به گزارش خبرنگار خبرگزاری موج، اگر به تقویم نگاه کرده باشید و دنبال روز هشتم دی بوده باشید این روز با عنوان روز صنعت پتروشیمی خواهید یافت.

اما چرا هشتم دی ماه را به نام روز صنعت پتروشیمی نامگذاری کرده اند و چه حکایتی در پشت نامگذاری این روز وجود دارد؟

هشتم دی؛ روز صنعت پتروشیمی

روز هشت دی ماه با تصویب شورای فرهنگ عمومی کشور به عنوان روز صنعت پتروشیمی در تقویم رسمی کشور درج شده است تا شاید فرصتی باشد برای قدردانی از تلاش کارکنان و شهدای این صنعت؛ صنعتی که یکی از ارکان اصلی صنعت نفت در زنجیره تولید وموتور محرک توسعه اقتصادی، سیاسی و اجتماعی کشور محسوب می شود و نقش بسزایی در تولید ناخالص ملی دارد.

پتروشیمی، صنعتی است که حدود شصت سال سابقه درکشورمان دارد و بی تردید نقش مهمی در توسعه دیگر صنایع داشته است. 

تکمیل زنجیره های تولید در این صنعت مهم به جز پیشگیری از خام فروشی نفت می تواند افزایش اشتغال پایدار و شکوفایی اقتصادی را به همراه داشته باشد.

مرحله گسترش اولیه شرکت ملی صنایع پتروشیمی که توسعه صنعت را شامل می شد در قالب سه برنامه عمرانی در سالهای ۱۳۴۲ تا ۱۳۶۵ اجرا شد که حاصل آن تامین نیاز داخلی به کودهای شیمیایی ومواد پایه پتروشیمیایی و شیمیائی و احداث مجتمع های پتروشیمی متعدد از جمله بندرامام که به ایران ـ ژاپن معروف شد، فارابی (ایران نیپون)، خارک، پازارگاد، کربن اهواز(ایران )، رازی (شاهپور) و طرح های توسعه پتروشیمی شیراز بود قالب سه برنامه عمرانی در سالهای ۱۳۴۲ تا ۱۳۶۵ اجرا شد که حاصل آن تامین نیاز داخلی به کودهای شیمیایی ومواد پایه پتروشیمیایی و شیمیائی و احداث مجتمع های پتروشیمی متعدد از جمله بندرامام که به ایران ـ ژاپن معروف شد، فارابی (ایران نیپون)، خارک، پازارگاد، کربن اهواز(ایران )، رازی (شاهپور) و طرحهای توسعه پتروشیمی شیراز بود.

جنگ تحمیلی هشت ساله، توسعه صنعت پتروشیمی ایران را با رکود مواجه ساخت و طی این مدت اگرچه طرح توسعه پتروشیمی شیراز تکمیل شد اما احداث پتروشیمی بندرامام متوقف شد. 

با پایان جنگ تحمیلی، بازسازی مجتمع های آسیب دیده در جنگ در طی برنامه اول توسعه تا ۱۳۷۳ ادامه یافت و بهره برداری از برخی طرحهای اساسی شامل پتروشیمی اصفهان و پتروشیمی اراک و تکمیل مجتمع بندرامام در این زمان صورت گرفت. 

پایه گذاری صنعت پتروشیمی

صنعت پتروشیمی، (Petrochemical industry) بخشی از صنایع شیمیایی است که فراورده‌های شیمیایی را از نفت یا گاز طبیعی تولید می‌کند. البته برخی از ترکیبات شیمیایی ساخته‌شده از نفت و گاز از سایر سوخت‌های فسیلی مانند زغال سنگ یا منابع تجدیدپذیر مانند ذرت، میوه خرما یا نیشکر نیز به‌دست می‌آیند.

همانطور که به آن اشاره شد، صنعت پتروشیمی کشور با راه اندازی پتروشیمی مرودشت در سال ۱۳۴۲ در ایران پایه گذاری شد و در ابتدا به عنوان زیر مجموعه وزارت صنعت وقت کار خود را آغاز کرد اما به تدریج و با توجه به وابستگی صنعت پتروشیمی به خوراک تامینی وزارت نفت با تاسیس شرکت ملی صنایع پتروشیمی به عنوان زیر مجموعه شرکت نفت، مدیریت صنعت پتروشیمی به وزارت نفت منتقل شد و براساس اسناد موجود شرکت ملی صنایع پتروشیمی در ۹ دی ماه ۱۳۴۳ تاسیس شد و ۹ دی ماه امسال ۵۰ سال از تاسیس این شرکت می گذرد و با توجه به اهمیت این صنعت در کل کشور، نقش مهم آن در توسعه مناطق گوناگون کشور، ایجاد اشتغال و درآمدهای ارزی و به خصوص با توجه به اینکه صنعت پتروشیمی عملا نماد توسعه صنعتی ایران بعد از انقلاب محسوب می شود، روزی در تاریخ کشورمان به عنوان روز ملی صنعت پتروشیمی ثبت گردید.

محصولات صنایع پتروشیمی ایران

اگر بخواهیم بصورت لیست وار به معرفی محصولات عمده‌ای که توسط واحدهای صنایع پتروشیمی ایران تولید می‌شوند بپردازیم، به موارد زیر می رسیم:

کودهای شیمیایی، اوره، فسفات دی‌آمونیم، کودهای مخلوط نیترات آمونیم، مواد اولیه پلاستیک، پی ـ وی ـ سی و دی ـ او ـ پی، مواد شیمیایی نظیر اسید سولفوریک، اسید کلریدریک، آمونیاک، گوگرد، دوده و…

اما از سوی دیگر باید بدانید که، این محصولات در مقایسه با ده‌ها هزار مشتقی که از نفت و گازهای طبیعی به کمک تکنولوژی پیشرفته پتروشیمیایی بدست می‌آید، بسیار اندک هستند و این موضوع نشان می‌دهد که همت و تلاش بیشتری در این زمینه باید بکار برد تا به واقعیت نزدیکتر شد.

 تاریخچه صنعت پتروشیمی

شاید برایتان جالب باشد که بدانید؛ اقوام متمدن دوران باستان، به ویژه سومری‌ها و آشوری‌ها و بابلی‌ها، در حدود 4 هزار و 500 سال پیش در سرزمین میان رودان (محل عراق کنونی) با برخی از مواد نفتی که در دریاچه قیر بدست می‌آمد، آشنایی داشتند.

در واقع در آن زمان آنان از خود قیر به عنوان ماده غیرقابل نفوذ، استفاده می‌کردند و از سوی دیگر نیز رومی‌ها و یونانی‌ها نیز مواد قیری را برای غیرقابل نفوذ کردن بدنه کشتی‌ها، روشنایی و گرم کردن به کار می‌بردند.

به تدریج و با توسعه و پیشرفت تکنولوژی حفاری در اواسط قرن نوزدهم و تکنولوژی تقطیر و پالایش نفت در اواخر قرن نوزدهم و استفاده از آن در موارد غیر سوختی، جهش حیرت‌آوری به وجود آمد، به طوری که امروزه صنایع پتروشیمی نقش اساسی و بنیادی در رفع نیاز عمومی جامعه به عهده دارد.

معرفی صنایع گوناگون پتروشیمی

این موضوع تکراری است  که بگوییم نفت و مشتقات آن نه تنها در برآوردن نیازهای انسان در زمینه سوخت، انرژی و الیاف نقشی بنیادی دارد، بلکه پیدایش و تکامل صنایع گوناگون مهمی را موجب شد که به پاره‌ای از آن‌ها اشاره می‌شود و همزمان با پالایش نفت خام، کاربرد موتورهای درون‌سوز جنبه عمومی به خود گرفت و میلیون‌ها ماشین بنزین سوز به بازار عرضه شد.

در واقع امروزه فراورده‌های نفتی علاوه بر مصرف در زمینه سوخت وسایل نقلیه، روغن موتور و …، در تهیه بسیاری از قطعات مورد نیاز ساخت وسایط نقلیه، نقش ارزنده‌ای دارد و تلاش بر این است تا بدنه اتومبیل را از مواد پلاستیکی که آن‌ها را از پلیمریزاسیون ترکیبات نفتی می‌توان بدست آورد، بسازند.

بیشتر بخوانید:

گزارشی از یک ابتکار نوآورانه برای اولین بار در کشور/فجر انرژی پروژه حفاظت کاتدی داخلی لوله‌های آب آتش نشانی را اجرا کرد

فعالیت شرکت های دانش بنیان، برگی جدید در تاریخ صنعت پتروشیمی

صنعت پتروشیمی را باید به صورت ویژه درباره فارس و شیراز دنبال کنیم

هلدینگ خلیج فارس در خصوص کاهش CO۲ ،می‌تواند تمامی تعهدات زیست محیطی بین‌المللی وزارت نفت را محقق کند