، دولت آمریکا پس از جنگ جهانی دوم تا حد زیادی متمرکز بر این موضوع شد تا موقعیت و جایگاهی برتر و هژمونیک را برای این کشور در عرصه نظام بین‌الملل ایجاد کند. در این راستا، آمریکا فعالانه سعی کرد نظام‌های سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و... جهان را به کنترل خود درآورد و البته واشینگتن در این زمینه، سازوکارهای مختلفی را نیز ایجاد کرد.

به‌عنوان مثال در حوزه فرهنگی شاهد اوج‌گیری هالیوود و البته ظهور طیفی از شرکت‌های فعال در عرصه صنعت سرگرمی در آمریکا بوده‌ایم که هدف همه آن‌ها کسب یک موقعیت برتر فرهنگی برای آمریکا و ایجاد شرایطی بود که دیگر ملت‌ها و به‌ویژه نسل‌های جوانِ آن‌ها، خود را از نظر فرهنگی با آمریکا مقایسه کنند و این کشور را به مثابه یک شاخص از پیشرفت و تعالی در نظر گیرند.

در حوزه اقتصادی، شاهد بوده‌ایم که طیفی از نهادهای بین‌المللی نظیر بانک جهانی یا صندوق بین‌المللی پول ایجاد شده که در تمامی آن‌ها آمریکا از نقشی محوری برخوردار بوده است و سعی داشته از رهگذر این نهادهای بین‌المللی، قواعد و اصول اقتصادی مدنظر خود را به دیگر کشورها و ملت‌های جهان تحمیل کند. در دیگر حوزه‌ها نیز به شیوه‌های مشابهی شاهد اتخاذ رویکردهای اینچنینی از سوی دولت آمریکا و سازوکارهای حکمرانی این کشور بوده‌ایم. با این همه، تردیدی نیست که یکی از مهم‌ترین حوزه‌هایی که دولت آمریکا با تفوق در آن سعی در تقویت بنیان‌های هژمونی جهانی خود داشته، عرصه فناوری‌های پیشرفته بوده است.

در این رابطه، آمریکا بر آن بوده با فراهم کردن شرایط لازم و کافی، زمینه را برای جذب نخبگان علمی دیگر کشورها فراهم و فاصله‌ای معنادار را میان خود و دیگر کشورها و ملت در بحث رشد و پیشرفت علمی ایجاد کند. با این همه، با گذشته زمان، شاهد ظهور روندهایی معنادار در عرصه بین‌المللی بوده‌ایم که همگی آن‌ها یک گزاره مهم را به ذهن متبادر می‌کنند و آن این است که موقعیت هژمونیک آمریکا در عرصه بین‌المللی تا حد زیادی به خطر افتاده و دیگر اساسا صحبت از موقعیت هژمونیک برای آمریکا در عرصه جهانی منطقی نیست. در این رابطه، به‌تازگی بانک جهانی در گزارشی فهرست ۱۰ کشور برتر جهان در حوزه صادرات فناوری‌های پیشرفته را منتشر کرده است.

فهرستی که در آن چین با صادرات سالانه بیش از ۷۵۰ میلیارد دلار در رده نخست و آلمان با صادرات بیش از ۲۰۰ میلیارد دلار در رده دوم قرار دارد. نکته جالب اینکه آمریکا با صادرات بیش از ۱۶۰ میلیارد دلاری در رده سوم قرار دارد. در حقیقت میان آمریکا و چین، یک فاصله معنادار چندصد میلیارد دلاری در بحث صادرات فناوری‌های پیشرفته ایجاد شده که این مسئله به زعم بسیاری از ناظران و تحلیلگران مسائل راهبردی به مثابه ضربه‌ای بزرگ به جایگاه و موقعیت هژمونیک آمریکا ارزیابی می‌شود.

موضوعی که بیراه نیست، اگر آن را نمودی عینی از زوال هژمونی جهانی آمریکا و اوج‌گیری قدرت‌های نوظهور در نظام بین‌الملل ارزیابی کنیم. این مسئله در نوع خود حامل پیام‌های معناداری برای دیگر ملت‌ها و کشورهای جهان در باب ظهور نظمی جدید در آینده‌ای نه‌چندان دور در عرصه بین‌المللی است.