سخنرانی ترامپ علیه سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، یک شوی سیاسی بود. وی و هم‌گروهی‌هایش دو ماهی بود که مقدمات این شو را فراهم کرده بودند و در این راستا تبلیغاتی را در دستور کار خود قرار داده بودند. تلاش آمریکایی‌ها این بود که مردم آمریکا، هم‌پیمانان این کشور و حتی افکار عمومی جهان را نیز با این تبلیغات تحت تأثیر قرار دهد.  آنچه توسط ترامپ اعلام‌شده از یکسو شامل واقعیاتی است و از سوی دیگر شامل حقایقی؛ به این معنا که علی‌رغم همه سوءظن‌هایی که گروه‌هایی از صاحب‌نظران و مسئولین نسبت به توافق برجام دارند و آن را توافقی خوب ارزیابی نمی‌کنند، این توافق به اهدافی که آمریکایی‌ها از آن مراد می‌کنند منجر نشده است. آمریکایی‌ها می‌خواستند از طریق برجام، دستگاه‌های سیاسی، امنیتی و اقتصادی ایران را فلج کنند.

این هدف حقیقتی است که آمریکایی‌ها در پی آن بودند و واقعیت مرتبط با آن نیز عبارت از این است که چنین اتفاقی محقق نشد. واقعیت دوم این است که مشی تاجرمآبانه ترامپ حاکی از این است که وی می‌خواهد منافع آمریکا از همه توافق‌ها و ترتیبات جهانی را افزایش دهد و نکته سوم اینکه روش مورداستفاده  ترامپ امر تازه‌ای نیست. جنجال‌برانگیزی، دروغ‌گویی و حماقت در ادبیات رؤسای جمهور آمریکا در زمان‌های مختلف سابقه زیادی دارد. یادمان نرفته که چندین سال پیش هم «جورج بوش» پسر نیز در دوره ریاست جمهوری خود از عنوان «محور شرارت» برای ایران استفاده کرده بود. اما ترامپ نسبت به رؤسای جمهور قبلی، بی‌پرواتر و بی‌ادب‌تر است. این موضوع نشان می‌دهد که ترامپ با گونه‌ای دریدگی خاص درصدد افزایش منافع خود است.

نکته بسیار مهم درباره رویکرد ترامپ به برجام، این است که او تصور می‌کند، در جریان توافق هسته‌ای رقابت بر سر منافعی که از بازارهای ایران می‌تواند به غربی‌ها برسد، قافیه را به رقبای اروپایی باخته. به همین دلیل است که فقط ایران مخاطب نمایش‌های اخیر ترامپ نیست، بلکه اروپایی‌ها نیز هستند. ترامپ می‌خواهد بخشی از منافع اروپایی‌ها در قراردادهایشان با ایران را به خود اختصاص دهد.

ترامپ و معادلات منطقه ای

از سوی دیگر ترامپ دریافته که معادله‌های منطقه خاورمیانه چه در سوریه، لبنان و عراق و چه حتی در یمن، به نفع جمهوری اسلامی ایران رقم خورده است. مهم‌ترین دستاورد و ظرفیت جمهوری اسلامی هم، امکانات نظامی و امنیتی آن است و این تجربه می‌تواند محوری برای مدیران و مسئولانی شود که از «انقلابی گری» فاصله‌دارند. همه نیروهای فعال در جمهوری اسلامی باید توجه کنند سپاه پاسداران، که مسئول حفظ دستاوردهای مادی و معنوی انقلاب اسلامی به‌حساب می‌آید، استوار و نستوه پای انقلاب ایستاده است. ازاین‌رو می‌توان گفت ازنظر امنیتی سرمایه‌گذاری انجام‌شده نتیجه داده است.

اما اگر تا قبل از سخنان ترامپ درباره سپاه پاسداران، خط قرمز جمهوری اسلامی تا بُرد 2 هزار کیلومتری و رژیم صهیونیستی بود، اکنون باید درباره حریم خط قرمز خود تجدیدنظر کنیم و آن را تا مرزهای خود آمریکا گسترش دهیم. با افزایش بُرد و واحدهای مختلف در نیروهای نظامی، تهدیدات ترامپ بی‌تأثیر خواهد شد، زیرا پاسخ تهدید کوتاه آمدن نیست، بلکه تهدید متقابل و دفاعی است.

از سوی دیگر آمریکایی‌ها دریافته‌اند که تلاش‌هایشان برای نفوذ در نیروهای مسلح کشورها بی‌نتیجه است، از آن گذشته سپاه پاسداران نیز به‌طور اخص، ثابت کرده که تحت تأثیر دولت‌ها و مجلس‌های مختلف و حتی قوه قضاییه قرار نمی‌گیرد و یک نیروی مجزا زیر نظر فرمانده کل قوا است.

شاید بتوانیم بگوییم تفاوت انقلاب اسلامی با جنبش مشروطه، کارکرد «تضمین انقلاب اسلامی» است که عبارت از سپاه پاسداران است. البته بسیج و ارتش هم از سپاه حمایت می‌کنند. این واقعیت بود که توانست معادلات منطقه را به سود ایران در خاورمیانه رقم بزند. در مقابل طبیعی است که آمریکا به‌شدت از سپاه پاسداران نگران و دغدغه مند باشد.

آیا تحریم سپاه به نتیجه خواهد رسید؟

ازآنجاکه ایران درزمینه مسائل نظامی خود به هیچ کشوری وابستگی ندارد، هیچ‌گونه تحریمی هم در خصوص مسائل دفاعی و نظامی ایران نمی‌تواند مؤثر واقع شود. آمریکایی‌ها همین فرمول را در مورد حزب‌الله لبنان نیز به کار گرفتند، اما هنوز موفق نشده‌اند که حزب‌الله را خلع سلاح کنند. در همین راستا پیش‌تر حزب‌الله را نیز یک نیروی تروریستی اعلام کرده بودند. قاعدتاً همین مناقشه را در آینده با حشد الشعبی در عراق و انصار الله در یمن نیز خواهند داشت.

اما اگر سؤال این باشد که آیا آمریکایی‌ها برای تحقق خواسته‌های ترامپ تلاش خواهند کرد؟ پاسخ مثبت است و قطعاً از یک‌سو برای ایران فشارها و مضراتی دارد و از سوی دیگر نیز مزایایی نیز در آن نهفته است. برای مثال از هفته گذشته جلوه‌ای که از اتحاد و انسجام در ایران را دیده‌ایم. انسجام و وحدت ملی ایران میان مردم و سپاه و حتی سیاستمداران ما و سپاه ما تحت تأثیر این رفتار ترامپ افزایش‌یافته است. صحبت‌های دیشب رئیس‌جمهور نیز حاکی از لزوم مقابله مستحکم با یاوه‌گویی‌های ترامپ است.

همچنین باید توجه کرد که متهم کردن سپاه پاسداران انقلاب اسلامی به تروریسم درواقع نشان از هدف‌گیری آمریکا برای تغییر نظام سیاسی در ایران دارد. اگرچه ممکن است جنگ از طریق حمله نظامی میان دو کشور رخ ندهد، اما در حوزه‌های دیگر مناسبات بیش‌ازپیش خصومت‌آمیز خواهد شد. درواقع تقابلی که به‌صورت پنهان و در لایه‌های مختلف میان دو طرف وجود داشت، امروز تنها آشکارشده است. همان‌طور که مقام معظم رهبری هم به‌خوبی اشاره فرموده‌اند، با اظهارات ترامپ و آمریکایی‌ها آن دست از افراد که در مورد خبث طینت آن‌ها شک داشتند در مورد مطمئن خواهند شد. تغییرات موردنظر خود را هم از راه «نفوذ»، «جنگ نرم» و «اقتصادی» دنبال می‌کنند.

البته با توجه به قدرت نظامی ما و عدم توانایی آن‌ها بعید است به نتیجه خاصی برسند. لازم به تذکر است بااینکه قبل از آغاز جنگ تحمیلی، جمهوری اسلامی ازنظر نظامی اقتدار کنونی را نداشت، یک رزم‌ناو آمریکایی که برای حمایت از کشتی‌های کشورهای عربی حاشیه خلیج‌فارس به منطقه اعزام‌شده بود، روی مین‌های کار گذاشته‌شده در آب‌های سرزمینی ایران رفت و به دلیل آسیب‌هایی که دیده بود از دور کنار گذاشته شد. قطعاً ایران اکنون از اقتداری چند برابر دوره قبل از دفاع مقدس برخوردار است. ما امروز اگر اراده کنیم حتی می‌توانیم نیروهای آمریکایی را در بیرون از آب‌های سرزمینی ایران هم هدف قرار دهیم.