، موضوع توزیع دارو از طریق سکو و پلتفرم‌ها به همت کمیسیون حقوقی، حمایت‌های قضایی و مقرراتی اتاق ایران بررسی و تبیین شد. بر اساس آنچه در این نشست مورد تأکید قرار گرفت تا زمانی که تبصره ۲ ماده ۸ آیین‌نامه حمایت از تولید دانش‌بنیان و اشتغال‌آفرینی به قوت خود باقی است، وزارت بهداشت با همکاری وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات باید دستورالعمل توزیع دارو از طریق سکوها و پلتفروم‌ها را تهیه کند.

از طرفی در روند تدوین این دستورالعمل باید مواد ۲ و ۳ قانون بهبود مستمر محیط کسب‌وکار نیز رعایت شده و نظر مشورتی فعالان بخش خصوصی و تشکل‌های مربوطه دریافت شود.

البته از آنجایی که دیدگاه‌های حقوقی متفاوتی درباره این مسئله وجود دارد و برخی از فعالان صنعت دارو و تعدادی از حقوق‌دانان اعتقاد دارند موضوع عرضه دارو با توزیع آن متفاوت است، باید این دو مقوله را جدا از هم مورد بررسی قرار داد و به درک درستی از مفهوم توزیع و عرضه برسیم.

از آنجایی که سعی شده بود در نشست کمیسیون حقوقی اتاق ایران، مواضع قانونی و حقوقی مورد توجه قرار بگیرد، ابتدا گزارشی از تاریخچه موضوع و اهمیت پرداختن به آن، ارائه شد.

در این گزارش ضمن تأکید بر لزوم هوشمندسازی زنجیره خدمات سلامت‌محور و استفاده از ظرفیت‌های علمی جدید در روند توزیع دارو به آیین‌نامه حمایت از تولید دانش‌بنیان و اشتغال‌آفرینی اشاره شد که از سوی هیات وزیران به تصویب رسیده و در تبصره ۲ ماده ۸ این آیین‌نامه تأکید شده وزارت بهداشت با همکاری وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات، زمینه عملیاتی شدن توزیع دارو از طریق سکوها و پلتفرم‌ها را با رعایت اصل رقابت، مهیا کند و دستورالعمل آن را با همکاری هم تدوین کند.

طبق اطلاعات موجود و آنچه در این نشست مورد توجه اعضا قرار گرفت، علی‌رغم اینکه از ابلاغ این آیین‌نامه بیش از یک سال می‌گذرد، هنوز دستورالعملی از طرف وزارت بهداشت برای امکان توزیع دارو از طریق پلتفروم‌ها، تدوین نشده است.

در راستای بررسی روند اجرای بندهای آیین‌نامه قانون حمایت از تولید دانش‌بنیان، معاونت حقوقی ریاست جمهوری نشستی را ترتیب داد و در آن نشست بر اجرای ماده ۸ تأکید شد، هرچند از منظر سازمان غذا و دارو، شبکه توزیع تا قبل از داروخانه را شامل می‌شود؛ اما معاونت حقوقی معتقد است، طبق آیین‌نامه این قانون، کلیه پلتفرم‌ها دارای مجوز از اتحادیه کسب‌وکارهای مجازی می‌توانند در حوزه توزیع دارو از داروخانه‌های دارای مجوز معتبر و تحت نظارت سازمان غذا و دارو به مصرف‌کننده نهایی فعالیت کنند و نیازی به دریافت مجوز جدیدی ندارند.  

در این بین هیات مقررات‌زادیی، هم نظر با معاونت حقوقی ریاست‌جمهوری، مصوبه‌ای را مبنی بر لزوم تهیه دستورالعملی برای عملیاتی شدن فرآیند عرضه دارو تا مصرف‌کننده نهایی در چارچوب پلتفرم‌ها را تدوین می‌کند؛ اما کماکان بحث در این رابطه ادامه پیدا کرده و سازمان غذا و دارو بر دیدگاه خود پافشاری دارد.

دیدگاه مخالفان بر این پایه استوار است که استفاده از سکوها و پلتفرم‌ها برای عرضه دارو، امکان سوءاستفاده از اطلاعات را بالا می‌برد چون زیرساخت‌های لازم برای ذخیره‌سازی داده‌ها نزد وزارت بهداشت وجود ندارد، همچنین استفاده از پلتفروم‌ها برای توزیع دارو مخالف بند (ب) ماده ۶ قانون تجارت الکترونیک است، از طرفی این اقدام با مواد ۱۵ و ۱۶ قانون تعزیرات حکومتی در امور بهداشتی در تضاد است، تماس حضوری بیمار با مسئول فنی داروخانه حذف می‌شود و امکان دسترسی بیمار با متخصص دارویی را کاهش می‌دهد و احتمال کاهش کیفیت دارو در فرآیند انتقال را بالا می‌برد.

مخالفان تأکید دارند که تجربه هیچ کشوری نشان نمی‌دهد که می‌توان به همین راحتی در حوزه عرضه و فروش دارو به سمت حذف نسخه و فروش اینترنتی رفت.

با توجه به آنچه در این گزارش عنوان شد در قدم اول باید نیت اصلی در آیین‌نامه حمایت از تولید دانش‌بنیان را نسبت به مفهوم توزیع دارو درک و بر اساس دیدگاه حقوقی و قانونی در این باره تصمیم‌گیری کنیم.

در این بین احمد آتش‌هوش، رئیس کمیسیون حقوقی اتاق ایران تصریح کرد: از آنجایی که تعارض‌های قابل توجهی در این بخش وجود دارد، باید موضوع را از منظر حقوقی و قانونی به طور دقیق بررسی کنیم.

بر اساس اظهارات او مقوله دارو بسیار حساس است و باید از چارچوبی مشخص در این رابطه حرکت کرد.

شهرام کلانتری، رئیس انجمن داروسازان ایران، علت تعارض‌های حقوقی که وجود دارد را موافقت وزارت بهداشت با توزیع دارو تا داروخانه در چارچوب پلتفرم‌ها و مخالفت او با عرضه آن تا مصرف‌کننده نهایی در این قالب، دانست.

او خاطرنشان کرد: زمانی که در سال ۱۴۰۱ آیین‌نامه در هیات وزیران به تصویب رسید، وزارت بهداشت با آن موافق بود چون درباره توزیع دارو صحبت شد؛ اما امروز درباره عرضه دارو و فروش آن از طریق پلتفرم‌ها به مصرف‌کننده نهایی صحبت می‌شود که وزارت بهداشت با آن مخالف است. هوشمندسازی فرآیند توزیع دارو، رانت فضا را از بین می‌برد؛ اما عرضه دارو موضوع دیگری است.

سادینا آبایی، رئیس کمیسیون فناوری اطلاعات و ارتباطات اتاق ایران با تأکید بر اینکه تحول دیجیتال و رفتن به سمت الکترونیکی شدن امور در همه حوزه‌ها یک قانون است. بنابراین در حوزه دارو هم باید این تحولات اتفاق بیفتد.

او ادامه داد: از آنجایی که حساسیت حوزه دارو بالاست و استانداردهای خاصی برای تأمین، نگه‌داری و عرضه دارو تعریف شده و باید رعایت شوند، لازم است از نظر فنی موضوع را بررسی کنیم و با تکیه بر دانش فعالان این حوزه و متولیان، درباره چگونگی عرضه دیجیتال دارو، تصمیم‌گیری کنیم.

در نهایت با وجود رویکردهای موافق و مخالف، تأکید شد تا زمانی که تبصره ۲ ماده ۸ آیین‌نامه حمایت از تولید دانش‌بنیان و اشتغال‌آفرینی به قوت خود باقی است، وزارت بهداشت با همکاری وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات باید دستورالعمل توزیع دارو از طریق سکوها و پلتفروم‌ها را تهیه کند.