، یکی از مهمترین علت‌های پرخاشگری نوجوانان، تغییرات هورمونی است. این تغییرات ناخواسته روی احساسات و افکار نوجوان تاثیر گذاشته و او را بی قرار و کم طاقت می‌کند. نوجوان هر لحظه با خود کلنجار می‌رود که چرا باید درس بخواند؟ چرا کسی او را درک نمی‌کند؟ هدفش از زندگی چیست؟ اما هر چه فکر می‌کند کمتر به جواب می‌رسد.

از این رو کلافه شده و با پرخاشگری هیجانات منفی خود را بروز می‌دهد. اما چه کنیم تا نوجوان این بحران را با درایت و آرامش پشت سر بگذارند. علی صفاری، مشاور کودکان و نوجوانان درباره این موضوع به نکات مهمی اشاره می‌کند.

دوران نامتلاطم بلوغ

به باور این روانشناس قبل از هر چیز باید علت پرخاشگری را در نوجوانان بررسی کنیم. بازتاب رفتاری نوجوانان دختر و پسر هنگام عصبانیت و شکست با هم فرق می‌کند. پسر‌ها با داد و فریاد خود را تخلیه می‌کنند. اما دختر‌ها ترجیح می‌دهند موضوعی که ناراحتشان می‌کند را با دوستان خود در میان بگذارند یا در لاک خود فرو روند. داد و بیداد کردن یا منزوی شدن نوجوان به یک اندازه برای پدر و مادر ناراحت کننده است. اما اغلب والدین در هنگام مواجه شدن با این حالت‌ها به جای ریشه یابی، نصیحت کردن را رویه خود می‌کنند. بعضی شان تندی کرده و انگ دیوانگی به فرزند خود می‌زنند بی آنکه بدانند رفتارشان چقدر تخریب کننده است.

صفاری علل بروزرفتار پرخاشگرانه در نوجوانان را بازگو می‌کند: «ورود به مرحله بلوغ به نوعی با ناهماهنگی هورمون‌ها همراه است و همین می‌تواند نوجوان را نسبت به مسائل پیرامون حساس کند. او زمانی رفتار‌های پرخاشگرانه انجام می‌دهد که در هدفش به بن بست رسیده باشد. حال می‌تواند این مانع، تحقیر و تمسخر توسط دوستان یا خانواده باشد یا شکست عشقی. به طور مثال پسر شما به دختر خانمی علاقه‌مند بوده و از او بی توجهی دیده است. او این موضوع را نمی‌تواند با خود هضم کند بنابراین هیجانات خود را با برخورد‌های تند نشان می‌دهد.»

علت عصبانیت فرزند خود را ریشه یابی کنید

افت تحصیلی، مشکل با اولیاء مدرسه، برچسب زدن‌های نامناسب، مرگ عزیزان، دغدغه مالی، تنش خانواده و جدایی پدر و مادر، همه می‌تواند در ناآرام کردن روح یک نوجوان تاثیر منفی بگذارد. صفاری در ادامه صحبت هایش به موضوع مهمی اشاره می‌کند: «گاهی اوقات فرزند شما در دوران کودکی به بیماری خاصی مبتلا شده یا ضربه محکمی به سرش خورده است. این موارد در عصبی بودن او بی تاثیر نیست. همچنین زمینه ارثی هم می‌تواند نقش داشته باشد. همچنین بچه‌هایی که زیاد مورد تنبیه بدنی قرار می‌گیرند هم در نوجوانی بسیار پرخاشگر خواهند شد.»

به فرزندت انگ دیوانگی نزن!

به باور این روانشناس، دوره تربیت فرزند، صرفا مربوط به دوران کودکی است و پدر و مادر در دوره نوجوانی فرزند خود باید دوست و مشاور دلسوز او باشند. او می‌گوید: «مادری که مرتب به دختر نوجوان خود می‌گوید دیوانه ای، دست و پا چلفتی، بی عرضه و ... در واقع شعله خشم او را شعله ور می‌کند.» او در ادامه چند راهکار به پدر و مادر‌ها پیشنهاد می‌دهد تا هنگام پرخاشگری، نوجوان خود را همراهی کنند.

صفاری توصیه می‌کند: «در اولین گام پدر و مادر‌ها باید قوانینی را در خانه مشخص کنند. خشونت فیزیکی، بددهنی، تهدید خواهر و برادر کوچکتر در خانواده ممنوع شود. با این کار والدین به نوجوان خود می‌فهمانند که اگر هم حال خوبی ندارد، هیجان خود را با دعوا و تندخویی نشان ندهد. نکته بعدی اینکه مرز بین خشم و پرخاشگری را به فرزند خود یاد دهند. به او بگویند عصبانیتش قابل قبول بوده، اما نباید با پرتاب کردن اشیاء، کوبیدن در، داد و فریاد زدن آن را روی سر دیگر خالی کند.»

صفاری ادامه می‌دهد: رفتن به طبیعت، پیاده روی خانوادگی، بازی دسته جمعی می‌تواند روح آشفته نوجوان را آرام کند.

از همه مهمتر اینکه والدین آینه تمام نمای فرزندان خود هستند. اگر می‌خواهند پسر یا دخترشان دوران بلوغ را با آرامش پشت سر بگذارد، خودشان هم باید در کنترل خشم موفق باشند. پدر و مادری که با تندی حرف خود را به کرسی می‌نشاند نمی‌تواند مربی خوبی برای فرزندش باشد؛ بنابراین احساسات خود را با بیان کلام منطقی بروز دهید. مثلا هنگامیکه عصبانی هستید بگویید من واقعا عصبانی هستم که تو اتاقت را تمیز نکردی، تا من استراحت می‌کنم تو فرصت داری اتاقت را مرتب کنی.