به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری موج ، در همه جای دنیا توسعه شهرهای بزرگ صنعتی با توجه به نیاز آبی این صنایع در کنار دریا اتفاق می‌افتد اما در کشور ما در ۴ دهه اخیر شاهد توسعه انواع پروژه‌های کلان در فلات مرکزی ایران بوده‌ایم. این درحالی است که در همه این سال‌ها دولت‌های مختلف از توسعه منطقه مکران در جنوب شرق کشور و در کنار دریای عمان که پتانسیل بالای برای توسعه انواع صنایع مولد، گردشگری، تبدیل شدن به قطب واردات و صادرات و.. دارد، غافل بوده‌اند.

مکران یا مکوران سرزمینی ساحلی در جنوب شرقی ایران و جنوب غربی پاکستان است که در طول دریای عمان گسترده می‌شود. این ساحل علاوه بر زیبایی‌ها و جاذبه‌های گردشگری بسیار خود، از نظر جغرافیایی و موقعیت استراتژیکی نیز از موقعیت منحصربه‌فردی برخوردار است. یکی از ویژگی‌های مهم این منطقه که می‌تواند نقش مهمی در توسعه اقتصاد کشور داشته باشد، وجود بندر چابهار به عنوان تنها بندر اقیانوسی کشور در این منطقه است. این ویژگی به چابهار اجازه می‌دهد تا پذیرای کشتی‌های بزرگتری بوده و انتقال بار بیشتری را انجام دهد.

توسعه منطقه چابهار از دید مقام معظم رهبری نیز پنهان نمانده بود و ایشان در سال‌های نه‌چندان دور از "سواحل مکران" به‌عنوان "گنج پنهان" نام می‌بردند. استفاده از این واژه از سوی فرمانده معظم کل قوا، گویای اهمیت بسیار بالای این منطقه و تأکید ایشان بر توجه دولت‌ها به توسعه آن بوده است.

بیشتر بخوانید:

با توسعه سواحل مکران اقتصاد دریای کشور ما فعال خواهد شد

توسعه سواحل مکران می‌تواند در اقتصاد ملی به شدت تاثیر کلان داشته باشد

حضرت آیت‌الله خامنه‌ای همواره بر توسعه سواحل مکران به‌واسطه مزیت‌هایی از جمله تأمین امنیت و ارتقای شاخص‌های اقتصادی کشور تأکید کرده‌اند. ایشان آذر ماه سال 91 در دیدار مسئولان نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی توانایی جمهوری اسلامی درباره سواحل گسترده جمهوری اسلامی و به‌ویژه ساحل دریای عمان و عقبه آن در منطقه مُکران را ثروت عظیم ملی توصیف کردند و افزودند: اگر دولت و سایر مسئولان با نگاه راهبردی به مناطق دریایی، به کمک بیایند، این منطقه‌ عظیم و مهم می‌تواند توانایی‌های زیادی را برای جمهوری اسلامی به‌وجود آورد.

توجه به این منطقه استراتژیک طی همه این سال‌ها مغفول مانده بود تا اینکه در سال 1394 نخستین برنامه‌ها برای استقرار پروژه‌های صنعتی و غیرصنعتی مطرح شد اما با این وجود به دلیل سنگ‌اندازی‌هایی که انجام شده‌بود، این کار باز هم مغفول مانده و نتیجتاً توسعه مکران از سال 1400 کلید خورد.

یکی از مواردی که استفاده از این منطقه بکر را به تأخیر انداخته است، بروکراسی اداری بی‌موردی است که در بحث تبدیل شورا به سازمان توسعه سواحل مکران مطرح شده است؛ درحالی که شواری توسعه مکران که اکنون دبیری  آن با سردار حسین دهقان است، به دنبال ایجاد سازمان توسعه سواحل مکران است و این درحالی است که مجمع نمایندگان چابهار و سیستان  وبلوچستان با این طرح مخالفت کرده‌اند.

همین کشمکش میان نمایندگان مردم مکران و شورای توسعه باعث شده تا هر کدام به نوعی کار یک دیگر را مختل کرده و هرکسی به دنبال ایجاد باند خود در منطقه باشد که نهایتاً دود این اختلاف به چشم مردم منطقه و نهایتاً توسعه منطقه رفته است.

یکی از نگرانی‌هایی که در رابطه با ایجاد سازمان توسعه سواحل مکران وجود دارد این است که یک سازمان مستقل ممکن است خودسر عمل کرده و نظارت بر آن، آن هم درحالی که منبع عظیمی از سرمایه‌گذاری در این ستاد وجود دارد، بسیار دشوار خواهد شد.

مورد دیگر دست‌های پشت پرده‌ای است که توسعه مکران را علیه منافع خود می‌دانند و سعی دارند تا از تبدیل این منطقه به قطب صنعتی کشور جلوگیری کنند. این افراد ایجاد هر صنعتی در منطقه دیگر را به ضرر کارخانجات و صنایع خود می‌دانند و با نفوذ و لابی‌هایی که دارند سعی می‌کنند تا شریان توسعه کشور را قطع کنند.

درحالی که همین بروکراسی‌های اداری و قوانین دست و پا گیر کشور ما را درگیری کرده است، کشورهای حاشیه خلیج فارس از این فرصت استفاده کرده و درحال جذب سرمایه‌ خارجی هستند که پیش‌تر برای سرمایه‌گذاری کلان در منطقه اقتصادی مکران اعلام آمادگی کرده بودند.

با وجود این سنگ‌اندازی بازهم توسعه منطقه مکران در دولت سیزدهم شتاب بیشتری گرفته و این منطقه در حال تبدیل شدن به قطب سوم پتروشیمی کشور بعد از ماهشهر و عسلویه است.

در این رابطه، فرامرز قلی‌نژاد مسئول برنامه‌ریزی و کنترل پروژه یک شهرک صنعتی در منطقه می‌گوید: شرکت‌های تسهیلگر در این منطقه درحال فراهم کردن زیرساخت‌هاست تا سرمایه‌گذار را ترغیب به سرمایه‌گذاری کند. گاز متان به عنوان ورودی و خوراک اولیه پتروشیمی در این منطقه تأمین شده و از نظر آب وبرق و سایر زیرساخت‌های مورد نیاز نیز مشکلی وجود ندارد.

وی ادامه داد: تاکنون شرکتی‌های بزرگ و هلدینگ‌های مطرح کشور سرمایه‌گذاری برای ساخت مجتمع پتروشیمی در منطقه را شروع کرده که برخی از این پروژه‌ها به پیشرفت 40 تا 60 درصدی نیز رسیده‌‌اند. واگذاری زمین حدود ۲۴ مجموعه پتروشیمی در حال انجام است و تمرکز این شرکت‌ها بر صادرات محصول خروجی صنایع پتروشیمی است. تاکنون در حدود ۴۵۰ تا ۵۰۰ میلیون یورو زیرساخت صنعتی، ۲۴۰ میلیون یورو زیرساخت غیرصنعتی تنها در مجموعه ما انجام شده است.

قلی‌نژاد اظهار کرد: یکی از ویژگی‌های منحصر به فرد پتروشیمی‌های مکران رعایت تمام الزامات محیط زیستی است به طوری که حدود آلایندگی، مسئله آب شیرین‌کن‌ها، فاصله مجموعه از دریا و همچنین موضوع تصفیه پساب به طور کامل در این مجموعه‌ها انجام می‌شود. سیستم آبگیر این مجموعه به نحوی است که آبگیر زیر دریا و به طول ۸۳۰ متر از داخل دریا آب می‌دهد و بدون اینکه هیچگونه تخریبی را ایجاد کرده و ساحل را تملک کند حتی کسانی که در ساحل هستند نیز متوجه نمی‌شوند که این تونل‌های انتقال‌ از زیر پایشان رد شده و هیچگونه تخریبی را در محیط زیست منطقه نداشته است.

وی ادامه داد: این روش کم‌نظیر در دنیا شاید تنها در سه، چهار مورد در دنیا اجرایی شده است و حتی کشورهای حوزه خلیج فارس هم از این تکنولوژی استفاده نکرده‌اند.

رضا صدری مدیرعامل شهر پتروشیمی مکران می‌گوید: سال ۹۴ کلنگ زنی زیرساخت‌های غیرصنعتی در یک زمین بایر شروع شده بود اما تکمیل آن حدود سه سال زمان برد. یک فطرتی هم در اینجا ایجاد شده بود که سیاست‌های بالادستی در آن موقع یک توقفی را ایجاد کرد و اجازه نداد کار به سرعت پیش برود. ما در این مجموعه در بندر، تجهیزات انتقال و صادرات پتروشیمی را داریم. اصل کار ما در اینجا توسعه است و به دلیل نبودن هیچگونه زیرساختی در منطقه مجبور شدیم عملاً از صفر شروع کنیم.

وی ادامه داد: رعایت الزامات زیست محیطی نیز در اینجا خیلی پررنگ بوده است و ما در انتخاب لوکیشن‌ شهرک نیز فاصله از حریم دریا را رعایت کرده‌ایم. این پروژه جزو پروژه‌هایی است که با همکاری یک شرکت مشاور بین‌المللی صاحب نام تهیه شده و در این طرح به همه ابعاد از صفر تا 100 فکر شده است.

صدری تأکید کرد: ما تنها پتروشیمی هستیم که قبل از شروع کار، مجوزهای محیط زیستی را از سازمان حفاظت محیط زیست دریافت کردیم و با مجوز محیط زیست کار را شروع کردیم بسیاری از مشکلات که پتروشیمی‌های دیگر دارند این است که اول کار را شروع می‌کنند و سپس به دنبال مجوز محیط زیستی می‌روند و مشکلاتی مانند پتروشیمی میانکاله را به وجود می‌آورد و کار متوقف شود.