، زعفران یکی از مهم‌ترین محصولات در رده گیاهان دارویی است که سهم ناچیز ایران از تجارت جهانی آن، با وجود تولید حدود ۹۰ درصد این محصول، نشان از وضعیت نابسامان این کالای راهبردی ایرانی در عرصه فرامرزی و بازارهای جهانی است.

در حالی که میزان تجارت بین‌المللی گیاهان دارویی را، سالانه بیش از ۱۰۰ میلیارد دلار تخمین زده اند. اما کشور ایران به رغم قدمت هفت هزار ساله در طب سنتی و داشتن هزاران نوع گیاه دارویی، آن‌چنان که باید نتوانسته از این گنجینه غنی و ارزشمند خود بهره اقتصادی لازم را بردارد.

ضعف و خلاء موجود در عرصه بسته‌بندی، سورتینگ، برندینگ و البته فرآوری و صنایع تبدیلی، هزینه بالای تمام شده طلای سرخ در مقابل بهای نسبتا ارزان این کالا و شکوه و شکایت تجار و صادرکنندگان ایرانی این محصول در برابر آوازه کالای زعفران کشورهای دیگر از جمله اسپانیا و چین، که بیشتر همان زعفران خام صادراتی ایران را پس از بسته‌بندی به نام کشور خود سند می‌زنند، برخی از چالش‌ها و مشکلات بازار این محصول پرخاصیت و پرمزیت است.

همچنین ورود کشورهای رقیبی مانند چین، افغانستان، آذربایجان، مراکش و ازبکستان به عرصه کشت و تولید زعفران در کنار رقبای قدیمی ایران در این بخش از جمله اسپانیا، امارات، هند، عربستان، سوئد، تایلند، ژاپن، هنگ‌کنگ و ایتالیا، کار را بر انحصار نام «ایران» در بازار این محصول سخت‌تر از گذشته کرده است.

رییس مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی خراسان رضوی گفت: پارسال طرح مسائل مربوط به زعفران در دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی و و ویژگی های آن منجر به ثبت روز ملی زعفران در تاریخ پنجم آبان ماه در تقویم شد.

وی با اشاره به گردآمدن تمامی ارکان و زنجیره تولید زعفران در مشهد به بهانه این روز، بیان کرد: موضوع قاچاق، موانع صادرات ناشی از تحریم های ظالمانه، سرانه پایین مصرف و استفاده صرفا خوراکی از زعفران در ایران از چالش های پیش روی این محصول تولیدی است.

پایتخت زعفران جهان، همچان اندر خم کوچه فله‌فروشی

وی اظهار کرد: تنها راه حل چالش امروز زعفران، حرکت به سمت فرآوری و صنایع تبدیلی است زیرا باید زعفران را از شکل خام‌فروشی و فله‌فروشی خارج کرده و با تبدیل و فرآوری محصولات، برای کالای نهایی ارزش افزوده ایجاد کرد.

رییس مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی خراسان رضوی همچنین گفت: باید در قالب صنایع تبدیلی فرآورده ارزشمندی از این ادویه تولید کرد که دنیا نتواند مشابه تقلبی آن را بسازد و یا برای صادرات آن مانع ایجاد کند، اینها اقداماتی است که در این سالها از آن غافل بوده ایم.

 او همچنین اظهار کرد: در حالی صادرات فله ای زعفران از کشور ایران به سایر کشورها انجام می شود که با فرآوری و نوآوری در محصول و تولید محصولات جانبی زعفران می توان ارزش صارداتی این محصول را به چندین برابر ارزش کنونی افزایش داد.

وی اضافه کرد: تولید نوشیدنی انرژی زا با عصاره زعفران، پودر نوشیدنی های فوری بر مبنای زعفران با هدف جایگزینی پودرهای شربت مصنوعی و غیره از جمله مهم‌ترین تولیدات انجام شده در دهکده نوآوری و فناوری این مرکز است که نیازمند حمایت بیشتر است.

مدیر مرکز مطالعات بازار زعفران با تاکید بر اینکه باید مطالعه آسیب شناسانه دقیقی برای مشکلات زعفران انجام شود، بیان کرد: باید در مسیر تحول برای زعفران ایران، از ظرفیت شرکت های دانش بنیان و ایده های نو و جدید بهره برد و این امر مستلزم میدان دادن به شرکت های دانش بنیان است.

گرمرودی افزود: گردش مالی چند صد میلیون دلاری محصول زعفران برای کشور، چیزی نیست که مسوولان رده بالای دولتی بتوانند از آن غفلت کنند.