علی مطهرنیا در گفت و گو با خبرنگار سیاسی خبرگزاری موج درباره علت حمایت مسکو از احداث دالان زنگزور گفت: مسئله پوتین و روسیه مسئله دریافت پیام های آشکار در میدان پس از جنگ اوکراین در ارتباط با جایگاه این کشور در نظم جدید جهانی است. به هر روی روس ها بعد از ماجرای اوکراین، بحرانی که من آن را سناریوی شکار مار کبری نامیدم، در دامگاه اوکراین فروافتادند و پس از آن روسیه با وجود بلوف های گوناگون در مورد استفاده از تسلیحات اتمی، زدن ماهواره ها و حمله به دیگر کشورهای اروپایی، در بافت موقیعیت ناشی از حمایت امریکا و همپیمانانش در ناتو از اوکراین در عمق استراتژیک خود شاهد ضربات آتشین اوکراین بود.

وی افزود: از طرفی دیگر با ارتباط با جمهوری اسلامی ایران مسئله از سال 2018 تغییر کرده است. با خروج ترامپ از برجام، انگلیس ها با آمریکایی ها همراه شدند. بعد از ماجرای برگزیت و خروج ایران از برجام، سیاست های لندن با واشنگتن در ارتباط با تهران بسیار نزدیک شد که کنفرانس ورشو یکی از عوامل اساسی آن محسوب می شود. بعد از کنفرانس ورشو دکترین تبدیل چالش ایران به تهدید برای نظم بین المللی و منطقه ای در دستور کار قرار گرفت و بدون آنکه امریکایی ها رسماً اعلام بکنند، از تغییر رفتار نظام در ایران ناامید شدند و به سمتی رفتند که فضایی ایجاد کنند که در آن آمریکا بتواند فشارهای بیشتری بر ایران وارد کند. در ادامه اسرائیلی ها مدیریت این کار را به عهده گرفتند و روس ها هم در این مسئله فهمیدند نمی توانند با این نظم جهانی درگیر شوند.

بیشتر بخوانید:

آیا احداث دالان زنگزور روابط نزدیک ایران و روسیه را خدشه دار می کند؟

اهمیت مقابله با احداث دالان زنگزور با هدف حفظ منافع تجاری و اقتصادی ایران

این کارشناس حوزه بین‌ الملل تصریح کرد: از این منظر روس ها آرام آرام تلاش کردند از برگ استراتژیک ایران بیشتر به نفع خود استفاده کنند. لذا شاهد بودیم که ایران را به جنگ اوکراین کشاندند، در ارتباط با مسئله جزایر سه گانه (تنب بزرگ، تنب کوچک و ابوموسی) درگیر و از ادعای امارات حمایت کردند و اخیراً هم مسئله زنگزور را پیش کشیدند. در واقع روس ها اگرچه همواره عنوان می کنند که جمهوری اسلامی ایران را شریک استراتژیک می دانند اما در چارچوب رئالیسم روسی در عمل با این کارت استراتژیک در حال بازی با آمریکا هستند. لذا در 2018 با توجه به تغییر رویکرد آمریکا و انگلیس در خصوص ایران، روسیه با وجود اینکه تلاش کرد تا بتواند از مذاکرات برجام به نفع خود استفاده کنند، نتوانستند طرفی ببندند.

مطهرنیا ادامه داد: بنابراین روس ها اکنون هم سعی می کنند با نظم جهانی آینده همسوتر گام بردارند و با برگ ایران در مذاکرات آتی در مورد اوکراین و حتی سوریه نفع ببرند. اینجاست که شاهد هستیم در جنوب از سه نقطه ژئواستراتژیک جزایر سه گانه از ادعای امارات حمایت می کنند و در شمال هم در جهت خفگی ژئوپلتیک ایران در حال اقدام هستند. در چند ساله گذشته نزدیکی روسیه با جمهوری آذربایجان با محوریت اسرائیل، زمینه ساز این معنا بوده است.

وی خاطر نشان کرد: پوتین هیچگاه به عنوان شریک استراتژیک ایران عمل نکرده بلکه همواره از ایران به نفع خود استفاده کرده است. این رویکرد همواره در خصلت روسیه بوده است. در سال 1286 و آنچه در ارتباط با حمله روسیه و انگلیس به ایران و تقسیم جغرافیایی کشورمان رخ داد و آنچه بعدها در شهریور 1320 هم اتفاق افتاد، مؤید این سابقه است. روسیه همیشه تلاش کرده خود را نزدیک به ایران نشان دهد و در لفظ عنوان کرده برای تمامیت ارضی کشورمان احترام قائل است اما در طول تاریخ روس ها هیچ وقت به ایران به چشم شریک استراتژیک نگاه نکرده اند نه در حوزه اقتصادی که به واسطه انرژی که رقیب استراتژیک هستند، و نه در مسائل سیاسی و جغرافیایی.

این تحلیلگر حوزه بین الملل با اشاره به آنچه این روزها در رابطه با زنگزور در حال وقوع است، تأکید کرد: روسیه می خواهد از اهرم های فشار موجود برای گرفتن امتیاز بهره ببرد. این اهرم های فشار ضرورتاً در مخالفت با آمریکا تعریف نمی شود. گاه اهرم های مذکور در موافقت با این کشور عملیاتی می شود. همین الان در انتخابات ریاست جمهوری آمریکا، طبق برداشت سیستم های اطلاعاتی مسکو این احتمال وجود دارد که کامالا هریس پیروز شود. لذا پوتین اشاره به حمایت مثبت از وی دارد. چرا که اگر ترامپ پیروز شود، به تبع نزدیکی گذشته وی با پوتین مطرح است و رئیس جمهوری روسیه می تواند بگوید برای ضربه زدن به هریس این مسئله را مطرح کرده است و اگر هریس پیروز شود، پوتین می تواند مدعی شود از ابتدا مسکو از وی حمایت می کرده است. لذا روس ها تلاش می کنند بر مبنای سناریوهای تعریف شده با آمریکا بازی و منافع خود را پیگیری کنند. در قفقاز هم در پی آن هستند با این بازی ها بتوانند نظر آمریکا را به عنوان یک ابرقدرت جلب کنند.