به گزارش خبرگزاری موج به نقل از ایمیدرو، طرح توسعه پروژه های نمک‌زدایی و انتقال آب از دریای عمان و خلیج‌فارس به استان‌های واقع در فلات مرکزی و شرق کشور که «بزرگترین پروژه آبی جهان» نیز محسوب می شود، با حمایت رهبر معظم انقلاب از سال ۱۳۹۷ کلید خورد. ایشان فرمودند: «انجام این طرح بسیار مهم است، وارد شوید و جدا دنبال کنید».

هدف کلی از اجرای پروژه ملی انتقال آب خلیج فارس (خط نخست)، شیرین‌سازی و انتقال آب در مجموع به میزان ۶۵۰ میلیون متر مکعب در سال است که با حمایت های وزارت صمت و راهبری ایمیدرو اجرایی شد و به نتیجه رسید.

در حال حاضر انتقال آب از خلیج فارس به استان های هرمزگان، کرمان و یزد با خط یک انجام می شود. شرکت های گل گهر، ملی صنایع مس ایران و چادرملو با سرمایه گذاری ۲۳ هزار میلیارد تومان در خط نخست این پروژه مشارکت داشته اند.

 تاریخچه شیرین‌سازی آب

برپایه این گزارش، تاریخچه استفاده از آب شیرین کن به قرن چهارم پیش از میلاد باز می‌گردد که ارسطو فرآیند تقطیر را به عنوان روشی برای شیرین سازی آب دریا معرفی کرد و مدارکی نیز درباره کاربرد این روش به وسیله دریانوردان در حدود 2 هزار سال قبل موجود است.

در اوایل دهه 70 میلادی فرآیند جدید آب شیرین‌کن مورد توجه قرار گرفت و آن، استفاده از غشاهای نیمه‌تراوا به‌منظور نمک‌زدایی از آب بود؛ این فرآیند با عنوان اسمز معکوس (RO) شناخته شد. عربستان سعودی، آمریکا، امارات و کویت بزرگترین ظرفیت آب‌شیرین‌کن‌ها در جهان را در اختیار دارند.

سهم ناچیز ایران از شیرین‌سازی آب دریا

تاریخ ورود این کشورها به بحث شیرین‌سازی آب دریا به دهه 1960 میلادی یعنی حدود 60 سال پیش می رسد که در 20 سال اخیر ظرفیت خود را در این بخش به سرعت افزایش داده اند تا جایی که از مجموع 107 میلیون متر مکعب در روز شیرین سازی آب دریا در جهان حدود 26 میلیون مترمکعب آن در حوضه خلیج فارس انجام می‌شود و سهمی که ایران تاکنون به خود اختصاص داده است، فقط 650 هزار متر مکعب در روز است و بقیه این سهم در آمار متعلق به کشورهای عربی شمال آفریقا و خاورمیانه است.

 انتقال آب به اصفهان

مسیر انتقال آب خلیج‌فارس به استان اصفهان نزدیک به یک‌هزار کیلومتر است که 500 کیلومتر از این مسیر مربوط به خط سیرجان- اصفهان است و مسیرهای عبوری شامل چهار استان می شود.

در این طرح بیش از 20 مسیر برای انتقال آب دریا به اصفهان از سواحل خلیج فارس تا دریای عمان و با عبور از استان های مختلف از جمله هرمزگان، بوشهر و فارس بررسی و ارزیابی شده است.

در نهایت گزینه برتر با آبگیری از ساحل دریای عمان در استان هرمزگان و مسیر انتقال از استان‌های کرمان و یزد به دلیل کیفیت آب بهتر، مسیر مناسب‌تر و همچنین امکان دفع شورابه به آب‌های آزاد، انتخاب و پس از تکمیل مطالعات طرح و انجام ارزیابی‌های زیست محیطی عملیات اجرایی در شهریور ماه سال 1401 آغاز شد.

از اجزای این پروژه می‌توان به تاسیسات آبگیری از دریا، تاسیسات نمک زدایی و دفع شورابه، سامانه انتقال آب، جاده سرویس و تونل، ایستگاه‌های پمپاژ و مخازن بین راهی سامانه تامین نیرو (نیروگاه) و انتقال نیرو و سامانه تله متری و کنترل اشاره کرد.

در پروژه انتقال آب خلیج‌فارس به اصفهان، هدف شیرین‌سازی و انتقال آب در مجموع به میزان 600 میلیون متر مکعب در سال (روزانه بیش از 1.6 میلیون متر مکعب) است که فاز نخست آن به شیرین‌سازی حدود 200 میلیون مترمکعب در سال به استان اصفهان اختصاص دارد. طول مسیر این طرح یک‌هزار و 200 کیلومتر است.

شرکت های شرکت فولاد مبارکه، شرکت ذوب آهن، اتاق بازرگانی اصفهان، پالایشگاه نفت اصفهان، سازمان همیاری شهرداری های استان اصفهان، شهرداری اصفهان و شرکت فلز تدارک فولاد مبارکه در آن سهامدار هستند.

میزان سرمایه گذاری در این پروژه 2 میلیارد و 700 میلیون دلار است. ابَرپروژه انتقال آب به استان‌های مختلف از جمله استان صنعتی اصفهان می‌تواند زمینه‌ساز توسعه روزافزون مجموعه‌های بزرگ و کوچک تولیدی، رونق کسب و کار، جهش تولید، درآمدزایی و اشتغالزایی باشد.

پیشرفت ۷۵ درصدی بخش سیرجان- اصفهان

پیشرفت عملیات پروژه انتقال آب به استان اصفهان (بخش سیرجان تا مرز استان اصفهان) به طول 330 کیلومتر دارای پیشرفت 75 درصد است، هرچند به گفته کارشناسان، مساعدت های لازم برای تامین ورق فولادی مورد نیاز است.

برپایه این گزارش، 188 کیلومتر لوله گذاری از آن انجام شده است. استان های کرمان، یزد و اصفهان در مسیر این خط از پروژه انتقال آب قرار دارند. 

میزان اشتغال زایی در این بخش پروژه چهار هزار و 200  نفر اعلام شده است.

«شرکت تامین آب اصفهان صفه» (با سهامداری شرکت‌های فولاد مبارکه، ذوب آهن، پالایشگاه نفت اصفهان، اتاق بازرگانی، شهرداری و سازمان همیاری های شهرداری اصفهان) مجری این پروژه است.

مزایای اجرای طرح

تنها پروژه تامین آب استان اصفهان که آب جدیدی را تولید و بدون چالش اجتماعی و تنش‌های بین استانی به فلات مرکزی ایران منتقل می‌کند.

ایجاد دسترسی برای استان به یک منبع پایدار و توسعه پذیر که در صورت تشدید شرایط خشکسالی بسیار مغتنم خواهد بود.

مسیر مناسب و هیدرولیک بهینه طرح که سرعت اجرای پروژه را بسیار بالا خواهد برد.

عزم ملی و اراده مسوولان کشور برای انتقال آب دریا به فلات مرکزی ایران.

 ساختار اجرایی چالاک طرح در قالب شرکت پروژه

تامین منابع مورد نیاز پروژه از سهامداران و سرمایه گذاران داخل استان

ویژگی‌های آب شیرین‌کن اصفهان

آبگیر و آب شیرین کن پروژه به روش اسمز معکوس (RO) در پلنت‌های 70 میلیون مترمکعبی در مساحت 252 هکتار در ساحل سیریک شامل تاسیسات آبگیری، نیروگاه برق حرارتی، ساختمان‌های کنترل و خدماتی، ساختمان تاسیسات جنبی مخازن ذخیره و ایستگاه پمپاژ است.

 همراهی و کمک ایمیدرو برای رفع موانع پروژه

با توجه به اهمیت پروژه های انتقال آب از سواحل جنوبی به کشور برای وزارت صمت و ایمیدرو و نیز تامین آب مورد نیاز صنعت و معدن، این سازمان همه تلاش خود را برای رفع چالش های اجرای طرح ها از جمله تامین ورق فولادی به کار می گیرد. در این راستا، یکی از اقدامات این سازمان، رایزنی با شرکت‌های تولیدکننده ورق فولادی و رفع چالش های تامین این محصول است.

تجربه و دانشی که در خط یک انتقال آب از خلیج فارس به فلات مرکزی به دست آمده است، پشتوانه خطوط بعدی برای ایمیدرو و همچنین شرکت های سرمایه گذار و پیمانکاران است.