به گزارش خبرگزاری موج به نقل از انجمن های علمی، سازمان های غیرانتفاعی هستند که با هدف گسترش و پیشبرد و ارتقای علمی یک رشته یا حرفهٔ علمی و یا یک گروهی از رشته‌ها و حرفه‌های مرتبط و همچنین توسعه کیفی نیروهای متخصص و بهبود بخشیدن به امور آموزشی و پژوهشی در زمینه‌های مشخص شده، تشکیل می شوند. این انجمن ها با گردهم آوردن متخصصان هر رشته علمی در کنار یکدیگر، فرصت بی بدیلی را برای به اشتراک گذاشتن اندیشه ها، تجربیات و دستاوردهای علمی صاحب نظران و هم افزایی آنها فراهم می آورند و تاثیر بسزایی در رشد و توسعه رشته‌های جدید و رشته‌های حرفه‌ای دارند. انجمن های علمی از تاریخ ثبت، به عنوان شخصیت حقوقی شناخته می شوند و وظایف متعددی همچون انجام تحقیقات علمی و فرهنگی در سطح ملی و بین‌المللی با محققان و متخصصان مرتبط با حوزه تخصصی انجمن را دنبال می کنند. همکاری با نهادهای اجرایی، علمی و پژوهشی در زمینه ارزیابی و بازنگری و اجرای طرح‌ها و برنامه‌های مربوط به امور آموزش و پژوهش در زمینه علمی موضوع فعالیت انجمن، ترغیب و تشویق پژوهشگران و تجلیل از محققان و استادان ممتاز، ارائه خدمات آموزشی و پژوهشی و فنی، برگزاری گردهمایی‌های علمی در سطح ملی، منطقه‌ای و بین‌المللی و انتشار کتاب و نشریات علمی از مهم ترین فعالیت های یک انجمن عملی به شمار می آید. انجمن های علمی می توانند اعضای پیوسته، وابسته، افتخاری و دانشجویی داشته باشند و به جز اعضای افتخاری که از پرداخت حق عضویت معاف هستند، هر یک از اعضای انجمن، سالانه مبلغی را که میزان آن توسط مجمع عمومی تعیین می‌ شود به عنوان حق عضویت پرداخت می کند. طبق اساسنامه انجمن های علمی، دریافت حق عضویت‌ اعضا در کنار درآمدهای ناشی از ارائه خدمات آموزشی و پژوهشی و مشاوره‌ای و فروش کتاب و نشریات علمی و همچنین دریافت هدایا و کمک ها، مهم ترین راه های درآمدزایی انجمن های علمی هستند. انجمن های علمی به لحاظ گستره جغرافیایی نیز می توانند در سطح استانی، منطقه ای، ملی، قاره ای و حتی بین المللی فعالیت کنند. طبق مصوبه دویست و شصت و دومین جلسه شورای عالی انقلاب فرهنگی در هفتم آبان ۱۳۷۰ مبنی بر تاسیس انجمن‌های علمی، ادبی و هنری که به امضای وزیران فرهنگ و آموزش عالی، بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و فرهنگ و ارشاد اسلامی رسید، رسیدگی به امور انجمن های علمی غیر پزشکی به وزارت آموزش عالی، انجمن های علمی گروه پزشکی به وزارت بهداشت و انجمن های هنری به وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی واگذار شد. هر چند، این وزراتخانه ها مطابق قانون، بیشتر نقش نظارتی و سیاستگذاری انجمن ها را برعهده دارند ولی با توجه به اقتضائات و واقعیت های موجود، نقش حمایتی پررنگی را برای انجمن ها ایفا کرده اند و دولت، همه ساله اعتباراتی برای آنها درنظر می گیرد. **فعالیت ۳۵۱ انجمن علمی در حوزه های غیرپزشکیانجمن های علمی که در سال های اخیر، روند رو به رشدی را پشت سر گذاشته و به گفته مسوولان، اکنون به لحاظ کمی تقریبا به مرحله اشباع رسیده اند و تمرکز برنامه ها بر ارتقای کیفیت فعالیت های آنهاست. مدیرکل برنامه ریزی و سیاستگذاری امور پژوهشی وزارت علوم، براساس جدیدترین آمارهای این وزارتخانه، شمار انجمن های علمی فعال در حوزه های مختلف زیر نظارت وزارت علوم را ۳۵۱ انجمن اعلام کرد. دکتر محسن شریفی گفت: از مجموع این تعداد، ۱۱۵ انجمن علمی در حوزه علوم انسانی، ۹۲ انجمن در حوزه فنی مهندسی، ۶۵ انجمن در حوزه های بین رشته ای، ۴۱ انجمن در زمینه علوم کشاورزی و منابع طبیعی، ۳۱ انجمن در علوم پایه و هفت انجمن در گروه هنر فعال هستند. این انجمن ها به لحاظ حوزه تخصصی، آمار اعضای فعال، گستره جغرافیایی و پویایی عملکرد، تفاوت زیادی با یکدیگر دارند اما تقریبا همه آنها با وجود اذعان به غیرانتفاعی و غیردولتی بودن، حمایت های دولتی را برای ادامه فعالیت خود ضروری می دانند و چشم به کمک های دولت دارند و بعضا از کمبود حمایت ها، گله مند هستند. به عنوان مثال، هفته گذشته، رئیس انجمن ریاضی ایران اظهار کرد که عضویت این انجمن در اتحادیه انجمن‌ های ریاضی دنیا به دلیل پرداخت نشدن حق عضویت، در خطر است و انجمن در آستانه اخراج از این اتحادیه معتبر بین المللی قرار دارد. دکتر «محمدعلی دهقانی» افزود: حق عضویت انجمن علمی ریاضی ایران در این اتحادیه سالیانه ۱۱ هزار یورو است که ایران طی سه سال اخیر هیچ هزینه ‌ای بابت حق عضویت به این اتحادیه پرداخت نکرده است و درصورت اخراج، انجمن باید تمام فعالیت‌ های خود را از صفر شروع کند و ارتباطات و مناسبات ما نیز با کشورهای پیشرفته در این حوزه قطع خواهد شد. این در حالی است که دولت یازدهم با وجود محدودیت های مالی و مشکلات ناشی از تحریم های اقتصادی و کاهش کم سابقه قیمت نفت، توجه به رشد علمی و تقویت پژوهش و فناوری را همواره در دستورکار خود داشته و تا حد امکان درصدد رفع مشکلات و کاستی های نهادهای فعال در این حوزه ها برآمده است.**افزایش ۱۰ برابری اعتبارات انجمن های علمی در سال جاریمعاون پژوهش و فناوری وزارت علوم، تحقیقات و فناوری از افزایش ۱۰ برابری اعتبارات انجمن های علمی در بودجه امسال نسبت به سالهای گذشته خبر داد و ابراز امیدواری کرد با تحقق آن، بخش زیادی از مشکلات انجمن ها مرتفع شود به گفته دکتر «وحید احمدی»، علاوه بر کمک مالی وزارت علوم به انجمن های علمی، در جدول ۱۴ بودجه سال ۹۵ مبالغ قابل توجهی برای حمایت از انجمن ها پیش بینی شده که رشد ۱۰ برابری نسبت به سالهای قبل، نشان می دهد. وی درعین حال تصریح کرد: با وجود پیش بینی بودجه، باید ببینیم وضعیت تحقق این اعتبارات، چگونه خواهد بود و در صورت تخصیص، قادر خواهیم بود کمک خوبی به انجمن های علمی داشته باشیم. احمدی درباره مشکلات برخی انجمن های علمی ایران در زمینه پرداخت حق عضویت در اتحادیه های بین المللی نیز گفت: پرداخت حق عضویت ها یکی از مشکلات قدیمی ماست که چندسالی به دلیل کمبود بودجه و مدتی هم به خاطر تحریم های بین المللی، امکان انتقال ارز و واریز حق عضویت ها را نداشتیم. وی ادامه داد: البته هنوز هم اعتبار لازم را برای پرداخت حق عضویت ها نداریم و اولین پرداختی اخیر ما مربوط به پروژه سزامی بود. پروژه سزامی(SESAME) طرح مشترک بین ایران و کشورهای منطقه با هدف ساخت یک ماشین سینکروترون(ماشین عظیم تولید پرتو ایکس با فرکانس قابل تنظیم) جهت استفاده در مصارف علمی است که در کشور اردن استقرار دارد. جمهوری اسلامی ایران در سال ۱۳۸۶ با تصویب مجلس شورای اسلامی ایران به عضویت پروژه سزامی(تابش نور سنکروترون برای علوم تجربی و کاربردهای آن) درآمده است. این پروژه جزء علوم مهندسی پیشرفته فیزیک ذرات محسوب می شود و بهره گیری از آن در زمینه های علمی از جمله پزشکی، محیط زیست و کشاورزی کاربردهای گسترده دارد. وزارت علوم با استفاده از گشایش های ایجاد شده در دوران پسابرجام، حدود یک ماه گذشته موفق به پرداخت بخشی از بدهکاری های ایران بابت حق عضویت در پروژه سزامی شد و مسوولان وزارتخانه همچنان منتظرند از محل جابجایی اعتبارات(جدول ۱۴) در بودجه سال جاری بتوانند باقیمانده بدهکاری های مربوط به حق عضویت پروژه های بین المللی را بپردازند. احمدی با بیان اینکه انجمن های علمی نباید تعهد جداگانه برای وزارت علوم درست کنند، بیان داشت: همه ساله بر مبنای تعهدات وزارت علوم، کمک های مالی به انجمن های علمی صورت می گیرد ولی اینکه هر انجمن علمی، تعهدات جدیدی برای وزارت علوم ایجاد کند پذیرفتنی نیست. وی ادامه داد: همه انجمن های علمی می توانند به عضویت اتحادیه ها و مجامع جهانی عضو دربیایند و ما هم حتما به آنها کمک خواهیم کرد ولی آنها نیز باید از تجربیات موفق و الگوهای بین المللی مدیریت انجمن ها استفاده کنند. دبیرکل شورای عالی علوم، تحقیقات و فناوری(عتف) از انجمن های علمی کشور درخواست کرد همانند انجمن های علمی کشورهای مختلف دنیا، روی پای خودشان بایستند و از منابعی مانند برگزاری همایش ها و کارگاه های آموزشی، دریافت حق عضویت ها، بخشی از نیازهایشان را تامین کنند. وی مجددا تاکید کرد: دولت موظف است که انجمن های علمی را تقویت کند ولی از سوی دیگر، ما باید به سمت خودکفا کردن این انجمن ها حرکت کنیم.**گلایه معاون وزیرعلوم از بی توجهی اعضای انجمن های علمی به پرداخت حق عضویت احمدی افزود: در ایران متاسفانه اعضای هیات علمی و دانشجویان عضو انجمن های علمی، نسبت به پرداخت حق عضویت های خود توجه چندانی نشان نمی دهند در صورتی که ما به دانشگاه ها تکلیف کرده ایم که مبلغ حق عضویت اعضای هیات علمی و دانشجویان را بپردازند. به گفته معاون وزیر علوم، چنانچه یک عضو هیات علمی، حق عضویت خود در انجمن علمی را بپردازد دانشگاه طبق ابلاغیه وزارت علوم، مبالغ را به وی برمی گرداند که این کار، کمک غیرمستقیم وزارت علوم به انجمن هاست. وی افزود: بنابراین خود اعضای هیات علمی باید پیگیری کنند و حق عضویت ها را بپردازند زیرا اگر انجمن های علمی، حق عضویت ها را به خوبی دریافت کنند تا حد زیادی از مشکلاتشان حل می شود. احمدی یادآور شد: از طرف دیگر به دانشگاه ها تکلیف کرده ایم که دفتر دراختیار انجمن های علمی قرار دهند و این کار هم بخش قابل توجهی از هزینه های انجمن ها را کاهش خواهد داد.