتاق بازرگانی ایران در گفتگو با خبرنگار موج ضمن تاکید بر اینکه توان بخش خصوصی برای ساخت تجهیزات صنعت نفت به ۷۰ درصد رسیده اعلام کرد ایران مطابق هدفگذاری سندهای بالادستی ظرفیت های تولید در بخش نفت و گاز  را ارتقا داده است و پس از خروج آمریکا از برجام همکاری های بین المللی در صنعت نفت و گاز تغییری ایجاد نشده در ادامه متن کامل این گفتگو را می خوانید:

در حال حاضر چقدر از هدفگذاری ها در پروژه های صنعت نفت محقق شده است؟

با توجه به اینکه صنعت نفت گسترده است، باید مباحث مربوط به پروژه های نفت را در دو بخش؛ سیاست های کلی و سیاست های عملیاتی مورد بررسی قرار داد، در سیاست های کلی وزارت نفت براساس سندهای بالادستی چشم انداز و برنامه ششم توسعه عمل می کند که بر مبنای آن میزان ظرفیت سازی در تولید نفت، گاز و پتروشیمی مشخص شده، برای نمونه الان ظرفیت تولید نفت خام ۴ میلیون و ۵۰ هزار بشکه در روز است که باید طبق برنامه ششم به ۵ میلیون بشکه در روز برسد. همچنین ظرفیت گاز طبق این سند باید از  ۷۵۵ میلیون متر مکعب در روز به ۱ میلیارد متر مکعب برسد و در ظرفیت پالایشگاهی که معادل ۱.۸ میلیون بشکه نفت خام در روز است باید به معادل ۲.۲ میلیون بشکه نفت برسد. حال باید ببینیم در اجرای سیاست های کلی چگونه عمل کرده ایم و اگر تحریم ایجاد شد چه تغییراتی در سیاست های تولیدی به وجود می آید.

چقدر برجام در بازیابی توان تولید نفت در ایران موثر بود؟

در جلسه یکصد و هفتاد دوم اوپک(۳ سال پیش) قرار شد ایران تولید نفت خود را به سطح قبل از تحریم برساند و به همراه کشورهای لیبی و نیجریه از فریز نفتی معاف شد. در واقع ایران قبل از تحریم ها ۳.۸ میلیون بشکه در روز تولید می کرد و در آخرین گزارش شرکت ملی نفت در ماه گذشته ۳ میلیون و ۸۹۰ هزار بشکه نفت در روز تولید داشته ایم و این نشانه حفظ روند افزایش تولید بوده است. در گاز نیز همین روند وجود داشته، برای نمونه در زمستان گذشته ۵۷۵ میلیون متر مکعب در روز مصرف داشته ایم و با افزایش تولیدی که در این بخش انجام شد، نه تنها قطعی گاز در کشور رخ نداد، بلکه گاز به مناطقی در شمال سیستان نیز منتقل شد.

برنامه های افزایش تولید و خودکفایی بنزین در ایران به کجا رسید؟

با افتتاح ستاره خلیج فارس ظرفیت ۱۲ میلیون لیتری بنزین یورو ۴ به ظرفیت پالایشگاهی کشور اضافه شده است. از این رو امروز نیاز به واردات بنزین بسیار کم شده، چراکه الان ظرفیت تولید بنزین ۷۶ میلیون لیتر در روز است و میزان مصرف ۸۲ تا ۸۵ میلیون لیتر و فاز دوم ستاره خلیج که به زودی افتتاح خواهد شد ۱۲ میلیون لیتر بنزین یورو ۵ به ظرفیت تولید اضافه می شود و در فاز سوم هم که تاپایان سال افتتاح می شود، ۱۲ میلیون لیتر دیگر  بنزین یورو ۵ به ظرفیت تولید اضافه می شود که با اجرای آن ظرفیت مازاد صادر خواهد شد. در شرایط کنونی این رشد تولید و کیفیت حائز اهمیت است زیرا خودروهای که در جهان، سال ۲۰۱۸ تولید می شوند تنها بنزین یورو ۵ و یورو ۶ مصرف می کنند.

 پیش بینی شما از سرنوشت قراردادهای خارجی ایران در بخش نفت پس از خروج آمریکا از برجام چیست؟

در کنفرانس نفتی تهران که آذر ۹۴ برگزار شد بیش از ۵۰ پرژه بالاستی با سرمایه گذاری ۱۰۲ میلیارد دلاری معرفی شد، اما ۱۰ مورد وارد مرحله مذاکره و از بین اینها قرارداد با توتال فرانسه و شرکت پتروپارس نهایی شد که هنوز عملیاتی نشده است (شرکت توتال پس از خروج آمریکا از برجام طی بیانیه ای احتمال خروج از این پروژه را اعلام کرده است)،شرکت ترگس انگلیس که تفاهمنامه امضا کرده اما عملیاتی نشده، شرکت لوک اویل روسیه قرارداد امضا کرده اما عملیاتی را انجام نداده است، شرکت زاوبژنفت روسیه قرارداد امضا کرده و با یک شرکت ایرانی می خواهند عملیات را آغاز کنند، شرکت شل که هیچ عملیاتی تاکنون انجام نداده است، در پروژه انی ایتالیا نیز پس از امضای قرارداد، عملیاتی اجرا نشده است. همچنین اجرای قرارداد با پورتامینا اندونزی در مرحله ابتدایی قراردارد و پس از خروج آمریکا از برجام اعلام کرده اند در ایران می مانند، اما مشروط، شرکت سی ان پی سی چین نیز در پروژه توتال همکاری می کند و قرار است بدون برجام نیز در ایران هم به فعالیت خود ادامه دهد.شرکت نفت و گاز طبیعی هند همچون شرکت اندونزیایی بعد از خروج آمریکا از برجام ماندن در ایران را مشروط کرده است. درحالی که از سوی این شرکت ها هنوز هیچگونه نامه نگاری رسمی با وزارت نفت مبنی بر ترک ایران نشده و حتی توتال نیز قطع ارتباط نکرده است.

آیا توان چینی ها برای اجرای پروژه های نفتی ایران قابل قبول هست؟

چینی ها در پروژه های ایران بزن و برو کار کردند، زیرا در زمان گرفتن پروژه ها قیمت مناسبی پیشنهاد می دهند، اما در نهایت برای اجرا وقت اضافه می گیرند و هزینه های جانبی به پروژه تحمیل می کنند که قیمت تمام شده گران تمام می‌شود. همچنین در اجرای پروژه دست بالا می گیرند و به دنبال گرفت خسارات هستند، حتی برخی از آنها پروژه ها را نیمه کاره رها می کنند. به طور کلی سابقه همکاری ها نشان می دهد نتوانسته ایم در پروژه ها با چینی ها خوب کار کنیم.

چه مشکلاتی پیش پای شرکت های بخش خصوصی برای همکاری های بین المللی است؟

 مبادلات پولی سوئیفت همچنان با بحران روبروست و از طرف دیگر ضمانتنامه های دولتی هنوز به صورت محدود صادر می شود و این مسائل چالش های بخش خصوصی برای همکاری های بین‌المللی است.

توان شرکت های بخش خصوصی برای ساخت تجهیزات صنعت نفت چقدر است؟

در حال حاضر ۱۷ شرکت داخلی اکتشاف و تولید برای همکاری در پروژه های نفتی اعلام آمادگی کردند که یک از آن ها خصوصی و ۱۶ شرکت دیگر دولتی و خصولتی هستند. شرکت های خصوصی در ساخت تجهیزات مورد نیاز صنعت نفت، میانگین توان ساخت ۷۰ درصدی دارند. به همین دلیل در اواخر سال۹۵ ،مدیریت پشتیبانی کالای نفتی در گروه خانواده استراتژیک صنعت نفت با شرکت های داخلی خصوصی و شرکت های خارجی ۵۵ قرارداد با هدف ساخت تجهیزات و انتقال تکنولوژی امضا کرد که تاکنون ۲۵ درصد میانگین این قراردادها انجام شده که ارزش مجموع آن ۲.۱ میلیارد دلار  است.

راهبرد حمایت از کالای ایرانی چقدر در تقویت بخش خصوصی در ساخت تجهیزات صنعت نفت موثر است؟

 اعتماد و  اعتبار کارفرمایان به بخش خصوصی  مهمترین چالش‌های فرهنگی  است که برای تقویت راهبرد کالای ایرانی وجود دارد، از این رو کارفرماها باید هم اعتماد کنند و هم اعتبار بدهند، این تجربه در دنیا انجام شده است.درواقع با واگذاری پروژه به بخش خصوصی ۱۰۰ درصد هدف محقق می شود، اما اگر به شرکت های دولتی منتقل شود به دلیل بدنه بزرگ، هزینه های پروژه ها بالا می رود و از نظر زمانی نیز اجرای آن طولانی می شود. از طرف دیگر شرکت های بین المللی با بخش خصوصی راحت تر کار می کنند، زیرا تاثیر تحریم ها در این بخش کمتر است.

به گزارش خبرگزاری موج، تاکنون شرکت های توتال فرانسه، انی ایتالیا و لوک اویل روسیه اعلام کرده اند، فعالیت خود را در ایران پس از اجرای تحریم های آمریکا متوقف خواهند کرد. همچنین شرکت کره‌ای دائلیم اینداستریال (Daelim Industrial) از دیگر کمپانی‌هایی است که اعلام کرد، قرارداد ۲.۰۸ میلیارد دلاری خود برای یک پروژه پالایشگاهی با ایران را لغو کرده است.