، نشست دو روزه اجلاس دی ۸ در قاهره چهارشنبه و پنج شنبه برگزار شد. در این نشست پزشکیان به همراه وزرای خارجه و اقتصاد حضور یافت. پزشکیان پس از بزگزاری نشست سران در پیامی توییتری به عبدالفتاح السیسی، همتای مصری خود، نسبت افزایش همکاری‌های چندجانبه اظهار امیدواری کرد. وی در شبکه اجتماعی ایکس نوشت: «امیدوارم در دوره ریاست مصر بر سازمان D۸، شاهد تعمیق دوستی و برادری بین اعضا و برداشتن گام‌های جدی در روند افزایش همکاری‌های چندجانبه باشیم.»

هم‌زمان مهدی سنایی، معاون سیاسی دفتر رئیس‌جمهور، درباره روابط ایران و مصر بیان کرد «بیش از چهار دهه است که ایران و مصر روابط سیاسی ندارند؛ ولی در یک سال گذشته به‌ویژه بعد از حوادث غزه، تعامل بهتری بین دو کشور ایجاد شده است». او خاطرنشان کرد: گفت‌وگوهای خوبی در آبان سال جاری بین رؤسای دو کشور در کازان روسیه انجام شد؛‌ اقداماتی هم بین دو کشور همزمان با گفت‌‌وگوهای سیاسی آغاز شده است.

مناسبات تجاری تهران و قاهره در ۸ ماهه سال جاری به رشد قابل توجهی دست یافته است. این رقم که نسبت به مدت مشابه سال گذشته ۶۷ درصد افزایش یافته و به  ۱۷ میلیون و ۱۸۶ هزار دلار رسید که نشان از تحرک جدید در روابط اقتصادی دو پایتخت است. اما از نگاهی دیگر این رقم در بازار ۱۱۵ میلیارد دلاری مصر، رقم بزرگی محسوب نمی‌شود.

همچنین آمار‌ها نشان می‌دهد بالاترین حجم تجارت دو کشور مربوط به سال‌های ۱۳۹۱ تا ۱۳۹۳ با حدود ۵۰۰ تا ۶۰۰ میلیون دلار بوده که در مقایسه با امروز سقوط ۳۶ برابری داشته است. ایران در سال ۲۰۲۳ در زمینه صادرات در رتبه ۸۶ بازار مصر قرار داشته است که رقمی بیش از ۱۳ میلیون دلار بود. در حوزه واردات هم کمی بیش از سه میلیون دلار ایران از مصر واردات انجام داد. در همین زمان سهم واردات ترکیه ۴.۵ میلیارد دلار بود که مقصد نخست صادرات مصر محسوب می‌ شود. همچنین وقتی کشوری بازاری را از دست می دهد، کشورهای دیگر آن را پر می کنند. لذا اکنون ایران باید بتواند با ارائه مطلوبیت کالاهای خود نسبت به رقبا، جای پایی در مصر پیدا کند.

بازگرداندن ارقام مذکور به حتی یک دهه قبل، با توجه به شرایط کنونی اقتصاد ایران زمان بر خواهد بود. نگرانی ها بابت اجرای مکانیسم ماشه و بازگشت قطعنامه های تحریمی سازمان ملل می تواند این امید را بسیار کمرنگ تر کند. در صورت وقوع این احتمال، مناسبات تجاری و تبادلات مالی بسیار سخت می شود. استفاده از روش های غیرمرسوم هم می تواند مصر را در معرض خطر جریمه و مجازات قرار دهد. لذا نمی توان انتظار داشت سفر پزشکیان بتواند یکباره حلال همه این مشکلات باشد.

اما همه این معادلات حتی اگر این تحریم ها بازنگردد، به فضای سیاسی نیز بستگی دارد. چهار دهه روابط نه چندان دوستانه بین قاهره و تهران در حوزه سیاسی، برای ارتقا نیاز به زمان دارد. اقداماتی در دولت سیزدهم صورت گرفت و دولت چهاردهم هم آنها را پیگیری می کند. اما محیط منطقه نسبت به یکسال قبل تغییر زیادی کرده است. دسته بندی‌ها عوض شده و نکته دیگر اینکه رئیس جمهوری آمریکا تغییر کرده و این مسئله می تواند روی روابط دوجانبه کشوری مانند مصر نیز اثر بگذارد. اکنون مصر یک نقش مهم برای خود در مسئله میانجی گری پایان جنگ غزه تعریف کرده که می تواند در تعارض با خواست جمهوری اسلامی ایران باشد. از سویی مصر امیدوار است از نفوذ ایران بر یمنی ها به نفع خود برای تأمین امنیت دریای سرخ استفاده کند. از سویی السیسی نمی خواهد روابط مصر با آمریکا و کشورهای خاورمیانه دچار چالش شود. حکومت او چندان هم انتخابی نیست و تمایل ندارد کشور با نوسانات سیاسی روبرو شود، نوساناتی که در نتیجه از دست دادن حمایت کشورهای ثروتمند عربی و آمریکا اتفاق بیفتد.

بنابراین می توان امیدوار بود مصر و جمهوری اسلامی ایران بتوانند در آینده روابط سیاسی خود را عادی کنند و بر حجم تبادلات تجاری خود بیفزایند اما انتظار نتیجه فوری از دیدارها، مذاکرات و گفتگوهای دولت با مقامات مصری اشتباه است. مصر یک کشور مهم در جهان اسلام است که موقعیت استراتژیکی نیز در پهنه جغرافیای کره زمین دارد. لذا تصمیم برای هر نوع تغییر در روابط سیاسی آن با توجه به ساختار انتخاب رئیس جمهوری در این کشور که چندان هم دموکراتیک نیست، باید با در نظر گرفتن متغیرهای زیادی صورت بگیرد.