محمدرضا مودودی معاون سابق وزیر صنعت، معدن و تجارت در گفتگو با خبرنگار اقتصادی خبرگزاری موج با بیان اینکه تجارت ایران سال گذشته نسبت به سال ۱۰ سال پیش حدود ۱۵ درصد افت کرده است، گفت: هرچند طبق چشم انداز ۱۴۰۴ صادرات غیر نفتی ایران تا چهار سال دیگر باید به ۷۰ میلیارد دلار برسد اما سال گذشته صادرات ایران حدود ۳۵ میلیارد دلار بوده که حتی نسبت به سال قبل آن هم به نسبت کاهش داشته و حتی در بخش واردات هم سال گذشته افت ۱۵ درصدی  داشته ایم و این به معنای است که نسبت به برنامه بسیار عقب هستیم که برای جبران این مساله باید متولیان اصلی تجارت خارجی یعنی وزارت صنعت و بانک مرکزی ساختارها را عوض کنند.

محمدرضا مودودی با بیان اینکه تجارت ایران در چشم انداز ۱۴۰۴ تجارت خارجی ۱۷۰ میلیارد دلاری است، افزود: در دولت اخیر سیاست مستقلی برای بخش خارجی در نظر گرفته نشده و تعداد ۱۹ نفر از رایزن های کشور هم کم شد در حالی که در شرایط تحریمی باید مذاکرات برای تقویت صادرات کالاهای غیر نفتی افزایش می یافت.

او با تاکید بر اینکه در شرایط تحریمی همچنین اجرای پیمان های خارجی به دلیل محدودیت مبادلات بانکی متوقف شده است، تصریح کرد: دولت در سال های اخیر اقدامی در مسیر توسعه صادرات غیر نفتی عمل نکرد و حتی مشوق های صادراتی که اعتبارات آن هم در بودجه در نظر گرفته شده و شامل یک درصد از تعرفه واردات کالاهای غیر اساسی است و از سه سال پیش تاکنون از واردکننده ها اخذ می شود اما به صادرکننده ها داده نمی شود و در محل های دیگر خرج می شود.

بخش خاکستری تجارت خارجی ایران

او با تاکید بر اینکه هم اکنون بخشی از تجارت خارجی ایران در بخش خاکستری انجام شود، اظهار کرد: برخی صادرکننده ها برای اینکه بر اساس سیاست های ارزی سامانه نیما مشمول پیگیری های قضائی نشوند، صادرات خود را با کارت های بازرگانی دیگر انجام می دهند؛ از طرف دیگر افزایش صادرات غیررسمی و ... باعث شده که کالاهای بی کیفیت ایرانی بازار شرکت های معتبر ایرانی در خارج از کشور از دست برود، به طوری که در سال های اخیر همین مشکل یک میلیارد دلار بازار ایران در عراق از دست رفته است. به همین دلیل این مشکلات باعث شده تا ایران که قبلا رتبه نخست صادرات به عراق را داشته هم اکنون به رتبه سوم یا چهارم برسد.

معاون سابق وزیر صنعت، معدن و تجارت با اشاره به اینکه سیاست های غلط ارزی صادرات ایران به افغانستان را در سال های اخیر از ۳.۵ میلیارد دلار به ۲.۵ میلیارد دلار رسانده است، اظهار کرد: در حال حاضر حتی صادرات ایران به کشوری مانند چین یک میلیارد دلار افت کرده و محدود به مواد اولیه شده است و حتی به کشور هند هم صادرات ایران کاهش داشته است.

مشکلات سیاست های ارزی کشور 

معاون سابق وزیر صنعت، معدن و تجارت با تاکید بر اینکه مشکلات سیاست های ارزی کشور بازار کشورهای همسایه را هم برای صادرکننده ها تضعیف کرده است، گفت: تجارت خارجی ایران در چند سال اخیر روندی کاهش داشته به طوری که در زمان قبل از برجام صادرات غیر نفتی ایران ۵۰ میلیارد دلار  بود اما در شرایط کنونی به ۳۵ میلیارد دلار رسیده است زیرا در طول ۴ سال اخیر ۳ وزیر صنعت، معدن و تجارت عوض شده  و ۲ سرپرست هم برای این وزارتخانه تعیین شده که از زمان قبل از انقلاب بی سابقه بوده است.

او با بیان اینکه سبد صادراتی ایران نه تنها متنوع نیست سرمایه گذاری هم روی پروژه های تولیدی صادرات محور نمی شود اظهار کرد: در حال حاضر یک درصد از شرکت های تولیدکننده صادراتی هستند و شرکت های دیگر در شرایطی که این ظرفیت را دارند اما همچنان نمی توانند صادرات کنند، زیرا آموزش های لازم در این زمینه ارائه نشده است.

مودودی با بیان اینکه امروز باید سیاست های ارزی کشور متناسب با سیاست های تجاری شود، گفت: پیمان های منطقه ای و توافقنامه های تجاری به دلیل همین ضعف سیاست های ارزی کشور  متوقف مانده و در حالی که ایران به ۴۰۰ میلیون جمعیت در کشورهای همسایه دسترسی دارد اما نتوانسته از این ظرفیت استفاده کند یکی از مشکلات صادراتی ایران این است که در بخش برندسازی و نوآوری ضعیف عمل کرده و قاچاق هم مدیریت نشده است. از طرف دیگر فعالیت های صنعتی و اقتصادی در ایران رقابت پذیر نیستند و محصولات تولیدی توانایی ورود به بازار جهانی را ندارند و این مساله تنها به کیفیت مربوط نیست.

او با تاکید بر اینکه برخی عوامل خارج از کارخانه در رقابت پذیری تولیدات موثر است اما دیده نمی شود، گفت: برای صادرات کالا به بازار جهانی باید تمام عوامل همچون نرخ بهره بانکی، هزینه انرژی، خدمات لجستیک، هزینه جابه جایی پول و ... دیده شود تا مشکل رقابت پذیری تولید در کشور برطرف شود. از طرف دیگر مدیرانی که تخصص و سابقه مناسبی ندارند در راس قرار می گیرند و از طرف دیگر مدیران را از یک موقعیت تخصصی به موقعیت تخصصی دیگری منتقل می کنند و تا زمانی که همچنان مدیران قبلی جابه جا می شوند مشکل اقتصادی حل نخواهد شد و همواره چالش های اقتصادی ایران عمیق تر می شود.

تصمیمات ستاد تنظیم بازار مناسب شرایط اقتصادی کشور نیست

معاون سابق وزیر صنعت، معدن و تجارت با بیان اینکه ستاد تنظیم بازار در شرایط جنگ اقتصادی تصمیم می گیرد که چه کالای صادر یا واردات شود، گفت: در یک سال گذشته برخی تصمیم گیری ها مشکلات زیادی برای تجارت به وجود آورد به طوری که میلیاردها تومان برای واردات نهاده های دامی تخصیص یافت اما مردم کالا را گران می خریدند و فسادهای در بازار روغن وارداتی، گوشت قرمز و ... هم داشته ایم و به نظر می رسد که واردات برخی کالاها به چند نفر محدود شده و دولت باید یارانه را به مصرف کننده نهایی بدهد اما به نظر می رسد که بخشی از بدنه دولت و دستگاه اجرایی مانع اجرای این تصمیم ها هستند و سودهای کلانی از طریق سندسازی برای واردات جابه جا می شود و متاسفانه مردم هم به این شرایط عادت کرده اند.