به گزارش خبرنگار خبرگزاری موج، نوسانات بی سابقه در بازار ارز به قدری شدید است که به جرات می توان گفت که این بازار به سیاست های بانک مرکزی توجهی ندارد و هر آن چه که خود می خواهد، را پیش چشم خود می بیند. البته این نوسانات، دولت را واداشت سیاست های جدید ارزی و تغییر مدیریت را تنها راهکار موجود در نظر بگیرد. تعویضی که به واسطه آن قرار است نظام بانکی کشور شرایط آرامی را به خود ببیند. آنچه مسلم است وجود اسم ها هیچ گاه برای یک نظام اقتصادی کارساز نبوده و تنها تغییر رویکرد است که می تواند فضایی مناسب را ایجاد کند. البته تغییر افراد در برخی مواقع لازم است؛ اما تغییر رویکرد بخش مهم ساختار یک نظام اقتصادی برای بهبود شرایط است و به نظر می رسد عبدالناصر همتی مدیری است که می تواند سیاست های کنونی بانک مرکزی را با بهره گیری از نظرات بخش خصوصی اصلاح کند و در این مسیر او باید استقلال بانک مرکزی را از دولت مطالبه کند، زیرا در این شرایط پیروی از سیاست های دولت بدون لحاظ رویکردهای کارشناسی می تواند اثرات زیانباری داشته باشد.

اولین ضربه کجا وارد شد؟

زمانی که فشارهای منتقدان نوسانات ارزی بالا رفت، دولت در ابتدای سال تصمیم به تک نرخی کردن ارز گرفت، تصمیمی که از رانت و فساد در این حوزه جلوگیری نکرد. حالا با این تصمیم اعتماد و اطمینان بیش از گذشته از این بازار دور شده است و مسئولیت سنگین بازگرداندن این اعتماد بر روی دوش همتی است. محمدرضا پورابراهیمی رییس کمیسیون اقتصادی مجلس در همین رابطه عنوان کرده است« سیاست‌های ارزی دولت در ماه‌های گذشته اشتباه محض اقتصادی بود و تعیین ارز تک‌نرخی موجب شد که صادرات ما کاهش داشته و در مقابل شاهد افزایش واردات کالاهای غیرضروری باشیم. از تغییرات در کابینه اقتصادی دولت استقبال می‌کنیم، اما در کنار این تغییرات، باید رویکردها هم تغییر کنند، زمانی که می‌دانیم یک سیاست قابل دوام نیست، چرا اصرار به ادامه آن داریم.»

عدم نظارت و بی نظمی پولی

اکثر کارشناسان معتقدند یکی از مسائلی که بانک مرکزی را مجبور به تصمیم های اشتباه کرده است، بی نظمی مالی است.

در همین راستا مهدی پازوکی از کارشناسان اقتصاد کلان به خبرنگار خبرگزاری موج گفت:اقتصاد امروز ایران، اقتصاد بسته است زیرا ارتباط خود را با کشورهای دیگر قطع شده می بیند، به همین دلیل تنها راهکار برطرف کردن مشکلات کنونی در اقتصاد، بازگشت اقتصاد پاک و انضباط پولی به کشور است.

او معتقد است باید معوقات بانکی هرچه زودتر تعیین تکلیف شود تا قسمتی از فشارها در حال حاضر کم شوند، البته این امر با نظارت دقیق ممکن است. همانطور که در تمام نظام های مالی دنیا ثابت شده بانک مرکزی هر کشوری همانند شریان حیاتی اقتصاد آن کشور است و هرگونه بی نظمی و اِخلال در مسیر آن می تواند تمام حیات اقتصاد را با فاجعه مواجه کند. تصمیماتی همچون تک نرخی شدن یا حذف ارز مسافرتی از جمله اقداماتی است که به هیچ عنوان در کوتاه مدت جواب نمی دهد.

حذف ارز مسافرتی جایگزین مشارکت بخش خصوصی

طبق آخرین بخشنامه در حال اجرای بانک مرکزی، ارزهای مسافرتی به وسیله بانک های عامل و تنها برای یک بار سفر در سال به میزان ۱۰۰۰ یورو یا معادل آن به سایر ارزها، به مسافران در مرزهای خروجی هوایی پرداخت می‌شود و میزان ارز مسافرتی پرداختی به مسافران هوایی به «کشورهای هم مرز و کشورهای مشترک‌المنافع به غیر از عراق» ۵۰۰ یورو یا معادل آن به سایر ارزها است؛ اما چانه زنی ها برای بازبینی در بخش ارزهای مسافرتی ادامه دارد. آنچه مسلم است متوقف کردن ارز مسافرتی، چندان نمی‌تواند بر عرضه و تقاضای ارز در بازار و بر نرخ ارز آزاد داشته باشد که حتی بخواهد به بازار شوک وارد کند و یا حتی باعث تغییرات قیمتی در بازار شود.

بادامچی کارشناس اقتصادی تأکید دارد:ایجاد راهکارهایی برای کاهش بیم مشارکت اقتصادی است بر برنامه های دیگر اولویت دارد تا سرمایه‌گذار بتواند سرمایه خود را در اختیار دولت قرار دهد. همچنین واحدهای تولیدی توسط بخش‌خصوصی باید ایجاد و رانت‌های دولتی قطع شوند تا سرمایه‌گذار به خروجی مطلوب از سرمایه‌گذاری خود مطمئن باشد.

تشکیل بازار سوم با ضعف استقلال

بعد از عبور از برنامه برای تک نرخی شدن و چالش های ارز مسافرتی در ماه گذشته بازار ثانویه همراه با سامانه های نیما و سماصا ایجاد شد تا منجر به ثبات در نرخ ارز شود. کارشناسان معتقدند این بازار نه تنها نرخ را تثبیت کرد بلکه ارز را به کانال های جدید وارد کرد که این امر بر خلاف انتظارها از بازار ثانویه بود.

در همین خصوص آلبرت بغوزیان  اقتصاددان در گفتگو با خبرنگار خبرگزاری موج ضمن اشاره به سیاست های اشتباه در مدیریت بانک مرکزی بیان کرد: بانک مرکزی با ایجاد بازار ثانویه، بازار سومی را ساخته است، به عبارت دیگر در ابتدا یکسان سازی ارز بازار دوم غیر رسمی را ایجاد کرد که حتی در بخش رسمی کردن این بازار هم بانک مرکزی موفق نبود و بعد از تشکیل بازار ثانویه تمام مسئولیت ارزی را به گردن وزارت صنعت و معدن انداخت. از این رو باید در نظر داشت وقتی بانک مرکزی  نمی تواند دو وظیفه اصلی خود که ثبات تورم و ارز است را انجام دهد، چگونه می تواند برنامه های ایجاد و تشکیل بازار دیگری را بر عهده بگیرد. تا زمانی که بانک مرکزی نتواند اقتدار خود را در بخش اقتصادی حفظ کند شرایط تغییر نخواهد کرد.