، به تازگی شاهد بوده ایم که دیوان عدالت اداری با صدور یک رای، کنشگری محوری دولت در امر قیمت گذاری بلیط هواپیما را ممنوع کرده و از آزادسازی قیمت بلیط هواپیما خبر داده است. اقدامی که به زعم برخی ناظران و تحلیلگران می تواند منجر به افزایش قیمت بلیط هواپیما شود.

در این راستا، مقام های وزارت راه و شهرسازی تاکید کرده اند که هر اقدامی را انجام داده اند تا معادله مذکور محقق نشود و حتی اینطور گفته اند که به دنبال لغو حکم مذکور از طرق قانونی هستند. با این همه، پس از صدور حکم دیوان عدالت اداری، تحلیل  تفسیرهای مختلفی در مورد آن و ابعاد و پیامدهایش مطرح شده و می شود. در این رابطه، به طور خاص می توان به ۳ نکته محوری اشاره کرد.

اولا، برخی صاحب نظران با اشاره به اینکه در مورد روغن نیز شاهد بوده ایم که دیوان عدالت اداری حکمی مشابه را صادر کرده، به این مساله اشاره داشته اند که آزادسازی قیمت ها در این دو حوزه با رای دیوان در شرایطی روی داده که هم در بحث بلیط هواپیما و هم روغن، تا حد زیادی فعالان حاضر در این حوزه ها از خدمات دولتی با نرخ پایین بهره می برند.

در این چهارچوب، منطقی نیست که هم قیمت ها در این حوزه ها آزادسازی شود و هم خدماتی که در این حوزه‌ها به فعالان آن ها ارائه می شود با نرخ پایین و یارانه ای باشد. معادله ای که نیاز به خوانش و بررسی دقیق تر دارد.

دوم اینکه باید مراقب بود که در دیگر حوزه ها نیز شبیه به روغن و بلیط هواپیما، این رویه ایجاد نشود که فعالان آن ها پرونده های مرتبط با حوزه کاری و بازار خود را به دیوان عدالت اداری ببرند و از این رهگذر به دنبال آزادسازی قیمت ها در این حوزه ها باشند. مساله ای که البته از سوی برخی صاحب نظران در روزهای اخیر مورد اشاره قرار گرفته و در مورد آن نقدهای مختلفی نیز مطرح شده است. در حقیقت، کلیت معادله باید به نحوی دیده شود که هم منافع مردم و هم فعالان اقتصادی مورد توجه باشد.

و در نهایت سوم اینکه باید توجه داشته باشیم که نرخ ارائه خدمات در کشور باید به گونه ای باشد که با میانگین دستمزدها مطابقت داشته باشد. اینکه شاهد باشیم مثلا قیمت بلیط هواپیما تا جایی افزایش پیدا کند که برای طیف های قابل توجهی از مردم کشورمان به یک کالای لوکس و لاکچری تبدیل شود، به هیچ عنوان پدیده خوبی نیست.

وقتی در بخش درآمدی شهروندان کشورمان تقویت شوند، می توانند از بسیاری از خدمات استفاده کنند و البته که افزایش قیمت ها در حوزه ارائه خدمات به آن ها نیز می تواند از قواعد منطقی تری پیروی کند. با این حال، چالش اصلی این است که قیمت ارائه خدمات به آن ها در حوزه هایی نظیر مسافرت هوایی، افزایش مداوم و غیرمتناسبی را در قیاس با دستمزدها و درآمد افراد تجربه می کند و موجب می شود تا بخش قابل ملاحظه ای از مردم کشورمان از استفاده از این امکان محروم شوند. معادله ای که آن هم در سطح حکمرانیِ بازارهای مختلف باید به دقت مورد رصد و توجه باشد.