در یک سال گذشته شیوع ویروس کرونا اقتصاد گردشگری را زیرفشار قرار داده است و تا امروز بیش از ۱۰۰ میلیون شغل در دنیا را از بین برده است، برای آگاهی از جزئیات وضعیت اقتصاد گردشگری و راهکارهای عبور مشکلات پساکرونایی صنعت گردشگری خبرنگار اقتصادی خبرگزاری موج با پروفسور محمد‌‌شریف ملک زاد‌‌ه که به تازگی از سوی اتحاد‌‌یه بین المللی رؤسای د‌‌انشگاه های جهان عنوان پدر علم نوین گردشگری جهان را کسب کرده، گفتگو کرده است. متن کامل گفتگو را بخوانید؛

در حال حاضر شیوع ویروس کرونا چقدر وضعیت اقتصاد گردشگری را در دنیا تحت تاثیر قرار داده است؟

بنا بر گزارش های رسیده از مقاصد گردشگری میزان حضور گردشگران در این مکان ها ۴۴ درصد نسبت به مدت مشابه سال قبل کاهش یافته است، البته در اردیبهشت ماه این کاهش بیشتر بود و آمار حدود ۹۷ درصد بود و الان  کمی روند رو به رشد دارد، چراکه علائم مثبت و تدریجی گردشگری در نیم کره شمالی دیده می شود زیرا محدودیت در برخی کشورها کاهش یافته و کشورهای حوزه شینگن مرزها را برای مسافران باز کرده اند اما هنوز از سفرهای غیرضروری جلوگیری می شود. اما در دوران کرونا تاکنون بیش از ۱۱۳ میلیون توریست از سفر بازمانده و ۱۸۰ میلیون توریست سفر خود را لغو کرده اند و در مدت ۴ ماه حدود ۱۹۵ میلیارد دلار خسارت برجای گذاشته است.

وضعیت مناطق مختلف جهان از نظر کاهش گردشگری چگونه است؟

طبق آخرین آمارها در آسیا و اقیانوسیه گردشگری ۵۱ درصد، در اروپا ۴۴ درصد، خاورمیانه ۴۰، در آمریکا ۳۶ درصد و در آفریقا ۳۵ درصد کاهش داشته است. در این مدت چند ماهه نخست سال پروازهای بین المللی از اوایل ژانویه تا اوایل مارس ۴۳ درصد و در آوریل ۹۳ درصد کاهش داشته و از ۶ ژانویه تا ۱۴ ژوئن بیشترین روند نزولی را داشته، به طوری که در آسیا با منفی ۱۰۵ درصد، آمریکا با منفی ۹۸ درصد، اروپا با منفی ۹۴ درصد، خاورمیانه با منفی ۸۱ درصد بیشترین کاهش را تجربه کرده اند.

صنعت هتل داری در زمان کرونا چقدر آسیب دیده است؟

طبق آخرین آمارها کاهش توریست در دنیا باعث شده تا درآمد هتل داری در اروپا ۱۱ درصد، آمریکا مرکزی و جنوبی ۱۲ درصد، در آفریقا ۱۳ درصد، ایالات متحد آمریکا ۲۵ درصد و در آسیا و اقیانوسیه ۲۸ درصد و خاورمیانه ۳۸ درصد کاهش یابد.

در مجموع صنعت گردشگری جهان در سال جاری چقدر کاهش درآمد داشته است؟

طبق برآوردها صنعت گردشگری جهان امسال با کاهشی ۵۸ درصد مواجه شده و در صورت افزایش شیوع احتمال کاهش فعالیت گردشگری تا ۷۰ درصد هم پیش بینی می شود. در واقع تاکنون ۸۵۰ میلیون تا یک میلیارد و ۱۰۰ میلیون گردشگر نسبت به سال گذشته سفر کمتر داشته اند که حدود ۹۱۰ تا ۱۲۰۰ میلیارد دلار ضرر برای صنعت گردشگری به همراه داشته و ۱۰۰ تا ۱۲۰ میلیون شغل را در صنعت گردشگری از بین برده است.

در مقایسه وضعیت گردشگری دنیا در سال ۲۰۱۹ و ۲۰۲۰ آمارها چگونه است و چه کشورهایی بیشترین درآمد را داشته اند؟

در سال ۲۰۱۹ یک میلیارد و ۴۶۰ میلیون توریست در دنیا وجود داشته که سهم اروپا ۷۴۴ میلیون نفر، سهم آسیا و اقیانوسیه ۳۶۰ میلیون نفر، سهم آمریکا ۲۲۰ میلیون نفر، سهم آفریقا ۷۳ میلیون نفر و سهم خاورمیانه ۶۳ میلیون نفر بوده و درآمد گردشگری در سال ۲۰۱۹ حدود ۱۴۷۹ میلیارد دلار بوده که از این میزان سهم اروپا ۵۷۲ میلیارد دلار، سهم آسیا و اقیانوسیه ۴۳۳ میلیارد دلار، سهم آمریکا ۳۴۴ میلیارد دلار سهم آفریقا ۳۸ میلیارد دلار و سهم خاورمیانه ۸۲ میلیارد دلار بوده است.

چه کشورهای در سال ۲۰۱۹ در صدر مقصدهای نخست توریستی دنیا بوده اند و چه میزان درآمد کسب کرده اند؟

براساس آمارها در سال گذشته میلادی فرانسه میزبان ۹۰ میلیون نفر گردشگر، اسپانیا میزبان ۸۴ میلیون نفر گردشگر، آمریکا میزبان ۸۰ میلیون نفر گردشگر، چین میزبان ۶۶ میلیون نفر گردشگر، ایتالیا میزبان ۶۵ میلیون نفر گردشگر، ترکیه میزبان ۵۱ میلیون نفر گردشگر، مکزیک میزبان ۴۵ میلیون نفر گردشگر، تایلند میزبان ۴۰ میلیون نفر گردشگر، آلمان میزبان ۳۹ میلیون نفر گردشگر و انگلیس میزبان ۳۸ میلیون نفر گردشگر بوده اند که از نظر درآمدی هم آمار به ترتیب اینگونه بوده است که آمریکا به کسب درآمدی ۲۱۵ میلیارد دلاری در صدر قرار گرفته و بعد از آن اسپانیا با درآمدی ۸۱ میلیارد دلاری، فرنسه با درآمدی ۶۴ میلیارد دلار، تایلند با درآمدی ۶۰ میلیارد دلاری، انگلیس با درآمدی ۵۰ میلیارد دلار، ایتالیا با درآمدی ۵۰ میلیارد دلاری، ژاپن با درآمدی ۴۶ میلیارد دلار، استرالیا با درآمدی ۴۵ میلیارد دلاری،  آلمان با درآمدی ۴۱ میلیارد دلاری و ماکائو و چین با درآمدی ۴۰ میلیارد دلار در صدر پردرآمدترین کشورها بوده اند.

در حال حاضر چه راهکاری برای عبور از مشکلات پسا کرونایی صنعت گردشگری وجود دارد؟

با توجه به اینکه گردشگری در جهان فرصتی برای اشتغال بوده برای بهره مندی از آن چندین سالی است روی تئوریی با عنوان ام اف تی کار کرده ایم که یک عنصر به سه عنصر زمان، انسان و مکان در تعریف سنتی گذشته اضافه کرده است. قبلا در گردشگری چگونگی سفر و مکان مبنا بوده، اما در حال حاضر عنصر چهارم ارتقای روح و روان انسان هم مورد توجه قرار گرفته و باعث تغییر گردشگری در جهان شده است. در واقع این تئوری با شناسایی مراکز و مناطق محلی ظرفیت آنان را شناسایی و براساس آن نسبت به توسعه مناطق اقدام می کند. این رویکرد می تواند بر مبنای خاطرات افراد باشد و آسایش روح و روان برای آنها ایجاد کند. به عبارت دیگر تئوری ام اف تی زوایای پنهان را آشکار کرده و سفر یک بعدی را تبدیل به سفری چند بعدی می کند.

این تئوری چگونه می تواند به ارتقای صنعت گردشگری کمک کند؟

براساس تحقیقاتی که در زمینه گردشگری با علایق انجام شده این تئوری می تواند در توسعه گردشگری بوم گردی موثر باشد. از این رو این تئوری به عنوان نخستین اختراع در صنعت گردشگری توسط اتحادیه بین المللی روسای دانشگاه های جهان پذیرفته شد و روسای دانشگاه های مختلف در جهان طی مراسمی ضمن اعطای عنوان پدر علم نوین مدیریت گردشکری اعلام کردند که این تئوری در مقطع کارشناسی دانشگاه ها هم تدریس شود. چراکه بسیاری از دانشگاه ها به دنبال یافتن راهکاری برای عبور از مشکلات شیوع ویروس کرونا بودند که با تئوری ام اف تی این خلا را پوشش داده شده است.