به گزارش خبرگزاری موج، «دونالد ترامپ»، رئیس‌جمهور آمریکا در ۱۳ اکتبر ۲۰۱۷ با ابعاد استراتژی جدید دولت خود در برابر ایران را اعلام کرد. هسته اصلی این استراتژی، سیاست سخت‌گیرانه در قبال تهران است.

روابط ایالات‌متحده آمریکا و ایران، پس از یک دوره کوتاه آرامش نسبی در زمان باراک اوباما، بار دیگر برمدار تنش و دشمنی‌های چند ده‌ساله گذشته بازگشته است. به گزارش رویترز، این استراتژی جدید شامل سه هدف کلیدی است. تشدید نظارت بر توافق هسته‌ای به‌گونه‌ای که «دستیابی ایران سلاح هسته‌ای» را سخت‌تر کند، مقابله با «برنامه موشکی بالستیک ایران» و «کاهش نفوذ ایران در منطقه» است.

به گزارش رویترز در سند استراتژی جدید آمریکا می‌خوانیم: «راهبرد جدید آمریکا در قبال ایران، بر خنثی‌سازی نفوذ ایران و مهار رویکرد تهاجمی آن به‌ویژه حمایت ادعایی از تروریسم و گروه‌های شبه‌نظامی استوار است. ما بار دیگر به‌منظور ایجاد سدی در برابر اقدامات خرابکارانه ایران و احیای یک موازنه قوای استوار در منطقه، ائتلاف‌های سنتی و شراکت‌های منطقه‌ای خود را احیا خواهیم کرد.»

نقطه آغاز استراتژی منطقه‌ای جدید آمریکا

به نظر می‌رسد، گام نخست واشنگتن برای آغاز راهبرد جدید منطقه‌ای دولت ترامپ علیه ایران از عراق آغاز می‌شود. سفر «رکس تیلرسون»، وزیر خارجه آمریکا به عربستان و حضور «حیدر العبادی» نخست‌وزیر عراق در ریاض و اجلاس سه‌جانبه آمریکا، عراق و عربستان نقطه عطفی در شکل‌گیری محور عربی- آمریکایی است.

سیاست دولت ترامپ نسبت به کشورهای خاورمیانه بر اساس دکترین جدید آمریکا مبنی بر سازمان‌دهی کشورهای دوست و همراه آن کشور علیه کشورهای به ادعای آمریکا متخاصم است. هدف مهم نشست سه‌جانبه، نزدیکی عراق به عربستان و دور کردن آن از ایران است. به گفته ژنرال «هربرت مک مستر»، مشاور امنیت ملی در کاخ سفید، رئیس‌جمهور آمریکا می‌خواهد عراقی متحد و در آرامش را ببیند به‌طوری‌که چرخش آن در محور ایران، لازم نبوده و سعودی‌ها نقشی محوری را در این استراتژی داشته باشند.

به گزارش فاکس‌نیوز تیلرسون، امیدوار است که در خلال سفرش به خاورمیانه، به هدفی دست یابد که مدت‌ها است سیاستمداران آمریکایی را فریفته خود ساخته است: ایجاد ائتلافی میان عربستان سعودی و عراق و بستن درهای جهان عرب به روی ایران.

تیلرسون پرچم‌دار ترامپ برای دستیابی به هدف جاه‌طلبانه‌ای است که چندان دست‌یافتنی به نظر نمی‌رسد و بیشتر به یک قمار ژئوپلیتیک شباهت دارد. مقامات آمریکایی برای محدود ساختن نفوذ ایران برای تشکیل محور تازه‌ای تلاش می‌کنند.

مک‌مستر در سخنان اخیرش ادعا کرده است: «ایران می‌کوشد عراق را ضعیف نگه دارد و بر اعمال‌نفوذش در این کشور بیفزاید و الگوی حزب‌الله را در عراق نیز پیاده کند.» او افزود: «وجود عراقی یکپارچه و قوی به نفع آمریکا است. اما ایران می‌خواهد عراق را به خود وابسته نگاه دارد.»

تقویت مناسبات عراق با مهم‌ترین رقیب منطقه‌ای ایران، یعنی عربستان سعودی، شیوه‌ای است که واشنگتن برای مقابله با نفوذ ایران در عراق در پیش‌گرفته است.

در همین راستا «علی بیگدلی»، کارشناس مسائل خارجی در مصاحبه با فرارو گفت: « آمریکا در راستای دشمن سازی در گام  اول به سراغ عراق رفته است. به این زودی نمی‌توانند عراق را از زیر نفوذ ایران خارج کنند اما مقدمات آن آغازشده است. یکی از نگرانی‌های  آمریکا این است که حشد الشعبی به یک‌نهاد نظامی قدرتمند در این کشور تبدیل شود، در این صورت کاری از آمریکا ساخته نخواهد بود.

این موضوع برای عربستان هم خطرناک است، بنابراین آن‌ها به دنبال این هستند تا حشد الشعبی به یک‌نهاد ثابت قدرتمند تبدیل نشود، متوقف شود و به قول تیلرسون نیروهای آن «به خانه‌هایشان» برگردند.

نیروهای حشد الشعبی یکی از گروه‌های تحت حمایت ایران به‌حساب می‌آید و قدرت‌یابی این گروه در کشور عراق می‌تواند نفوذ ایران را افزایش دهد. بیگدلی معتقد است حیدر العبادی بازیگر بسیار ماهری است و در تحولات آینده عراق به سمت آمریکا چرخش خواهد کرد و تلاش می‌کند ارتش عراق را تقویت کند و از این طریق مانع از نفوذ بیشتر حشد الشعبی شود.

اکنون عراق بعد از داعش که یک ویرانه از شهرها، صنایع و تأسیسات زیربنایی باقی‌مانده است، نیازمند کمک‌های مالی و فنی مهندسی بین‌المللی است و در شرایط کنونی، آمریکا و عربستان در قبال برخی خواسته‌ها از دولت العبادی نظیر همسو شدن وی با سیاست‌های آمریکا در منطقه علیه ایران این کمک‌ها را دنبال خواهند کرد.

 دراین‌بین ما شاهد تحرکات دیپلماتیک دولت سعودی در خصوص همراه کردن احزاب عراقی بخصوص احزاب شیعه هستیم. دعوت و حضور مقتدا صدر به عربستان و همچنین دعوت از عمار حکیم و در شرایط حاضر حضور العبادی در عربستان و نشست سه‌جانبه با آمریکا، نشان‌دهنده یک برنامه طراحی‌شده برای انتخابات آتی عراق است.

به گزارش منابع آگاه العرب، عربستان برای حمایت از العبادی از طریق طرح‌های اقتصادی برنامه‌ریزی می‌کند، که اکثر این طرح‌ها در مناطق جنوبی عراق اجرایی می‌شود.

 به عقیده تحلیلگران، طرح‌های سعودی فرصت‌های کار زیادی را برای بیکاران در جنوب عراق فراهم می‌کند، تا امکان موفقیت العبادی در انتخابات 2018در رقابت با احزاب سیاسی شیعه، فراهم شود.

«زانا گل‌محمد»، کارشناس امور عراق در دانشگاه شفیلد بریتانیا اظهار داشت که حضور و نفوذ ایران در عراق بسیار قوی است. از سیاستمدارانی مانند مالکی گرفته تا نیروهایی مانند حشد الشعبی. آن‌ها می‌توانند برای عربستان سعودی موانع زیادی در عراق ایجاد کنند. به همین دلیل مناسبات عربستان سعودی با عراق زیر سایه نفوذ ایران خواهد بود. 

از سوی دیگر «مروان کابالان»، تحلیلگر سیاسی موسسه دوحه گفت رویکرد حیدر العبادی در سیاست منطقه‌ای مبتنی بر توازن بخشی است که درصدد ایجاد موازنه بین قدرت‌های منطقه‌ای است.

اما آمریکا در تحقق اهداف خود با موانعی روبرو است: مانع اول، خود عراق است که با توازن‌های داخلی اداره می‌شود که نفوذ گسترده‌ای در این کشور دارند؛ یعنی حزب دعوه، رأس مرجعیت دینی به رهبری آیت‌الله سیستانی، حشد الشعبی، صدر، خفاجی، حکیم و حزب‌الله عراق؛ که همگی ائتلاف عمیقی با ایران دارند و حتی آماده یک جنگ داخلی طولانی‌مدت هستند.

اما طرف دوم، ایران است که در کوچه به کوچه عراق نفوذ دارد و ائتلاف‌ها، مرزها و روابط اقتصادی، تاریخی و دینی با این کشور دارد. برای مثال کافی است که به نقش سردار «قاسم سلیمانی» در بازپس‌گیری کرکوک اشاره‌کنیم.

بنابراین خیلی از روندها در عراق به انتخابات سال آینده عراق بستگی دارد و این‌که حکومت بعدی عراق چه ترکیبی داشته باشد. این انتخابات سرنوشت روند بعدی سیاست در عراق را روشن می‌کند.

 همه‌چیز بستگی به این دارد که نیروی طرفدار ایران دست بالا را داشته باشند یا نیروهای متعادل و میانه‌رو مانند حیدر العبادی. اما اگر مالکی یا طرفداران او مانند «هادی العامری»، فرمانده نیروی بدر در قدرت قرار بگیرند، آنگاه جلوی مناسبات با عربستان را خواهند گرفت. ولی آینده این انتخابات روشن نیست.