، اقتصاد دیجیتال به مجموعه فعالیت‌های اقتصادی‌ای اطلاق می‌شود که مبتنی بر فناوری‌های دیجیتال هستند. این اقتصاد شامل تمام فعالیت‌ها، فرآیندها، محصولات و خدماتی است که از اینترنت، فناوری اطلاعات و ارتباطات (ICT) و ابزارهای دیجیتال بهره می‌برند. اقتصاد دیجیتال در دهه‌های اخیر به‌طور چشمگیری رشد کرده و بخش بزرگی از اقتصاد جهانی را شکل می‌دهد.

اقتصاد دیجیتال، به سه لایه اصلی زیرساخت، پلتفرم و سرویس‌ها و اپلیکیشن‌ها و راهکارهای هوشمند تقسیم می‌شود که هر کدام نقشی کلیدی در توسعه و عملکرد آن دارند:

۱. لایه زیرساخت (Infrastructure Layer)

لایه زیرساخت شامل فناوری‌ها و امکانات اساسی‌ای است که اقتصاد دیجیتال بر آن‌ها بنا شده است. بدون زیرساخت‌های قوی، امکان پیاده‌سازی و استفاده از فناوری‌های پیشرفته و پلتفرم‌های دیجیتال وجود ندارد. برخی از اجزای اصلی این لایه عبارتند از:

شبکه‌های مخابراتی و اینترنت: زیرساخت‌های ارتباطی مانند شبکه‌های پهن‌باند، 5G، و فیبر نوری اساس اقتصاد دیجیتال هستند. این شبکه‌ها امکان انتقال داده‌ها و برقراری ارتباط بین کاربران و سیستم‌ها را فراهم می‌کنند.

زیرساخت‌های ابری (Cloud Computing): زیرساخت‌های ابری به کسب‌وکارها و سازمان‌ها اجازه می‌دهد که داده‌ها و برنامه‌های خود را به‌صورت امن و مقیاس‌پذیر در سرورهای ابری ذخیره و پردازش کنند. این زیرساخت باعث کاهش هزینه‌های مربوط به سخت‌افزارهای محلی و افزایش انعطاف‌پذیری در مدیریت منابع می‌شود.

دیتاسنترها (Data Centers): مراکز داده به‌عنوان نقطه ذخیره و پردازش اطلاعات نقش مهمی در پشتیبانی از فعالیت‌های اقتصادی دیجیتال دارند. دیتاسنترها امکان دسترسی سریع به داده‌ها و پردازش‌های پیچیده را فراهم می‌کنند.

زیرساخت‌های امنیتی: امنیت سایبری و حفاظت از داده‌ها در زیرساخت‌های دیجیتال بسیار حیاتی است. سیستم‌های فایروال، رمزگذاری، احراز هویت و مدیریت دسترسی به داده‌ها از اجزای اساسی این لایه هستند.

۲. لایه پلتفرم (Platform Layer)

پلتفرم‌ها ساختارهای دیجیتالی‌ای هستند که تعاملات بین کاربران، کسب‌وکارها و فناوری‌ها را ممکن می‌سازند. این پلتفرم‌ها می‌توانند انواع مختلفی داشته باشند و بر مبنای نیازهای مختلف اقتصادی و تجاری طراحی شده‌اند. نمونه‌هایی از پلتفرم‌ها شامل موارد زیر هستند:

پلتفرم‌های تجارت الکترونیک: مانند Amazon، eBay، و Alibaba که فضایی را برای خرید و فروش کالاها و خدمات به‌صورت آنلاین فراهم می‌کنند.

پلتفرم‌های اجتماعی و ارتباطی: مانند Facebook، Instagram، و LinkedIn که امکان تعامل و ارتباطات اجتماعی را فراهم می‌کنند.

پلتفرم‌های پرداخت دیجیتال: مانند PayPal، Stripe، و Square که برای انجام تراکنش‌های مالی و پرداخت‌های آنلاین استفاده می‌شوند.

پلتفرم‌های ابری و SaaS: مانند Google Cloud، Microsoft Azure، و Amazon Web Services (AWS) که خدمات ابری و نرم‌افزارهای کاربردی را به کسب‌وکارها و سازمان‌ها ارائه می‌دهند.

پلتفرم‌های اقتصادی مشارکتی: مانند Uber و Airbnb که به کاربران این امکان را می‌دهند که خدمات یا کالاهای خود را با دیگران به اشتراک بگذارند.

این پلتفرم‌ها به عنوان واسطی عمل می‌کنند که عرضه‌کنندگان و مصرف‌کنندگان را به هم متصل کرده و فرصت‌های جدید اقتصادی را فراهم می‌سازند.

۳. لایه سرویس‌ها، اپلیکیشن‌ها و راهکارهای هوشمند (Services, Applications, and Smart Solutions)

این لایه شامل خدمات و برنامه‌های کاربردی‌ای است که بر روی پلتفرم‌های دیجیتال اجرا می‌شوند و به کاربران نهایی (اعم از کسب‌وکارها یا مصرف‌کنندگان) ارائه می‌گردند. این خدمات و اپلیکیشن‌ها در تعامل با زیرساخت و پلتفرم‌ها هستند و در بسیاری از موارد، از راهکارهای هوشمند برای بهینه‌سازی عملکرد و بهبود تجربه کاربر استفاده می‌کنند.

اپلیکیشن‌های موبایل و وب: برنامه‌هایی که به کاربران امکان می‌دهند از خدمات مختلف استفاده کنند، مانند اپلیکیشن‌های بانکی، خدمات حمل‌ونقل (مانند Uber)، خرید آنلاین، بازی‌های آنلاین، و ابزارهای ارتباطی (مانند WhatsApp و Zoom).

خدمات هوشمند (Smart Solutions): این خدمات شامل استفاده از فناوری‌های پیشرفته مانند هوش مصنوعی (AI)، یادگیری ماشین (ML)، اینترنت اشیا (IoT)، و بلاکچین است. این فناوری‌ها می‌توانند در مدیریت فرآیندهای کسب‌وکار، بهینه‌سازی زنجیره تأمین، ارائه تجربیات شخصی‌سازی‌شده به مشتریان و تحلیل داده‌ها کاربرد داشته باشند.

خدمات مالی دیجیتال: مانند بانکداری دیجیتال، ارزهای دیجیتال (Cryptocurrency) و خدمات پرداخت که از فناوری‌های پیشرفته برای ارائه خدمات مالی به صورت آنلاین و امن استفاده می‌کنند.

راهکارهای اتوماسیون و روباتیک: این راهکارها به کسب‌وکارها اجازه می‌دهند تا فرآیندهای خود را به‌صورت خودکار انجام دهند، که این امر به افزایش کارایی و کاهش هزینه‌ها منجر می‌شود.

خدمات سلامت دیجیتال (eHealth): اپلیکیشن‌ها و ابزارهای دیجیتالی که برای مراقبت از سلامت استفاده می‌شوند، مانند مانیتورهای سلامت از راه دور، اپلیکیشن‌های پزشکی و سیستم‌های مدیریت سلامت هوشمند.

همراه اول؛ لوکوموتیو اقتصاد دیجیتال ایران

در کشور ما همراه اول به عنوان یکی از بزرگ‌ترین شرکت‌های مخابراتی و اپراتورهای تلفن همراه در ایران، در سال‌های اخیر تلاش‌های گسترده‌ای برای توسعه و مشارکت در اقتصاد دیجیتال انجام داده است که مجموع این تلاش‌ها سبب شده تا این شرکت به عنوان  «لوکوموتیو اقتصاد دیجیتال» شناخته شود؛ در ادامه دلیل انتخاب این لقب به اپراتور اول را بررسی خواهیم کرد.

این شرکت در چندین حوزه کلیدی سرمایه‌گذاری کرده و زیرساخت‌های لازم را برای رشد اقتصاد دیجیتال در ایران فراهم کرده است. برخی از مهم‌ترین اقدامات و سرمایه‌گذاری‌های همراه اول در این مسیر عبارتند از:

۱. توسعه زیرساخت‌های ارتباطی و فناوری‌های نوین

همراه اول سرمایه‌گذاری‌های گسترده‌ای در زمینه ارتقاء زیرساخت‌های ارتباطی انجام داده است، از جمله:

شبکه ۴G و ۵G: همراه اول تلاش کرده تا با گسترش شبکه ۴G در سراسر ایران، امکان دسترسی به اینترنت با سرعت بالا را برای کاربران فراهم کند. همچنین در حال آزمایش و توسعه شبکه ۵G است که این فناوری کلیدی برای توسعه اینترنت اشیا (IoT) و ارتباطات بسیار سریع و پایدار در اقتصاد دیجیتال محسوب می‌شود.

شبکه فیبر نوری: این شرکت در زمینه توسعه شبکه فیبر نوری نیز فعالیت‌هایی انجام داده است که سرعت و پایداری ارتباطات را بهبود می‌بخشد و زیرساختی مهم برای رشد خدمات دیجیتال به حساب می‌آید.

۲. ایجاد و توسعه پلتفرم‌های دیجیتال

همراه اول پلتفرم‌های متنوعی را در حوزه‌های مختلف اقتصادی و اجتماعی راه‌اندازی کرده که شامل:

پلتفرم‌های پرداخت دیجیتال: این شرکت با سرمایه‌گذاری در راهکارهای پرداخت دیجیتال، در تسهیل تراکنش‌های مالی و ایجاد اپلیکیشن‌های بانکی و پرداخت آنلاین نقش مهمی ایفا کرده است.

پلتفرم‌های آموزش دیجیتال: همراه اول با ارائه پلتفرم‌های آموزشی مانند "دانش همراه"، خدمات آموزشی و محتوای آموزشی آنلاین را به کاربران عرضه کرده که به توسعه اقتصاد دیجیتال در بخش آموزش کمک کرده است.

۳. خدمات ابری و مراکز داده

همراه اول به‌منظور پشتیبانی از رشد داده‌ها و نیازهای ذخیره‌سازی و پردازش در اقتصاد دیجیتال، در مراکز داده (دیتاسنترها) سرمایه‌گذاری کرده است. این مراکز داده به شرکت‌ها و کسب‌وکارها این امکان را می‌دهند تا خدمات ابری و ذخیره‌سازی داده‌ها را به صورت امن و با سرعت بالا دریافت کنند.

۴. حمایت از استارتاپ‌ها و نوآوری

همراه اول با ایجاد و توسعه مراکز نوآوری و شتاب‌دهنده‌ها، در رشد و حمایت از استارتاپ‌های حوزه فناوری اطلاعات و اقتصاد دیجیتال نقش مهمی ایفا کرده است. یکی از اقدامات شاخص این شرکت در این حوزه، راه‌اندازی شتاب‌دهنده‌هایی مانند "حرکت اول" است که به استارتاپ‌های نوپا کمک می‌کند تا به بازار دسترسی پیدا کنند و از سرمایه‌گذاری‌ها و منابع مالی برخوردار شوند.

۵. سرمایه‌گذاری در اینترنت اشیا (IoT) و راهکارهای هوشمند

همراه اول به شدت در حوزه اینترنت اشیا (IoT) فعالیت دارد. این شرکت با ارائه راهکارهای مبتنی بر IoT، از جمله در صنایع حمل‌ونقل، مدیریت شهری، و خانه‌های هوشمند، به توسعه زیرساخت‌های هوشمند و راهکارهای نوآورانه در ایران کمک می‌کند. اینترنت اشیا می‌تواند در بهینه‌سازی مصرف انرژی، ارتقاء امنیت و بهبود کیفیت زندگی نقش مؤثری داشته باشد.

۶. سرویس‌های دیجیتال و محتوای آنلاین

همراه اول در حوزه ارائه سرویس‌های دیجیتال و محتوای آنلاین نیز سرمایه‌گذاری کرده است. برخی از این سرویس‌ها شامل ارائه محتوای چندرسانه‌ای، خدمات ویدئویی آنلاین و اپلیکیشن‌های موبایل است که در زندگی دیجیتال کاربران نقش مؤثری دارند.

۷. سرمایه‌گذاری در هوش مصنوعی و تحلیل داده‌ها

این شرکت در زمینه هوش مصنوعی (AI) و تحلیل داده‌ها نیز سرمایه‌گذاری‌های گسترده‌ای کرده است. همراه اول با بهره‌گیری از فناوری‌های پیشرفته، خدمات هوشمندی را به کاربران ارائه می‌دهد که شامل سرویس‌های شخصی‌سازی شده، تحلیل داده‌های کلان (Big Data) و مدیریت منابع می‌باشد.

۸. همکاری با نهادهای دولتی و خصوصی

همراه اول با همکاری با نهادهای دولتی و بخش خصوصی، نقش کلیدی در توسعه سیاست‌ها و برنامه‌های مربوط به اقتصاد دیجیتال در ایران ایفا می‌کند. این همکاری‌ها شامل پروژه‌های مشترک در زمینه توسعه زیرساخت‌های دیجیتال و تقویت کسب‌وکارهای کوچک و متوسط (SMEs) در این حوزه است.

نتیجه‌گیری:

همراه اول با سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌های ارتباطی، پلتفرم‌های دیجیتال، خدمات ابری و نوآوری‌های هوشمند، گام‌های مهمی در توسعه اقتصاد دیجیتال ایران برداشته است. این تلاش‌ها به افزایش دسترسی به خدمات دیجیتال، رشد استارتاپ‌ها و بهبود کیفیت زندگی دیجیتالی مردم کمک کرده و مسیر اقتصاد ایران را به سمت دیجیتالی‌شدن هموارتر کرده است. مجموع این اقدامات نشان می‌دهد که این شرکت به معنای واقعی، "لوکوموتیو اقتصاد دیجیتال ایران" است.