به گزارش خبرگزاری موج از مشهد، حتما شما هم این ضرب المثل را شنیده اید که "یک دست صدا ندارد" و می دانید که یک دست در هیچ کاری موفق نیست آنچنان که چندید دست و همکاری می توانند موفقیت آمیز باشند.

این ضرب المثل در حوزه مسائل شهری هم می تواند کاربرد داشته باشد چراکه اگر مردم و شهروندان با مدیریت شهری و شهرداری هم دست نشوند و همکاری نکنند، فعالیت هایی که انجام می شود چندان نتیجه مطلوبی نخواهد داشت و به عبارتی بهتر اگر مردم خود را سهیم و شریک در مسائل شهری نبینند چندان برای آن اهمیت قائل نمی شوند.

باتوجه به اینکه این هفته با نام هفته درختکاری نامیده شده است یکی از حوزه هایی که به شدت مشارکت مردم در آن احساس می شود، کاشت و نگه داری درختان می باشد تا آنجایی که مدیریت شهری تمام سعی خود را براین موضوع نهاده و با اجرای طرح های مختلفی مانند توزیع نهال رایگان، کاشت درخت رایگان، برگزاری جشنواره های گوناگون، ثبت درخت به نام بزرگان و... تلاش کرده است مردم را به این موضوع علاقه مند کند؛ اما این سوال وجود دارد که باوجود تمام این برنامه ها چرا هنوز هم مردم مشهد چندان علاقه ای به کاشت درخت و یا حتی نگه داری از آن ندارند!

فضایی برای کاشت درخت نداریم 

به سراغ یکی از پارک های سطح شهر می روم؛ پارک لاله در بلوار آب و برق مشهد. این پارک بیشتر ساعت های روز شلوغ است و هرگوشه از آن می توانی گروهی را بیابی که یا مشغول تنیس بازی کردن هستند و یا شطرنج. یک عده هم فقط دور پارک می دوند و کودکان زیادی اینجا را برای بازی انتخاب می کنند.

به سراغ خانمی می روم که در حال تاب دادن دختر کوچکش است. بی مقدمه از او می پرسم آیا تا به حال درختی کاشته است؟

می گوید: نه چون فضایی برای کاشت درخت نداریم.

وقتی به او می گویم که شرایط کاشت درخت در دیگر فضاهای شهری توسط شما فراهم است چرا استفاده نکرده اید؟

می گوید: اطلاع نداشتم البته اگر هم می توانستم زمانی برای این کار نداشتم. مشغله های زندگی ام زیاد است و به این کار نمی رسم. به دختر کوچکش اشاره می کنم و می گویم بخاطر دخترتان هم که شده فکر نمی کنید لازم است این کار را انجام دهید؟ نگاهی می کند و چیزی نمی گوید. ولی مطمئن هستم که هنوز هم انگیزه ای برای این کار ندارد! جای بسی تاسف دارد که همشهریان ما با وجود اینکه درخت را دوست دارند و از آن استفاده می کنند در کاشت و نگه داری از آن چندان تلاشی نمی کنند! 

شهرداری نهال های مرغوب به مردم بدهد

کمی جلوتر دو خانم دیگر در حال پیاده روی هستند که با آن ها هم صحبت می شوم. خوشبختانه این خانم ها اهل درخت دوستی هستند و در حیاط خانه شان درخت می کنارند.

یکی از آن ها می گوید: پارسال از شهرداری سه نهال گرفتیم که یکی زیتون بود، یکی هلو و یکی آلو. متاسفانه دوتایشان خشک شدند.

او می گوید: نهال هایی که شهرداری می دهد چندان مرغوب نیستند و بهتر است حالا که هزینه شود نهال هایی بدهند که مناسب تر باشند. 

خانم دیگری که مشغول پیاده روی است می گوید: ما هم در حیاط خانه چند درخت داریم و من فکر می کنم اگر روزی این درختان نباشند روح در زندگی ما نخواهد بود. او می گوید من خودم نهال و یا درختی نکاشته ام اما به درختان حیاط رسیدگی می کنم و آب های دورریز را پای آن ها می ریزم. 

امروزه مشارکت شهروندان در امور شهری یک ضرورت است

در ادامه به سراغ یک جامعه شناس شهری می روم تا در مورد کم و کیف مشارکت مردم در امور شهری سوال کنم.

او می گوید: مشارکت به عنوان اساسی ترین عنصر در دست یابی به اهداف توسعه، به ویژه توسعه شهری از اهمیت خاصی برخوردار است. هر چه توده مردم جامعه مشارکت بیشتری در امور خود داشته باشند، امکان کسب موفقیت بیشتر فراهم می شود. 

محمد عنبرانی خاطرنشان می کند: امروزه مشارکت شهروندان در امور شهری یک ضرورت است، ضرورتی که می تواند منجر به توسعه پایدار شهری شود. تجربیات جهانی نشان می دهد که از دهه 1980 میلادی به بعد در برنامه توسعه شهری توجه فزاینده ای به رویکرد مشارکت صورت گرفته است.

تاثیر مشارکت اجتماعی مردم در اقتصاد شهری

در این خصوص نیز یک فعال فرهنگی می نویسد: مشارکت فعالانه مردم در جامعه علاوه بر عمران توسعه و آبادانی شهر، ارتقاء سطح اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و سیاسی جامعه را به دنبال خواهد داشت که این حرکت می تواند مسئولان شهری را نیز در رفع کمبودهای موجود یاری کند. در واقع آنچه پس از مطالعه مفاهیم، مبانی نظری، ویژگی ها و کارکردهای مشارکت اجتماعی به دست می آید، لزوم توجه بیش از پیش دولت ها به عموم مردم و تزریق تفکر و انگیزه به کالبد جامعه برای افزایش مشارکت است.

ژیلا حصاری در ادامه این یادداشت متذکر می شود: آنچه مسلم است چگونگی مشارکت فعال و اثرگذار مردم در تمامی عرصه های سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی همواره یکی از بزرگترین دغدغه های مدیران و مسئولان کشور محسوب می شود. مقام معظم رهبری نیز مکررا اهمیت مشارکت مردم در راه توسعه پایدار و پیشرفت کشور اسلامی مان را تاکید و لزوم سازماندهی و استفاده بهینه از این ظرفیت ها را به دولتمردان گوشزد کرده اند. در این راستا بایستی تقویت حس مشارکت جویی در جامعه را در دستور کار قرار داد و انتظار می رود با برنامه ریزی مناسب و اطلاع رسانی درست زمینه حضور گسترده مردم در حوزه های مختلف شهری فراهم شود.

مشارکت مردمی یک نیاز و ضرورت 

دخالت دادن شهروندان در امور اجتماعی، فرهنگی، محیط زیستی و هرآنچه مرتبط با آنهاست نتیجه بهتری را در دستیابی به اهداف موجب خواهد شد و بی‌توجهی به نقش شهروندان به عنوان استفاده‌کنندگان خدمات شهر، هرگونه برنامه‌ریزی و سیاستگذاری درجهت دستیابی به اهداف را با مشکل مواجه خواهد ساخت. لزوم حفظ ارتباط مردم با محیط زیست ضروری بوده و بی‌توجهی به این مسئله ضمن خسارت به محیط زیست اقتصاد شهر را نیز با چالش مواجه خواهد کرد.

مشارکت مردمی به عنوان یک نیاز و ضرورت مطرح است و با توجه به اینکه مدیریت شهری و فضای سبز، مدیریت بر انسان، طبیعت و عناصر زیست محیطی در محدوده کار و زندگی اوست، حذف مشارکت مردمی و قطع حلقه اتصال شهروند از شهرداری و به عبارتی ساکنان شهر یا استفاده‌کنندگان فضای سبز از اداره‌کنندگان محیط شهری، به مثابه حفظ نیروهای شتاب دهنده موتور محرکه مدیریت شهری است. وجود شهروند بی‌تفاوت و یا بی‌توجهی به نقش تعیین‌کننده استفاده‌کنندگان خدمات شهر، در فرآیند سیاستگذاری و در زنجیره اجرایی و نظارت شهری، هرگونه تلاش و فعالیت در جهت دستیابی به اهداف برنامه‌ای را مختل و حتی ناممکن می‌سازد، در یک کلام می‌توان گفت باید رابطه مردم با محیط زیست شهری، اصلی‌ترین عامل در مدیریت فضای سبز قلمداد می‌شود.

چگونه مردم شریک شوند

برای شریک کردن مردم در حوزه خدمات شهری و بویژه درختکاری راهکارهایی را  می‌توان مطرح کرد. دکتر علی اکبری؛ محقق حوزه های فرهنگی، در گفت و گو با خبرنگار موج از مشهد به بیان این راهکارها پرداخت:

*استفاده و بهره‌برداری از رسانه‌های گروهی به خصوص صدا و سیما برای تهیه و ارائه گزارش‌های مستند و استفاده از فیلم‌های موجود در زمینه نشان دادن اهمیت فضای سبز در سلامتی جسم و روان شهروندان.

*فعال کردن آموزش و پرورش در زمینه طراحی محوطه‌های وسیع مدارس مختلف، پیش‌بینی قسمت‌های مناسبی برای فضای سبز و توجیه اهمیت فضای سبز برای دانش‌آموزان 

*ایجاد گروه‌های حافظ منابع طبیعی برای مشارکت ملی در حفاظت، احیا و توسعه منابع طبیعی

تشکیل «شورای مردمی پارک» در هر یک از پارک‌ها 

*و در نهایت برگزاری کلاس‌های آموزشی در رابطه با حفظ و نگهداری فضای سبز برای بچه‌های مقطع مهد کودک، دبستان و راهنمایی و توزیع کارت‌های آموزشی و پوستر در این کلاس‌ها به منظور جلب مشارکت