با گذشت بیش از چهار دهه تجزیه و تحلیل اقتصاد دانان؛
سکه همچنان در اوج
قیمت سکه طلا در سال ۱۳۵۵ که فقط ۲۹۰ تومان بود، پس از گذشت بیش از چهار دهه به بیش از ۲۶ میلیون تومان رسید فارغ از دوره گذار زمانی، قطعاً دارای مؤلفه‌های اقتصادی است که ارتباط تنگاتنگی با معیشت عمومی جامعه دارد.
به گزارش خبرنگار خبرگزاری موج، در شرایط کنونی بیش از ۸۰ درصد افراد از راننده تاکسی گرفته تا تاجر و کارخانه‌دار و حتی زنان خانه‌دار دیگر کمتر کسی است که به‌صورت مستقیم یا غیرمستقیم در روز یا هفته حداقل یک‌بار جمله " طلا چقدر بالا کشیده؟ "را به زبان نیاورد.
زمانی بود که طلا در بین عامه جامعه در نقش کالای زینتی ارزشمند و نوعی پس‌انداز برای روز مبادا محسوب می‌شد اما در حال حاضر برای اکثر جامعه ایران فقط سرمایه نیست و نوک سر به بالای ارزش مالی‌اش که روزانه تغییر می‌کند به‌نوعی بلای دیر گیر اما شیر گیر بدل در بخش‌های مختلف زندگی روزمره بدل شده است.
برای واکاوی منطقی بیشتر موضوع در سیری اجمالی نگاهی می‌اندازیم به روند تغییر قیمت سکه از ادوار گذشته تاکنون طی چهل و اندی سال گذشته به علل مختلفی چون تورم بالای سالانه، تحریم های بی‌سابقه و دیگر عوامل مرتبط همواره در ایران تیترهای اول اخبار را به خود اختصاص داده‌اند.
سال ۱۳۵۵، طبق داده‌های موجود از سازمان آمار ایران قیمت سکه طلا تنها ۲۹۰ تومان و حقوق یک کارگر به‌طور متوسط ماهانه ۲۵۰۰ تومان بوده و درآمد ماهانه یک کارمند نیروی دریایی ۷۲۰۰ تومان به‌طور متعادل ذکرشده چنان‌که مشخص است قیمت طلا برخلاف حال حاضر در برابر دستمزدهای ماهانه افراد نرخی متعادل و متوسط رو به پائین را دارا بوده است.
سال ۱۳۵۷ یعنی آغاز پیروزی انقلاب اسلامی قیمت سکه‌های طلا باارزش‌تر از دو سال ما قبل خود دید ارزشی حدود دو برابر یا همان ۴۲۰ تومان که به نظر می‌رسد و علت اصلی آن رویش انقلابی جدید در ایران و به وجود آمدن تغییرات طبیعی در روند اقتصادی کشور ارزیابی‌شده است.
در رویکرد کلی در پایان سال ۱۳۶۸ که مصادف با پایان جنگ ۸ ساله ایران و عراق بود، متأثر از روند جنگ و آسیب‌های مادی و معنوی آن سکه به حدود ۱۰۹۰۰ تومان رسید.
اما سال ۱۳۷۶ درست پس از ۸ سال ریاست جمهوری مرحوم آیت‌الله رفسنجانی که مصادف با دوره سازندگی بود قیمت سکه با افزایشی سه و نیم برابری به حدود ۳۸۸۰۰ تومان رسید این در حالی بود که تورم در طی هشت سال ریاست جمهوری یادشده ارقام عجیبی را به ثبت می‌رساند سال اول ۱۷/۴، سال دوم با اندکی کنترل به ۹، سال سوم این نرخ دوباره سیر صعودی خود را در پیش گرفت و به ۲۰/۷ رسید؛ سرانجام بیشترین نرخ تورم در این دوره ریاست جمهوری در سال ۱۳۷۴ رقم خورد؛ ۴۹/۴، این عدد میزان بیشترین تورم به ثبت رسیده در زمان ریاست جمهوری رفسنجانی بود که بر اساس نظر کارشناسان علم اقتصاد می‌توان علت آن را مصادف بودن این دوره با جنگ میان ایران و عراق دانست.
دوره هشت سال بعدی یا همان دوره اصلاحات در زمان ریاست جمهوری حجت‌الاسلام خاتمی این کالای تازه ارزش فراوان یافته از حدود ۳۸۸۰۰ هزار تومان سال ۱۳۷۶ تا ۱۲۲۸۰۰ تومان سال ۱۳۸۴ حدود ۳/۱ برابر رشد کرد اما تورم سالانه نرخ‌های بسیار پائین تری را شاهد بود به‌نحوی‌که در سال اول با کاهش نرخ ۲۳/۱ سال پیش به عدد ۱۷/۳ همراه بود و در بیشترین نرخ تورم سالانه شاهد نقش بستن عدد ۲۰/۱ در سال ۱۳۷۸ بودیم سرانجام این دوره ریاست جمهوری در سال ۱۳۸۳ با نرخ تورم سالانه ۱۵/۲ به پایان رسید.
و اما بیشترین شیب افزایش قیمت و پرتاب قیمت سکه طلا به افق‌های دور مربوط به زمان ریاست جمهوری احمدی‌نژاد بود؛ روی کار آمدن محمود احمدی‌نژاد در سال ۱۳۸۴ هم‌زمان با امضای قطعنامه شورای حکام و تحریم ایران به علت جلوگیری از فعالیت هسته‌ای در ایران بود که این اتفاق قیمت سکه را از ۱۲۲ هزار تومان به یک‌میلیون تومان رساند و این یعنی افزایش هشت برابری قیمت سکه، بعلاوه می‌توان گفت که تورم در این زمان در ابتدا با رقم ۱۰/۴ سیر صعودی خود را در پیش گرفت و درنهایت در سال ۱۳۹۱ نرخ تورم سالانه به ۳۰/۵ رسید.
طبق اسناد موجود در سایت بانک مرکزی در دوره ریاست جمهوری محمود احمدی‌نژاد به علت متوقف نمودن فعالیت‌های هسته‌ای در کشور از سوی کشورهای غربی بی‌سابقه‌ترین تحریم‌ها در سه دوره بر ایران تحمیل شد که این امر تأثیر بی‌سابقه‌ای بر قیمت طلا و سکه گذاشت.
درنهایت آخرین دوره ریاست جمهوری مورد بررسی به استناد بر سایت رسمی آمار ایران به دوره ریاست جمهوری روحانی بازخواهد گشت دوره‌ای که قیمت سکه طلا از یک‌میلیون تومان به شش میلیون و خرده‌ای رسید این دوره نیز با شدت گرفتن تحریم‌ها همچون دوره گذشته روبه‌رو بود همچنین دلار با رشد چهار برابری خود را از قیمت سه هزار و شش‌صد تومان به پانزده هزار تومان در سال ۱۳۹۹ رسانید.
درنهایت اگر از زمان حال بگوییم امروز درست دو سال پس از پایان ریاست جمهوری روحانی در دوره‌ای جدید به سر خواهیم برد دوره‌ای که سنت خود را کامل اما در مدت‌زمان کمتری به‌جا آورده و تنها در طی گذشت دو سال و اندی جهش چهار برابری به ارزش پیشین سکه داده است آن‌هم درحالی‌که امروز حقوق یک کارگر در بهترین حالت به چهار میلیون تومان می‌رسد.
بیشتر بخوانید:
قیمت جهانی طلا صعودی / دلار نزولی است
پیش بینی قیمت انس طلا تحت تاثیر سیاست های فدرال رزرو / انس جهانی در روند صعودی
قیمت ارز در خیابان فردوسی واقعی نیست / مرکز مبادله ارز و طلا راه‌اندازی شد
و این یعنی اینکه سیر صعود قیمت سکه در طی این سال‌ها تحت لوای هر مؤلفه‌ای از تحریم‌های خارجی گرفته تا وجود نقص‌های داخلی همواره بیشتر حجم فشارش را بر روی قشر ضعیف جامعه گذاشته است چراکه هر زمان که سیاست دولت‌ها به سمتی رفته است که پول ملی را تقویت می‌کرده است، نرخ ارز و قیمت سکه با کاهش روبرو بوده است و برعکس، هر زمان که سیاست دولت‌ها نتوانسته است تا پول ملی را تقویت کند و قدرت پول ملی به دلیل اتخاذ سیاست‌های اشتباه با کاهش روبرو شده است، نرخ ارز و قیمت سکه در بازار با افزایش مواجه شده است.
البته در افزایش نرخ ارز و قیمت سکه در بازار باید به این نکته هم توجه شود که عرضه و تقاضا در تعیین نرخ ارز و قیمت سکه در بازار نقش بسزایی بر عهده دارد، هرگاه که جامعه احساس کند که قدرت پول ملی رو به کاهش است، تلاش می‌کند تا با خرید ارز و سکه ارز پول خود را به‌نوعی حفظ کند. این تفکر در راستای سیاست‌های اشتباه دولت‌ها قرار دارد، یعنی هرگاه جامعه احساس کند که دولتی که هدایت کشور را بر عهده دارد، توانایی لازم برای اتخاذ سیاست‌های درست اقتصادی ندارد و این سیاست‌ها سبب کاهش قدرت پول ملی و به‌تبع آن از بین رفتن سرمایه‌های مردم می‌شود به این سمت می‌روند تا با خرید ارز و سکه جلوی کاهش سرمایه‌های خود را بگیرند و فقط در دوره محدود اصلاحات بوده که شیب روند صعودی طلا و به طبع آن نرخ تورم تا حدی توانسته است کنترل‌شده عمل کند.
«یک اقتصاددان در گفتگو با خبرنگار خبرگزاری موج با تأکید بر اینکه نقدینگی در سال‌های اخیر به حداکثر خود رسیده است، گفت: تا زمانی که همچنان این نقدینگی در بین بازارهای مختلف می‌چرخد نمی‌توان انتظار داشت قیمت کالاهایی همچون طلا کاهش یابد، بنابراین اگر قیمت‌ها هم به‌صورت نوسانی در کوتاه‌مدت کاهش یابد ادامه‌دار نخواهد بود.
علی‌اکبر نیکو اقبال بابیان اینکه قیمت‌ها در بازار طلا متأثر از فاکتورهای مختلفی است، افزود: در شرایط کنونی اقتصاد چین به‌عنوان یکی از بزرگ‌ترین اقتصادهای دنیا تحت تأثیر ویروس کرونا قرارگرفته و همین موضوع روی بازار جهانی فلزات ارزشمند اثر گذاشته است، زیرا کشورها در شرایط بحرانی به سمت ذخیره طلا می‌روند.
او با تأکید بر اینکه در کنار تحولات جهانی، قیمت طلا در ایران بسیار نوسانی است، تصریح کرد: علاوه بر اینکه دلار از نوسانات بالایی برخوردار بوده، بخش مولد اقتصاد نیز در رکود به سر می‌برد و همین موضوع دورنمای مثبتی را برای ارزش پول ملی نشان نمی‌دهد، به همین دلیل مردم به سمت ذخیره طلا رفته‌اند. این اتفاقات تا زمانی ادامه می‌یابد که امیدواری برای تغییر فضای اقتصادی به وجود بیاید که سیاست خارجی ایران در حال حاضر چنین امیدی را القا نمی‌کند.»
واقعیت امر این است که افزایش نرخ دلار در ایران و تغییر بازار جهانی طلا باعث بروز تورم سنگینی در بازار طلای ایران شده که کارشناسان معتقدند نقش هجوم نقدینگی و ترس از کاهش ارزش پول ایران را نمی‌توان در تشدید این نوسانات نادیده گرفت. از طرف دیگر برخی فعالان بازار معتقدند تقاضا برای مصنوعات طلا کاهش‌یافته و حتی بسیاری از مغازه‌های طلافروشی کسب‌وکار خود را تعطیل کرده‌اند، زیرا بسیاری از مردم قدرت خرید خود را ازدست‌داده‌اند، اما واقعیت این است که بسیاری از مناسبات و مراسم‌ها همچون ازدواج با خرید طلا گره‌زده شده و این افزایش قیمت‌ها در بازار تنها موجب افزایش فشار بر زندگی مردم می‌شود و اگر به آمارها توجه کنیم در سال‌های اخیر آمار ازدواج کاهش‌یافته است، بنابراین نباید نسبت به تأثیر تغییرات بازارهای همچون طلا نیز غافل بود، زیرا برخی استدلال می‌کنند این کالا لوکس بوده و عملاً تأثیری در زندگی اقشار متوسط و پایین جامعه ندارد، اما در عمل می‌بینیم که همین میزان کاهش آمار ازدواج به اقشار متوسط به پایین جامعه برمی‌گردد و این درواقع بازار طلا در زمان گرانی نیز به گروهی از مردم تعلق دارد که قدرت خرید بالایی دارند.
ارسال نظر