به گزارش خبرنگار خبرگزاری موج، با آغاز تحریم های آمریکا بعد از خروج این کشور از برجام نرخ ارز بیش از ۳ برابر افزایش یافت و همین مسئله دولت را وادار به سیاست گذاری های همچون تک نرخی کردن ارز، کنترل صرافی ها، ایجاد سامانه نیما برای ارز صادراتی، بازار ثانویه و ... کرد، اما این راهکارها نتوانست  به خوبی بازار ارز را مدیریت کند، از این رو دولت با تغییر رییس بانک مرکزی بسته دوم ارزی را نیز ارائه کرده که بر مبنای آن در زمان اوج گیری قیمت ارز با تزریق ارز، نرخ آن را تعدیل می کند، سیاست که به نظر می رسد تا زمانی که شرایط تحریمی وجود دارد این سیاست تنها نسخه درمانی برای کنترل تورم جهش یافته است، چراکه بسیاری از دلالان داخلی منتظر ۱۳ آبان هستند تا وقتی کنترل بازار ارز از دست دولت خارج شود با احتکار، انحصار و ...محصولات خود را گران عرضه کنند.

یک اقتصاددان در گفتگو با خبرنگار خبرگزاری موج با اشاره به اینکه در شرایط کنونی موقعیت دولت در سیاست خارجی و سیاست داخلی قوی نیست، گفت: در حال حاضر دولت باید مشکلات سیاسی و اقتصادی در روابط خارجی را حل کند و منافع اقتصادی برای کشور را به ارمغان بیاورد، اما گروه های در داخل با سیاست های دولت مقابله می کنند و دولت آن چیزهایی راکه می خواهد نمی تواند انجام دهد و فعالان اقتصادی نیز به خوبی این مسائل را درک می کنند. از این رو بخش خصوصی به حرف دولت اعتماد نمی کند، زیرا می گویند دولت می خواهد، اما مخالفان دولت نمی گذاراند. از این رو اعتماد به دولت کاهش یافته است، نمونه آشکار آن پیوستن ایران به اف ای تی اف است، که دولت می خواهد، اما دیگران نمی گذارند، یا حتی نمی گذارند دولت برای منافع ایران مذاکره کند و خود دولت این موضوع را متوجه شده است. بنابراین امروز دولت تنها نباید به فکر بازار ارز امروز باشد، چراکه ممکن است تحریم ها طولانی شود.

مرتضی عزتی با بیان اینکه دولت باید آینده نگری کند، تصریح کرد: در حال حاضر دولت می تواند با ارز موجود بازار را تثبیت کند، اما اگر قیمت ارز در یکسال بعد دوباره براساس اتفاقات پیش بینی نشده در بازار بین المللی دچار نوسان شود یا در داخل موانعی مخالفان برای تعادل بین المللی دولت ایجاد کنند، در چنین شرایطی بار دیگر کشور با کمبود ارز مواجه خواهد شد. در واقع اگر دولت امروز تمام ارز را خرج کند سال آینده با افزایش فشارهای خارجی ممکن است با تورمی چند برابری روبرو شود. بنابراین دولت در شرایط کنونی باید  کمی فشار را تعدیل کند تا در آینده فشار کمتری روی مردم وارد شود و اگر در داخل موانع برداشته شود، به دنبال بهبود منافع ملی در فضای بین المللی باشد.

او با تاکید بر اینکه گروه هایی از تحریم ها منافع می برند، گفت: برخی ممکن است نگاه ایدئولوژیک داشته باشند و حتی ممکن است گروه های قصد دارند آب به آسیاب دشمن بریزند و عمدتا می خواهند روابط ما با دنیا بد باشد، تا فشار اقتصادی بر مردم زیاد باشد این افراد ممکن است نفوذی خارجی ها باشند. حتی رقابت های سیاسی نیز در برخی مواقع مغایر با منافع ملی در روابط بین الملل و اقتصاد تاثیرگذار است.

عزتی درباره راهکارهای مدیریت بازار با آغاز فشارهای تحریمی، گفت: برداشت من این است که نه می شود تعیین نرخ ارز را به بازار سپرد و نه دستوری مطلق باشد، بلکه باید ترکیبی از این روش ها باشد و بازار تا حدودی فعال باشد و اگر رشد همچنان ادامه داشت دولت باید با عرضه ارز بازار را تثبیت کند و حتی با استفاده از عوامل امنیتی و رسانه ای این کنترل را انجام دهد، همان طور که در چند هفته اخیر دولت توانسته بازار را کنترل کند و در دو مرحله در زمان اوج قیمت، ارز تزریق کند و نرخ دلار کاهش یابد.

این اقتصاددان با با اشاره به اینکه از زمان ارائه بسته دوم ارزی اجازه داده شده صرافی ها فعالیت کنند اظهار کرد: از آن زمان دولت به دنبال این است که با اقدامات دستوری عواملی که به بازار آسیب می زنند را کنترل کند و از عوامل رسانه ای و ... نیز در این زمینه استفاده کرده و موفق شده بخشی از تلاطم های که سوء استفاده از بازار و شرایط اقتصادی بوده را کنترل کند.

او با تاکید بر اینکه دولت باید متناسب با شرایط تصمیم بگیرد، گفت: الان وضعیت تولید خوب نیست، اگر بتوانیم به سرعت مشکلات تولید را حل کنیم و به رشد صنعتی برسیم بعد می توانیم کنترل قیمت ها را به بازار بسپاریم، در شرایط کنونی دولت نمی تواند بلند مدت فکر کند، در حالی که باید به دنبال رشد تولید برای کاهش فقر باشد و اگر نتوانست تولید را بهبود ببخشد، در صورتی که مشکلات در طبقاتی از جامعه وجود داشت دولت باید یارانه به فقرا بپردازد، هرچند تمام مسائل مربوط یارانه نیست. از طرف دیگر دولت باید بخشی از یارانه سوخت را کاهش دهد، در واقع حذف یارانه افراد مرفه ممکن است برای دولت اثر سیاسی داشته باشد، به همین دلیل حذف یارانه سوخت بار سیاسی کمتری برایش دارد.

مدیریت تخصیص ارز تنها راهکار کنترلی

در حال حاضر یکی از بزرگترین تهدیدهای دولت آمریکا علیه ایران تحریم شدید نفت است، هرچند مسئولان ایرانی و برخی کارشناسان داخلی و خارجی معتقدند این موضوع شدنی نیست، اما از آنجایی که اقتصاد ایران متکی به درآمدهای نفتی است کاهش آن نیز می تواند آسیب های جدی به بدنه اقتصادی و طرح های توسعه ای وارد کند، با این حال راهکارهایی نیز برای کاهش فشار تحریم ها وجود دارد.

یک اقتصاددان دیگر در گفتگو با خبرنگار خبرگزاری موج با اشاره به اینکه در حال حاضر سیاست گذاری دولت تا حدودی می تواند روی اقتصاد اثر بگذارد، افزود: در شرایط کنونی مسئله اساسی تحریم هاست و بانک مرکزی نیز تا جایی که می تواند با سیاست گذاری این نوسانات ارزی را کنترل کرده است. از طرف دیگر اعضای اروپایی مذاکرات، چین و روسیه اگر چه باوجود فشار آمریکا برای عدم همکاری با ایران همچنان مقاومت کرده اند و زیربار اعمال تحریم های جدید نرفته اند، اما از آنجایی که آن ها نیز تحت تاثیر تحریم قرار می گیرند چالش های جدی تری برای اقتصاد ایران به وجود خواهد آمد.

مهدی تقوی  با بیان اینکه اگر بتوانیم مواد مورد نیاز تولید را تامین کنیم تاثیر تحریم ها بر اقتصاد داخلی کاهش می یابد، افزود: دولت باید همزمان سیاست های ضد تورمی پیش بگیرد که جامعه آسیب نبیند، هرچند پیش بینی آینده بسیار سخت است، اما به نظر می رسد اگر دولت واردات کالاهای لوکس را متوقف کند و درآمد نفتی را به واردات کالاهای مورد نیاز کشور تخصیص دهد می تواند قیمت بازار را تثبیت کند. در واقع محدود کردن واردات کالاهای لوکس باعث می شود، بخشی از ارز تخصیصی برای واردات این محصولات در کشور باقی بماند.

او درباره چشم انداز بازار ارز در شرایطی که تحریم ها ادامه داشته باشد، تصریح کرد: وضعیت اقتصادی بعد 13 آبان متاثر از سیاست های دولت و رفتار آمریکا در آینده نیز خواهد بود. وقتی ایران در این وضعیت قرار بگیرد ارز باید به کالاهای مورد نیاز تخصیص یابد، زیرا اگر دولت نتواند نفت کافی صادر کند، قیمت ارز بالا می رود. از این رو اگر دولت تخصیص ارز را مدیریت کند، حتی اگر بخشی از صارات نفت کاهش یابد بازهم قیمت ارز ثابت باقی می ماند، در غیر این صورت با کاهش درآمد ارزی نرخ ارز دچار نوسان خواهد شد.

براساس این گزارش پیش بینی آینده اقتصادی ایران به رویکرد بین المللی ایران و سیاست های آمریکا بستگی دارد و در حال حاضر تنها به نظر می رسد تحریم های آمریکا علیه ایران ادامه یابد و ایران باید با مدیریت بازار ارز ضمن حفظ تولید و اشتغال، آینده نگری برای تخصیص ارز نیز داشته باشد.