این نویسنده حدودا یک دهه پایانی عمرش را به جرم اغتشاش و آشوب در زندان سپری کرد و در حبس هم فوت کرد. او یکی از رهبران اعتراضات دموکراسی‌خواهانه میدان "تیان آنمن" در سال ۱۹۸۹ بود و به تک قطبی بودن سیاست چین به نفع حزب کمونیست انتقاد می‌کرد.

«لیو» اولین‌بار به جرم شرکت در تظاهرات دانشجویی به حدود دو سال حبس محکوم شد و پس از آن در میانه دهه ۱۹۹۰ به خاطر شجاعت در درخواست شکل‌گیری گفت‌وگویی بین دولت چین و «دالایی لاما» رهبر معنوی تبت، سه سال را در اردوگاه کار سپری کرد.

«شیائوبو» از جمله تدوین‌کنندگان «منشور ۰۸» بود، بیانیه‌ای که اصلاحات گسترده و برقراری دموکراسی و حکومت چندحزبی در چین را خواستار می‌شد و در سال ۲۰۰۸ به امضای ۳۰۰ تن از روشنفکران این کشور رسید.

این نویسنده و منتقد در نهایت در دسامبر ۲۰۰۹ به خاطر نقشی که در تدوین منشور آزادی‌های سیاسی داشت، به اتهام تلاش برای تضعیف و براندازی دولت چین بازداشت و به ۱۱ سال زندان محکوم شد.

«دالایی لاما» در بیانیه‌ای که ماه گذشته منتشر کرد، او را «یکی از مهم‌ترین زندانیان وجدان» خواند که با اقدامات جسورانه و پیشگامانه خود، برای شکل‌گیری دنیایی صلح‌آمیز تلاش می‌کنند.

«نیکلاس کریستوف»، روزنامه‌نگار آمریکایی، «لیو» را «ماندلای عصر حاضر» خواند و خطاب به او گفت: تو صادقانه و عاشقانه‌تر از رهبران کشورهای دموکرات ما، ارزش‌های دموکراتیک را به تصویر کشیدی. تو حقیقتا معلم دنیا هستی.»

«شیائوبو» از سال ۲۰۰۳ تا ۲۰۰۷ رئیس مرکز «پن» مستقل چین بود. او همچنین مجله «چین دموکرات» را در دست داشت. اما از سال ۲۰۰۸ به خاطر فعالیت‌هایی که به اغتشاش در نظم عمومی و توطئه علیه دولت موسوم شد، گناهکار شناخته شده و به زندان افتاد.

آکادمی نوبل سال ۲۰۱۰ به خاطر تلاش‌های مداوم و غیرخشونت‌آمیز «لیو» در زمینه حقوق بشر در چین، نام او را به عنوان برنده جایزه صلح نوبل اعلام کرد؛ اما از آنجایی که دولت چین او را یک مجرم می‌دانست، هرگز به او اجازه نداد برای دریافت جایزه‌اش به سوئد سفر کند. در مراسم اعطای نوبل، صندلی او را خالی گذاشتند. تلویزیون چین هم پخش زنده این برنامه را سانسور کرد.

«شیائوبو» که از بیماری سرطان کبد رنج می‌برد، ماه گذشته اجازه پیدا کرد از زندان به بیمارستان منتقل شود، اما سرانجام در بازداشت درگذشت. دولت چین اجازه خروج او از کشور برای بهره بردن از خدمات پزشکی بهتر را صادر نکرد. همسر «شیائوبو» هم از زمان تعلق گرفتن جایزه نوبل به او، در حبس خانگی به سر می‌برد.

«لیو شیائوبو» زمانی نوشته بود: آزادی بیان، آزادی رسانه‌ای، آزادی جمعی، آزادی ائتلاف، آزادی در انتخاب محل زندگی و آزادی برای اعتصاب، تظاهرات، اعتراض و غیره، اشکالی هستند که آزادی دربرمی‌گیرد. چین بدون آزادی، تا ابد فرسنگ‌ها دورتر از ایده‌آل‌های متمدنانه باقی می‌ماند.