جراحی تعویض مفصل زانو چیست؟

جراحی تعویض مفصل زانو یا «آرتروپلاستی زانو»، یک عمل جراحی ارتوپدی است که در آن قسمت‌های آسیب‌دیده مفصل زانو با اجزای مصنوعی (پروتز) جایگزین می‌شوند. این جراحی برای افرادی انجام می‌شود که به‌دلیل بیماری‌هایی مانند آرتروز، آسیب‌های شدید زانو یا بیماری‌های التهابی مفصل، درد شدید و محدودیت حرکتی در زانو دارند.

چرا به جراحی تعویض مفصل زانو نیاز داریم؟

دلایل اصلی نیاز به جراحی تعویض مفصل زانو عبارتند از:

• آرتروز: شایع‌ترین علت تعویض مفصل زانو، آرتروز یا ساییدگی مفصل است. در آرتروز، غضروفی که انتهای استخوان‌های مفصل را می‌پوشاند، به مرور زمان تحلیل رفته و باعث درد، تورم و محدودیت حرکت می‌شود.
• آسیب‌های شدید زانو: آسیب‌های شدید مانند شکستگی‌های پیچیده، پارگی رباط‌ها یا آسیب‌های غضروفی که به‌طور کامل بهبود نیافته‌اند، ممکن است؛ نیاز به تعویض مفصل داشته باشند. برای تشخیص، بهتر است از دکتر قمشی مشاوره‌های لازم را دریافت کنید تا درمان شما سریع‌تر انجام شود.
• بیماری‌های التهابی مفصل: بیماری‌هایی مانند آرتریت روماتوئید که باعث التهاب و تخریب مفاصل می‌شوند، می‌توانند به مفصل زانو آسیب رسانده و برای درمان، به جراحی تعویض مفصل زانو نیاز داشته باشد.
• نقص‌های مادرزادی مفصل زانو: برخی افراد با نقص‌های مادرزادی در مفصل زانو متولد می‌شوند که ممکن است در بزرگسالی باعث درد و ناتوانی شود.

عوارض جراحی تعویض مفصل زانو

• درد: اگرچه درد پس از جراحی طبیعی است، اما در صورت تشدید یا تداوم درد، مشورت با پزشک الزامی است.
• تورم: تورم زانو نیز پس از عمل رایج است و اغلب با گذشت زمان کاهش می‌یابد.
• عفونت: اگرچه این عارضه نادر است، اما عفونت یکی از خطرناک‌ترین عوارض این جراحی است و باید جدی گرفته شود.
• لخته شدن خون: تشکیل لخته خون در پاها پس از جراحی ممکن است رخ دهد و در صورت حرکت لخته  به سمت ریه‌ها، خطرات جدی ایجاد کند.
• شل شدن ایمپلنت: در موارد نادر، ایمپلنت ممکن است با گذشت زمان شل شود و نیاز به جراحی مجدد باشد.
• آسیب به اعصاب: آسیب به اعصاب اطراف زانو در حین جراحی، ممکن است منجر به عوارضی مانند بی‌حسی، گزگز یا ضعف پا شود. به همین دلیل، مهارت و تجربه جراح در پیشگیری از این عارضه بسیار مهم است. شما می‌توانید برای جراحی زانو پرانتزی یا عمل بازسازی رباط صلیبی قدامی به دکتر قمشی مراجعه کنید.
• سفتی مفصل: برخی از بیماران پس از جراحی با سفتی مفصل زانو مواجه می‌شوند.
• ناپایداری زانو: در برخی موارد، فرد ممکن است پس از جراحی، احساس ناپایداری کند.

عوامل موثر بر بروز عوارض جراحی تعویض مفصل زانو

جراحی تعویض مفصل زانو به‌طور کلی یک عمل موفق است، اما مانند هر جراحی دیگری، با برخی عوارض همراه است. عوامل مختلفی می‌توانند بر بروز و شدت این عوارض تاثیر بگذارند. در ادامه به برخی از مهم‌ترین عوامل اشاره می‌کنیم:

عوامل مرتبط با بیمار

• سن: به‌دلیل سیستم ایمنی ضعیف‌تر و روند بهبودی کندتر، احتمال بروز عوارض در افراد مسن‌تر بیشتر است.
• وزن: اضافه وزن، با افزایش فشار روی مفصل، روند بهبودی را به تاخیر می‌اندازد.
• بیماری‌های زمینه‌ای: بیماری‌هایی مانند دیابت، بیماری‌های قلبی، ریوی و ... می‌توانند خطر بروز عوارض را افزایش دهند.
• سیگار: مصرف دخانیات روند بهبودی را مختل کرده و فرد را در برابر عفونت‌ها آسیب‌پذیرتر می‌سازد.
• سطح فعالیت بدنی قبل از عمل: افرادی که قبل از عمل فعالیت بدنی کمی داشته‌اند، ممکن است در انجام تمرینات پس از عمل با مشکل مواجه شوند.

عوامل مرتبط با جراحی

• نوع پروتز: نوع پروتز استفاده شده و کیفیت آن می‌تواند بر طول عمر و عملکرد مفصل جدید تاثیر بگذارد.
• تکنیک جراحی: مهارت و تجربه جراح در انجام عمل جراحی بسیار مهم است.
• مدت زمان جراحی: جراحی‌های طولانی‌تر ممکن است خطر عوارض را افزایش دهند.
• عفونت در حین جراحی: ورود باکتری‌ها به محل جراحی می‌تواند باعث عفونت شود.

عوامل مرتبط با مراقبت‌های پس از عمل

• پیروی نکردن از دستورالعمل‌های پزشک: عدم رعایت دستورات پزشکی از جمله انجام تمرینات فیزیوتراپی، مصرف دارو و مراقبت از زخم، می‌تواند عوارض جدی را به‌دنبال داشته باشد.
• عفونت: عفونت یکی از جدی‌ترین عوارض جراحی تعویض مفصل زانو است و می‌تواند به دلایل مختلفی مانند ورود باکتری‌ها به محل عمل، ضعف سیستم ایمنی و ... ایجاد شود؛ رعایت دقیق دستورالعمل‌های پزشکی و مراقبت‌های پس از عمل برای پیشگیری از آن بسیار مهم است.

سخن آخر

موفقیت جراحی تعویض مفصل زانو (آرتروپلاستی زانو) بسیار بالا است و می‌تواند به‌طور قابل‌توجهی کیفیت زندگی بیماران را بهبود بخشد، اما ممکن است عوارضی مانند درد، تورم، سفتی و صدا دادن مفصل نیز رخ دهد. شما با مراجعه به دکتر قمشی، متخصص جراحی استخوان و مفاصل، می‌توانید هرچه سریع‌تر روند درمان خود را آغاز کنید.