به گزارش خبرنگار خبرگزاری موج، یکی از اولویت‌های برنامه ششم توسعه رشد اقتصادی با تکیه بر تولید بوده است، این هدف‌گذاری گرچه در همان ابتدای تدوین برنامه ششم توسعه با تردیدهای همراه بود، اما با ورود به سال ۹۷ و آغاز تحریم‌ها اقتصاد کشور از این هدف‌گذاری بیشتر فاصله گرفت و تمرکز خود را بیشتر بر روی توسعه صادرات به ویژه در بازارهای خاص قرار داد. بازار عراق یکی از مهم‌ترین مقصدهای صادراتی ایران در سال‌های اخیر بوده که بعد از نابودی داعش میزان تعاملات ایران با این کشور نیز افزایش یافته است، هرچند در نتیجه تحریم‌ها و فشار آمریکا مشکلات را به وجود آورده و دولت عراق در پرداخت بدهی‌های خود به ایران متعهدانه عمل نکرده و حتی در توافقاتی که با رییس بانک مرکزی ایران داشته اند قرار است میزان عایدی صادرات ایران به این کشور با دینار عراقی پرداخته شود.

تاثیر تحریم ها بر تجارت با عراق

به‌تازگی رییس جمهوری ایران در دیدار با همتای عراقی خود اعلام کرده است که ظرفیت افزایش مبادلات تجاری دو کشور تا ۲۰ میلیارد دلار است، این هدف‌گذاری درست پس از توافقات مقام‌های بانکی دو کشور انجام شده که حاکی از حل مشکلات موجود بر سر راه مبادلات بانکی بوده است، چراکه مهم‌ترین بانک عراق به نام بانک تجارت که مبادلات ارزی این کشور را انجام می‌دهد به دلیل اینکه بخشی از سهام آن متعلق به یک شرکت آمریکایی است برای همکاری با ایران با محدودیت‌های تحریمی مواجه شده بود و همین مسئله تدوین راهکاری جدید بین دو کشور را ضروری کرده بود.

یحیی آل اسحاق رییس اتاق ایران و عراق در گفتگو با خبرنگار خبرگزاری موج درباره ظرفیت‌های که بازار عراق برای ایران دارد و مشکلاتی که در نتیجه تحریم‌ها ممکن است بروز کند، گفت: به‌طور قطع اگر ظرفیت‌های بازار عراق به‌صورت جدی دنبال شود و مطابق با توافقات عمل شود که میزان صادرات ایران به عراق بیش از 10 میلیارد دلار بوده و پیش‌بینی این است تا پایان سال ۹۷ نزدیک به ۱۲ میلیارد دلار باشد، اما اینکه گفته شود معامله با دینار ممکن است مشکلاتی را برای صادرکننده‌های ایرانی به وجود آورد درست نیست، زیرا هر یک از صادرکننده‌ها معادل ارز عراق در ایران ریال دریافت می‌کنند و دولت نیز از همین دینار برای سفرهای زیارتی ایرانی‌ها به عراق و یا حتی واردات کالا از کشورهای دیگر استفاده می‌کند، به همین دلیل مبادلات تجاری ایران و عراق با ارزهای محلی تأثیر منفی در تجارت بین دو کشور نخواهد داشت.

رقابت محصولات ایران در عراق

کشور عراق در چند سال اخیر به دلیل جنگ داخلی به توسعه‌ای زیرساخت‌ها و بازسازی بالایی نیاز دارد، از این رو در این زمینه توافقاتی صورت گرفته است تا پیمانکاران ایرانی در این کشور فعال شوند، در همین راستا عراق یکی از بزرگ‌ترین بازارهای کشور برای صادرات مصالح ساختمانی خواهد بود، هرچند از گذشته نیز بیشترین سیمان ایران به این کشور صادرشده و در بخش صنایع غذایی به ویژه لبنیات نیز به دلیل نزدیکی مسافت یکی از عمده‌ترین بازارهای کشور بوده با رقیب سرسختی همچون ترکیه نیز در این بازار دست‌وپنجه نرم می‌کنند، اما در حال حاضر تنها مشکل صادرات به عراق تحریم‌ها و سیاست‌های ناپایدار نیست، در برخی از مواقع فرصت سوزی‌ها از طرف خومان است و گاهی بین صادرکننده‌های ایرانی نیز رقابت منفی شکل می‌گیرد.

سرپرست سازمان توسعه و تجارت ایران در گفتگو با خبرنگار خبرگزاری موج با اشاره به وضعیت بازار صنایع غذایی ایران در عراق و چگونگی تعامل صادرکننده‌های ایرانی در بازار خارجی گفت: در حال حاضر در حوزه لبنیات دو برند ایرانی ۵۵ درصد صادرات را در اختیار دارند، اما همواره تحت فشار تولیدکنندگان زیر پله‌ای لبنی نیز هستند که به نام تولیدات ایرانی بازار این دو شرکت را در کشورهای همسایه خراب می‌کنند، به عبارت دیگر در حال حاضر نزدیک به ۵۰۰ شرکت در زمینه لبنیات تولید دارند و از آنجایی که فرهنگ همکاری به‌صورت هلدینگ در کشور وجود ندارد عرضه محصولات لبنی با برند خاص از سوی چند شرکت لبنی امکان پذیر نیست.

محمدرضا مودودی با بیان اینکه باید تدابیری در زمینه جلوگیری از رقابت منفی تولیدکننده‌ها اتخاذ شود، تشریح کرد: بر اساس قانون تجارت همه تولیدکننده‌ها برای انجام صادرات آزاد هستند، از طرف دیگر دست سازمان توسعه تجارت برای جلوگیری از این رقابت منفی بسته است، با این حال پایانه‌های صادراتی را به عنوان یکی از مراکز اصلی ساماندهی این بخش را در دستور کار قرار داده‌ایم تا ضمن اینکه تغییراتی در کیفیت محصولات صادراتی از طریق تغییرات بسته‌بندی ایجاد شود، زمینه همکاری تولیدکننده‌ها با واحدهای صادراتی نیز فراهم شود تا برندها با بسته بندی خوبی در بازارهای بین المللی حضور پیدا کنند.

بر اساس این گزارش همکاری ایران و عراق در سال های اخیر افزایش یافته است، به طوری که امروز ایران بخشی از نیاز برق عراق را تأمین می‌کند، با وجود اینکه این کشور بخشی از مطالبات خود را پرداخت نکرده و حتی در پروژه را آهن بصره ایران توافق کرده است که ضمن ساخت هزینه اجرای آن را نیز بپردازد و در آینده دولت عراق این مطالبه را بپردازد. این توافق‌های دو طرفه به عمق روابط اقتصادی دو کشور افزوده است، از همین رو دولت ایران نیز انتظار دارد این کشور در زمان تحریم ها شرایط مساعدی برای صادرات کالا در بازار عراق داشته باشد، از این رو در مذاکرات دو کشور بخشی از مشکلات پیش پای صادرکننده ها برداشته شده است، اما حضور محصولات ترکیه ای و حتی کالای تازه وارد عربستانی به بازار این کشور فضا را برای محصولات ایرانی تنگ کرده است و در این میان برخی از برندهای ایرانی در بازار خارجی به رقابت با یکدیگر می پردازند که در برخی مواقع تأثیرات منفی بر سهم کالای ایران در بازار عراق دارد.