، سقوط دولت بشار اسد و جایگزینی وی با یک گروه اسلام گرای تحت حمایت ترکیه، اشغال کامل جولان و منطقه حائل توسط اسرائیل این پرسش را به وجود آورده است که آیا همان طور که اسرائیلی ها مدعی هستند قرار است خاورمیانه نوینی شکل بگیرد؟

طرح خاورمیانه جدید که در آن قدرت بازیگری اسرائیل به عنوان یک بازیگر مشروع و پذیرفته شده در جهان عرب و اسلام افزایش خواهد یافت، به معنای تحدید حدود نیروهای مقاومت است. در این فضا دیگر خبری از عملگرایی نیروهای مقاومت و حامیان آرمان آزادی فلسطین نیست. در نتیجه این تحول، اسرائیل نه تنها با مناسباتش را با کشورهایی مانند امارات متحده عربی و بحرین توسعه می دهد بلکه وارد روابط گسترده ای با عربستان خواهد شد و شرط تشکیل کشور فلسطین به حاشیه خواهد رفت. اما بعد دیگر این طرح ورود ترکیه به مناسبات قدرت در خاورمیانه از منظری دیگر است. ترکیه در یک دهه اخیر تلاش کرده بر قدرت نفوذ خود از روش های گوناگون از جمله نفوذ فرهنگی، زبانی و اقتصادی در آسیای مرکزی، منطقه قفقاز و همچنین خاورمیانه بیفزاید. نگاهی به عملکرد این کشور نشان می دهد موفق هم بوده است تا جایی که امروز حجم روابط تجاری و اقتصادی ترکیه با افغانستان بیشتر و عمیق تر از روابط ایران و افغانستان است. در فضای خاورمیانه هم اردوغان بنا دارد چنین کاری انجام دهد. حکومت جدید به رهبری جولانی در سوریه می تواند نقطه آغاز اجرای عملیات ترکیه برای تحقق اندیشه های نوعثمانی گری باشد.

اگرچه اردوغان از ابتدای جنگ غزه در ۸ اکتبر ۲۰۲۳ (یک روز پس از حمله حماس به اسرائیل)، حمایتش را مردم غزه به اشکال مختلف حتی قطع روابط تجاری با اسرائیل نشان داد و اکنون هم در حوزه سوریه نشانه هایی از تقابل آنکارا و تل آویو دیده می شود اما نباید فراموش کرد ترکیه عضو ناتو است، ائتلافی نظامی به ریاست و رهبری آمریکا، کشوری که اصلی ترین متحد اسرائیل به شمار می رود. بنابراین تقابل منافع ترکیه و اسرائیل در سوریه نمی تواند تا حد تهدید وجودی اسرائیل پیش رود. زیرا گفته می شود ترکیه قادر است از ظرفیت سوریه جدید برای ایجاد نگرانی های امنیتی علیه اسرائیل استفاده کند. ین در شرایطی است که ترامپ به زودی سکان دار آمریکا خواهد شد و دست کم در چهار سال آینده تحولات مهمی در عرصه خاورمیانه رخ خواهد شد از جمله تقویت توان نظامی اسرائیل و اعلام حمایت واشنگتن از گسترش مرزهای اسرائیل در مرز سوریه.

اما بعد دیگر این تحولات به موضوع محور مقاومت مرتبط است. در حال حاضر طبق شواهد و گزارش های رسانه های اسرائیل حماس حتی در بخش شمالی نوار غزه مجدداً توان عملیاتی پیدا کرده و محور نتزریم که نوار غزه را به دو بخش تقسیم کرده بود، نیز نتوانسته مانع جابه جایی و انتقال تجهیزات و نیروهای حماس از جنوب به شمال شود. بنابراین این تصور که حماس در نوار غزه تمام شد، درست نیست ضمن اینکه حتی دولت اسرائیل هم چنین ادعایی ندارد. در همین حال شاهد هستیم برای نخستین بار انصارالله یمن موفق شد موشکهایش به خاک اسرائیل اصابت کند. پیشتر تمام موشک ها و پهپادها رهگیری می شدند. مجروحیت دست کم ۱۶ اسرائیلی در آخرین حمله مؤید فعال شدن جبهه یمن است که می تواند بخشی از معادلات منطقه را تغییر دهد. توانمندی های حزب الله هم هنوز پابرجاست و فقط آتش بس موقت ۶۰ روزه این سازمان را مجبور به توقف حملاتش کرده است. لذا این احتمال وجود دارد پس از پایان این بازه زمانی، حزب الله نیز وارد عرصه نبرد شود. نیروهای عراقی هم اکنون تحت فشار سیاسی برای عدم مداخله و حتی ادغام در ارتش عراق هستند. اما تجربه سیاسی نشان می دهد این اتفاق رخ نخواهد داد. از این رو برخلاف آنچه تبلیغ می شود «خاورمیانه جدید» که طرحی اسرائیلی با بازیگری ترکیه است نمی تواند متغیر مقاومت را حذف کند. مهمترین دلیل آن هم وجود جمهوری اسلامی ایران است که همچنان تأکید دارد از مقاومت حمایت می کند. برای مثال اخیراً عراقچی رسماً اعلام کرد از یمنی ها پشتیبانی می کنیم.