به گزارش خبرنگار خبرگزاری موج، از زمانی که مساله شیوع کرونا در ایران مطرح شده پایانه های مرزی کشور همواره باز و بسته شده اند و قوانین و مقررات یکسانی در آنجا اجرا نشده است؛ حتی دیده شده برخی کشورهای همسایه چند پایانه مرزی را بسته و صادرات و واردات خود به ایران را تنها از طریق یک یا دو پایانه انجام داده اند.

در هفته جاری وضعیت مرزهای کشور از این قرار است که تجارت با روسیه و کشور آذربایجان از طریق بنادر شمالی و مسیر ریلی انجام می شود که شامل بندر امیرآباد، کاسپین، انزلی، آستارا و نوشهر است، با ترکیه نیز تجارت بیشتر از طریق مسیر ریلی انجام می شود، اما مرزهای پاکستان به طور کامل بر روی کالاهای ایرانی بسته است و افغانستان نیز مراودات خود با ایران را از طریق مرزهای دوغارون، ماهیرود و میلک دنبال می کند.

تجارت با ترکمنستان نیز از طریق مرز سرخس ادامه دارد و مذاکرات برای بازگشایی اینچه برون نیز انجام شده، تجارت با ارمنستان خیلی محدود انجام می شود، اما مرز نخجوان تقریبا به روی کالاهای ایرانی باز است.

در مرزهای جنوبی نیز شرایط کمی سخت تر است؛ کویت و امارات مرزهای خود را به روی کالاهای ایرانی بسته اند و قطر و عمان از طریق کانینر و شناورهای یخچال دار مبادلات کالایی را با ایران انجام می دهند.

عراق نیز تجارت خود با ایران را از طریق مرز اقلیم کردستان انجام می دهد که جوابگوی میزان کالای ورودی از طرف ایران نیست.

دبیر کل اتاق ایران و عراق در گفتگو با خبرنگار خبرگزاری موج با اشاره به اینکه در حال حاضر مرزهای دولت مرکزی عراق بسته است، گفت: با توجه به اینکه به ماه رمضان نزدیک می شویم و از طرف دیگر خبرها حاکی از این است که عراق در آستانه کمبود کالا است پیش بینی می شود مرزهای دولت مرکزی به روی کالاهای ایرانی باز شود، چراکه در شرایط کنونی آنها کالاهای خود را از مسیر اقلیم کردستان تامین می کنند و این مساله با نارضایتی مقامات اقلیم کردستان روبرو شده و آنها معتقدند دولت مرکزی باید مرزهای خود را برای دریافت کالا از ایران باز کند، زیرا اقلیم کردستان امکان دریافت حجم بالایی کالا را ندارد.

حیمد حسینی با بیان اینکه هم اکنون سه پایانه مرزی پرویزخان، باشماق و تمرچین در مرز اقلیم کردستان باز است، افزود: در شرایط کنونی تردد و انتقال کامیون های سوخت از مرکز کردستان عراق امکان پذیر نیست، زیرا جابجایی سوخت بین کامیون ها چالش خاص خودش را دارد و امکانات برای این کار در آنجا فراهم نیست. در واقع امروز همه کامیون ها محصول خود را با کامیون های دیگر در پایانه مرزی جابجا می کردند، اما برای سوخت این امکان وجود ندارد. البته کامیون های حامل کالاهای فاسد شدنی منتظر جابجایی کالا  نمی شوند و آنها می توانند همان کالا را وارد سرزمین عراق بکنند.

او با بیان اینکه در سال 98 با وجود کرونا در اسفند ماه در مجموع نسبت به سال قبل افزایش صادرات به عراق داشته ایم، تصریح کرد: با وجود اینکه پایه صادراتی در گمرک  30 درصد کاهش یافته بود، اما از نظر ارزشی و حجم صادرات به عراق رشد پیدا کرده. در واقع سال 98 حدود 9 میلیارد دلار صادرات به عراق داشته ایم که نسبت به سال 97 که حدود 870 میلیارد دلار بود رشد داشته است.

دبیر کل اتاق ایران و عراق درباره وضعیت رقابت کالاهای ایرانی در بازار عراق اظهار کرد: در شرایط کنونی در صادرات لوازم ساختمانی به عراق مزیت رقابت وجود دارد، زیرا نسبت به کالای سایر رقبا صرفه اقتصادی دارند و از طرف دیگر ساخت و ساز در عراق آغاز شده و تقاضا برای این کالاها افزایش یافته است. همچنین محصولات مواد شیمیایی و مواد غذایی از دیگر کالاهای ایرانی هستند که بیشترین سهم صادراتی را به عراق دارند، البته در شرایط کنونی بخشی از نیاز صنایع غذایی عراق از طریق اردن و امارت تامین می شود و اینکه عربستان به اقلیم کردستان مواد غذایی صادر می کند تنها یک ادعا است چون مسیر زمینی با این کشور ندارد. رقبای دیگر همچون ترکیه نیز در بخش خدمات فنی مهندسی، بهداشتی و توریستی نقش پررنگی در بازار عراق دارند، اما در زمینه صادرات کالایی دو سالی است که نتوانسته در این بازار با ایران رقابت کند.

مرزهای اصلی عراق باز نشوند میزان صادرات ایران کاهش می یابد

حسینی درباره وضعیت صادرات ایران به عراق قبل و بعد از شیوع کرونا گفت: ماهانه ۷۵۰ میلیون دلار صادرات به عراق داشته ایم و با توجه به اینکه تمام مرزهای عراق بجز مرز اقلیم بسته شده و ظرفیت پایانه های اقلیم کردستان اینقدر نیست که جوابگوی تمام صادرات ایران به عراق باشد اگر مرزهای اصلی عراق باز نشوند میزان صادرات ایران کاهش می یابد و البته کشور عراق اعلام کرده که از ۲۷ فروردین مرزها را باز می کند که به دلیل کمبود کالا در این کشور و نزدیکی به ماه رمضان احتمال دارد زودتر از این تاریخ نیز مرز باز شود.

او با تاکید بر اینکه تجارت کالایی با عراق توسط بخش خصوصی این کشور انجام می شود، به همین دلیل متاثر از سیاست نیست، گفت: صادرات ایران در بخش برق و گاز در عراق توسط دولت آن کشور انجام می شود و واردات کالاها به عراق توسط بخش خصوصی انجام می شود و تاکنون تغییری در خرید کالا از ایران نداشته اند.

مذاکرات برای بازگشایی مرزها

چندسالی هست که معاونت اقتصادی در وزارتخارجه به وجود آمده تا علاوه بر اینکه زمینه صادرات کالا از طریق سفاراتخانه سایر کشورها را به وجود بیاورد موانع پیش پای تجار را نیز بردارد، از این رو یکی از ماموریت های این معاونت در حال حاضر می تواند مذاکره برای گشایش مرز کشورهای همسایه باشد.

عضو ستاد مقابله با کرونای اتاق بازرگانی ایران در گفتگو با خبرنگار خبرگزاری موج با اشاره به اینکه در جلسه روز ۱۶ فروردین امسال کمیسیون صنایع اتاق بازرگانی گزارش هایی ارائه شد که مرزهای ترکیه برای صادرات بسته است، اما پیگیری ما از وزارتخارجه نشان داد که مرزهای این کشور باز است. پیش از این وزارتخارجه در نشست های که با مسئولان ترکیه داشته اند مشکل صادرات از مرزها را برطرف کرده اند، البته کامیون های ترکیه از ایران و آذربایجان وارد این کشور می شدند، اما این کشور اجازه نمی داد کامیون های ایرانی وارد این کشور شوند.

ابوالفضل روغنی گلپایگانی با بیان اینکه نمی توان به طور کلی گفت که مرزها به روی کالاهای ایرانی باز یا بسته است، افزود: باید توجه  داشت پس از شیوع کرونا مرزها در تمام دنیا قوانین ثابتی را اجرا نکردند و گاهی طی ۲۴ ساعت مرزها باز یا بسته اعلام می شد، اما به طور کلی با بروز کرونا قوانین سخت گیرانه تری برای صادرات و عبور کالاهای ایرانی از مرزها وضع شد و شاید برای سایر کشور اینقدر شرایط سخت گیرانه نبود.

به گزارش خبرنگار خبرگزاری موج، پس از تشدید تحریم های آمریکا علیه ایران و سپس کاهش قیمت نفت، صادرات کالاهای غیرنفتی برای ایران اهمیت ویژه ای یافته است، از این رو همواره دولت تلاش کرده تا بستر صادرات کالا را تسهیل کند، اما با شیوع کرونا محدودیت هایی در مرزهای ایران با کشورهای همسایه ایجاد شد که به شدت صادرات کالا از ایران را تحت تاثیر قرار داده است.