، دکتر یحیی رحیم صفوی استاد دانشگاه و صاحب نظر امور دفاعی و راهبردی درباره بهترین راهکار رونق صادرات در کشور گفت: باید زیرساخت های کشور از لحاظ دسترسی به راه آهن و توسعه بنادر در دستور کار قرار گیرد. وی در پاسخ به سوالی درباره بهترین اولویت ها در توسعه مناطق ویژه اقتصادی و بنادر کشور توضیح داد: فلسفه و دلیل ایجاد این مناطق، رونق بخشی به صادرات بود. اما عملا این مناطق تبدیل به مبادی واردات اجناسی شد که به درد مردم نمی خورد. لذا لازم است مجلس شورای اسلامی در قانون بازنگری کند. از سوی دیگر ما در برنامه ششم توسعه چاره ای جز اینکه بخش صادرات غیرنفتی کشور را توسعه دهیم نداریم. لذا از صادرات خدمات فنی و مهندسی تا محصولات کشاورزی و مانند آن، باید در دستور کار قرار گیرد.

توسعه راه آهن، عامل ترانزیت کالا

این استاد دانشگاه در ادامه با اشاره به اینکه کشور ما از لحاظ منابع معدنی، کشاورزی و حتی محصولات صنعتی در منطقه قوی است، گفت: در بخش توسعه بنادر، باید توجه کافی برای صادرات کالا و خدمات صورت گیرد. او با اشاره به اینکه اتصال راه آهن چابهار به زاهدان و مشهد تاثیر زیادی روی صادرات می گذارد گفت: یکی از توصیه های همیشگی ام، توسعه شبکه راه آهن در ایران است. متاسفانه در سال های اخیر در بخش توسعه راه آهن بسیار ضعیف عمل شده، این در حالی است که ما می توانیم اتصال کشورهای آسیای مرکزی به حمل و نقل دریایی را با توسعه شبکه راه آهن، به عهده بگیریم.

این استاد جغرافیای سیاسی در ادامه گفت: آسیای مرکزی دارای ۵ کشور ترکمنستان، ازبکستان، تاجیکستان، قرقیزستان و ارمنستان است که محاط در خشکی است و راه به دریای آزاد ندارد و بهترین مسیر صادرات کالا از این کشورها به جهان، ترانزیت از طریق ایران است. او با اشاره به اینکه منطقه آسیای مرکزی ۵ میلیون کیلومتر مربع وسعت و دارای ۶۰ میلیون جمعیت است، گفت: بیشترین جمعیت در کشور ازبکستان با ۲۷ میلیون نفر متمرکز است. آسیای مرکزی منطقه ای آکنده از منابع معدنی و انرژی است. برای صادرات منابع این منطقه به جهان سه مسیر وجود دارد، یک مسیر سنتی است که از طریق روسیه به اروپا می رسد. اما روسیه حق ترانزیت زیادی از صادرات این کشورها می گیرد. مسیر دیگر صادرات کالای آسیای مرکزی از طریق افغانستان و پاکستان و دریای عمان است که اگر بخواهند از این مسیر صادرات داشته باشند، سه مشکل عمده سر راه این کشورها قرار دارد. اولین مشکل عدم ثبات امنیتی و سیاسی در کشورهای افغانستان و پاکستان است.

دومین مشکل عدم وجود زیرساخت این کشورهاست و سومین مشکل پرداخت حق ترانزیت به دو کشور افغانستان و پاکستان است. دکتر صفوی با تاکید بر اینکه مسیر ایران برای صادرات و واردات کالا به این کشورها، دارای برتری هایی زیادی است، گفت: ما ثبات و امنیت و زیرساخت مناسب داریم. راه آهن ما به ترکمنستان وصل است و سوآپ نفتی ما درباره کشورهای حوزه دریای خزر به راحتی به پالایشگاه تهران می رسد و می توانیم نفت خام آنها را در خلیج فارس به مشتریان آنها تحویل می دهیم. درباره حق ترانزیت هم کشورهای آسیای مرکزی تنها باید برای ترانزیت کالای خود به یک کشور حق ترانزیت بپردازند.

راه آهن ایران به عراق متصل می شود

او با اشاره به اینکه راه آهن سراسری کشور هم اکنون از خرمشهر به شملچه رسیده است، به خبرنگار خبرگزاری موج گفت: با اتصال یک پل روی اروندرود و ادامه مسیر ۲۵ کیلومتری، با هزینه اندکی راه آهن کشور به راه آهن بصره وصل می شود و این به معنی اتصال آسیای مرکزی به عراق، سوریه و دریای مدیترانه است. یعنی ایران می تواند کالاها و خدمات را از آسیای مرکزی به مدیترانه و اروپا و آمریکا منتقل کند. به بیان دیگر صادرات و واردات این منطقه وابسته به ما می شود. دکتر صفوی با اشاره به اینکه در پشتیبانی حمل و نقل دریایی، کشور دارای ۲۷۰۰ کیلومتر جاده است که از خلیج گواتر تا اروندکنار کشیده شده و مرز ساحلی ۲۰۲۰ کیلومتری  کشور را پوشش می دهد گفت: اگر بنادر ما توسعه یابد، افزایش درآمد ملی ما حتمی است.

استاد علوم دفاعی و راهبردی در ادامه سخنانش گفت: توسعه بنادر در سواحل مناطق جنوبی و راه آهن در مسیر شمال شرقی به جنوب غربی به مفهوم توسعه صادرات به کشورهای همسایه و همچنین دریای آزاد است. لذا باید از موقعیت برتر ژئوپلتیک ایران استفاده کرد و این موقعیت نشان می هد نسبت به عراق، ترکیه و افغانستان دست بالا را در منطقه داریم.

او در پایان سخنانش تاکید کرد: توسعه ترانزیت کالا از شمال به جنوب و شرق به غرب کشور در برنامه ششم و ایجاد موقعیت گذرگاهی می تواند سالانه چندین میلیارد دلار موقعیت درآمدی برای ما ایجاد  کند. لذا شایسته است سازمان مدیریت و برنامه ریزی برای این موضوع، برنامه ریزی کند. در بخش توسعه شبکه راه آهن و توسعه صادرات و واردات با استفاده از مزیت های ژئوپلتیک بلامنازع ایران امیدواریم ضمن افزایش درآمد ملی، مردم مناطق مرزی هم بتوانند از برکات این اقدامات بهره مند شوند.