به گزارش خبرنگار تئاتر خبرگزاری موج، نشست خبری نمایش نیمه تاریک ماه، با حضور داوود بنی اردلان کارگردان، نیکی مظفری ، هانا کامکار ، المیرا دهقان و سام کبودوند بازیگران، ندا سرمه طراح لباس ، نیما محبى مدیر تولید، ایمان یزدى دستیار کارگردان، هانا کامکار، نیکى مظفرى، سام کبودوند و المیرا دهقانى بازیگران این نمایش،ندا سرمه طراح لباس و پریشاد مستوفى طراح صحنه و نماینده اسپانسر پیش از ظهر امروز دوشنبه ۲۲ مهرماه ۹۸ در محل تالار وحدت برگزار شد.

این یک نمایش اقتباسی است

در ابتدای این نشست داوود بنی اردلان در مورد انتخاب متن این نمایش که اقتباس از فیلم «غریبه های تمام عیار» است، گفت: البته به غیر از من، مرجان شیرمحمدی هم اقدام به بازنویسی متن کرده است. دلیل اصلی من برای انتخاب این متن نگاه جهان شمول آن است.

وی افزود: اقتباس سالها است که در همه جای دنیا وجود دارد و موفقترین کارها آثاری است که از متنی ادبی یا اثری هنری اقتباس شده است اما متاسفانه ما در اینجا خیلی دیر به این فکر افتاده ایم.

بنی اردلان در مورد میزان انطباق متن فعلی این مایش با متن اصلی آن گفت: از این متن به کرات در دنیا اقتباس شده است و در نمونه یونانی آن به دلیل اینکه به «ماه» یک نگاه اسطوره ای دارند خرده داستانهایی را متناسب با فرهنگشان اضافه کرده اند. ما هم ضمن اقتباسی نعل به نعل، سعی کردیم خیلی پیرنگ ها، کنش ها  و خرده داستانها را دستکاری نکنیم و گرچه با تغییر برخی پیرنگ ها و یا اضافه کردن برخی خرده داستانها، با هدف همسان سازی برخی موارد با قوانین  شرعی، به متن اصلی پایبند بودیم.

وی در مورد ایرانیزه شدن اثر اظهار داشت: سعی نکردم که فضا را ایرانی کنم چرا که در آن صورت نباید اصلا این کار را اجرا می کردم. ما در فرهنگ خودمان مشروب خواری نداریم اما در این کار وجود دارد. به این واسطه اصلا این کار نمی توانست ایرانی شود. ضمن اینکه دوره آداپتاسیون خیلی وقت است که به پایان رسیده است. در دوره ای ما این کار ار می کردیم. در زمان ناصری و دوران کریم شیره ای آثار غربی وارد کشور می شوند و در اینجا ایرانیزه و آداپته می شوند و آثار مولیر هم به همین واسطه وارد کشور می شود و طبیب اجباری را برای اولین بار در دربار می بینیم.

این کارگردان ادامه داد: در آن زمان این کار جواب می داده اما در این مقطع زمانی که ما در آن زندگی می کنیم جوابگوی نیازها نیست در حالی که متن اصلی به راحتی در دسترس است و می توان آن را دید. تا جایی که من خبر دارم یکی دو گروه دیگر هم ساخت این کار را آغاز کرده اند و امیدوارم که آنها این کار را ایرانی کرده باشند و ما بتوانی خوانش های مختلف از یک کار را ببینیم و مقایسه کنیم.

وی افزود: معتقدم که گروه نویسنده ایتالیایی با تسلط دقت بیشتری همه روابط رادر این متن لحاظ کرده اند و به خوبی به ابعاد مختلف پرداخته اند بنابراین نیازی برای تغییرات جدی در آن ندیدم. حرف این نمایشنامه (فیلم) حرف امروز ما و فرهنگ های دیگر است. بسیار جهان‌شمول است و مکان و زمان خاصی ندارد. همانطور که حرف هملت منحصر به یک دوره خاص نیست. این فیلم هم به همه فرهنگ ها مرتبط است و همین سخن جهانی اش برای من مهم بوده است.

همراه بودن بازیگر مهمترین معیار من برای انتخاب است

کارگردان نمایش نیمه تاریک ماه ادامه داد: در انتخاب و چیدمان بازیگر معیارهای مختلفی مد نظر که همراه بودن آنها با پروژه در اولویت ما است. جالب اینکه من سال گذشته یکبار این نمایش را با یک گروه متفاوت بازیگر از جمله امیر مهدی ژوله، امیرحسین رستمی، بانیپال شومون و ... دور خوانی کردم که از نظر سنی با ترکیب بازیگران امسال بسیار متفاوت بودند و این تغییر به این دلیل است که من فکر می کنم متن این نمایش به رده سنی بازیگرانی که امسال انتخاب کرده ام بیشتر نزدیک است.

وی افزود: طبیعتا برای هر نقش چند گزینه رادر نظر داشتیم؛ اما به خوبی می دانید که این روزها به جز تئاترهای دانشجویی یا فیزیکال یا تجربی، هیچ تئاتر دیگری امکان تمرین چند ماهه را ندارد؛ بنابراین وقت آزاد، همراه بودن و قابلیت رسیدن به نقش با میزان تمرین کمی که در طول کمتر از یک ماه ونیم داشتیم، برایم اهمیت فراوان داشته است. طبیعتا می توانستیم سراغ دوستان دیگری از سینما، تلویزیون یا تئاتر رفت اما باید بر اساس این معیارها انتخاب می کردیم. البته ویژگی های کلامی و نمای بیرونی بازیگر هم از دیگر معیارهای ما بوده است. چیزی که من به ظاهر کاراکترها فکر می کنم تصویری است که از شخصیتها در ذهن دارم همه اینها با هم ترکیب شده و تبدیل شده به این گروه که می بینید.

بهزاد عمرانی بازیگر توانایی است

داوود بنی اردلان در مورد استفاده از بهزاد عمرانی خواننده گروه بمرانی به عنوان بازیگر گفت: تا جایی که من او را می شناسم می دانم که به عنوان موزیسین تجربه بسیار برای حضور روی صحنه داشته و این اولین تجربه حضور او در زمینه بازیگری تئاتر است.

وی افزود: وقتی دوستان نابازیگر  وارد عرصه تئاتر می شوند یک جماعتی به این انتخاب و حضور حمله می کنند که برای من خیلی قابل درک نیست. اساس هنر در این است که از دل واژه واژه سونربه معنی نیک مرد و نیک زن می آید. یعنی فضیلت باید داشته باشید و صاحب معرفت باشید تا هنرمند شوید. در آن صورت دیگر مهم نیست که درام می نوازی، روی صحنه ای یا در حال نجاری هستی. ما در این سالها واژه سونر را فراموش کرده و به ظاهر تحت الفظی آرت غربی چسبیده ایم. آرتیست صاحب تکنیک است و نه معرفت و فضیلت؛ این تکنیک آموختنی است و خیلی پیچیده نیست.

گفت: بهزاد از نظر فیزیکی به کار ما نزدیک بود و نسبت به انتخابش از طرف مخاطب عام و نه بازیگران و منتقدین تئاتر بازخورد منفی نگرفته ام. دوست دارم یک شب او را بر روی صحنه تئاتر ببینید تا متوجه شوید که چقدر توانا است. همه می توانند از طریق تحصیلات اکادمیک، آموزشگاه ها و یا به صورت تجربی روی صحنه حضور یابند اما مهم این است که چقدر ماندگار خواهند شد. اگر بازیگری به نقش نزدیک باشد و خوی خَلق و ذوق آفرینش داشته باشد، با فراگیری برخی تکنیک ها می تواند بر روی صحنه موفق باشد و ماندگار شود.

شباهت گبه و تئاتر

در بخش دیگری از این هانا کامکار نشست در ادامه سخنان کارگردان گفت: به نظر من یکی از عوامل موفقیت برای یک بازیگر این است که صحنه و جو آن را بشناسد. واقعیت این است که اگر با تماشاگر و صحنه آشنا نباشد ممکن نیست بتواند به تئاتر ورود کند. با یان حساب باید گفت که بهزاد عمرانی اهلی صحنه تئاتر است چرا که آن را می شناسد و به جو آن آشناست.

وی در مورد نقش خودش در این نمایش هم گفت: شخصیتی که برای من انتخاب شده از لحاظ ظاهری بسیار به من شبیه است . من هم سعی کرده ام که هم به سخنان کارگردان و متن توجه کنم و پا به پای همبازی هایم به نقش نزدیک شوم. تغییر ناگهانی هم بازی م برای من چالش برانگیز بود اما با اشرافی که کارگردان دارد امیدوارم که بتوانم از پس این کار بر بیایم. فکر می کنم نقش چالش برانگیزی هم دارم چرا که اولین باری است که نقشی را بازی می کنم که کاملا مبتنی بر بازیگری است و قرار نیست که بخوانم.

المیرا دهقان هم گفت: من در پروژه دیگری سر ضبط هستم اما آنقدر مسئله روابط انسانی برایم مهم است که به هر شکل ممکن سعی کردم در این نمایش با این موضوع حضور داشته باشم. به نظر من در این دوران مهم نیست که یک بازیگر پرتلاش و همراه در چه مدیومی کار کند، اما این ویژگی که بتواند در راستای همدل شدن روح دیگر بازیگران کار مثبتی انجام دهد، بر هر ویژگی دیگری ارجحیت دارد.

نیکی مظفری هم گفت: رزومه کارگردان، دغدغه هایش و متنی که با نگاه روانشناختی به روابط انسانها پرداخته بود، مرا برای حضور در این نمایش متقاعد کرد. دیدن و خواندن این نمایش ما را کمک می کند که اگر در مقطعی در مورد همراه یا شریک زندگیمان دچار شک شدیم بتوانیم خودمان را کنترل کنیم و مدیریت کنیم. ریتم تند و مدت کوتاهی که این نمایش دارد هم برایم جذاب است و می تواند مخاطب را همراه خودش کند.

وی افزود: اتفاقی که برای طراحی لباس ما در این نمایش افتاده هم بسیار جذاب و خوب است.

در ادامه این نشست ندا سرمه در مورد طراحی لباس این اثر گفت: ما مدتی است که پس از سه سال تحقیق کمپین مد یا مصرف گرایی را آغاز کرده ایم. در این کمپین سعی کرده ایم تا تابوی پوشیدن لباس تکراری را بشکنیم. ما با کمک خانم ترکاشوند و کامکار، ابتدا از جشن حافظ و بعد کار آقای مدیری این حرکت را آغاز کردیم. در واقع ما لباس های بلااستفاده و مستعمل هنرمندان را با باز طراحی آنها را قابل استفاده کرده ایم. اینبار افتخار این راداریم که در یک نمایش خوب با یک گروه حرفه ای می توانیم این تجربه را داشته باشیم.

نماینده اسپانسر هم گفت: تئاتر به نوعی با گبه شباهت دارد چرا که گبه با خیال‌بافی زنان جوان عشایر بافته می شود و بازیگر هم در لحظه به خلق یک نقش و شخصیت می پردازد. عوامل این نمایش، گروهی جوان و ارگانیک پرور هستند و ما هم بر ارگانیک بودن محصولاتمان تاکید داریم‌ بنابراین بین ما با این پروژه همذات پنداری شد و به رغم اینکه نیازی به تبلیغ در داخل کشور نداشتیم اما با رضایت، اسپانسرینگ این نمایش را به عهده گرفتیم.

پس از آن سام کبودوند در مورد نقشی که در این نمایش دارد گفت: نمایش ما در مورد پیچیدگی روابط انسانی است و سعی کردیم این نمایش را با شرایط بومی جامعه مطابق کنیم. در تئاتر کار رئالیستی کردن بسیار سخت تر از کار فرم است چرا که نیاز به تمرکز و باور دارد و باید باورپذیر هم بشود تا تماشاگر را با خود همراه کند.‌ بیشتر از این نمی توانم در مورد نقشم توضیح دهم چرا که داستان او می رود.

بنی اردلان در مورد طراحی صحنه این نمایش گفت: طراحی صحنه نزدیک به ایده اجرایی کارگردانی است و چیزی متفاوت از آنچه که در نمایش های دیگر وجود دارد نیست.

وی افزود: ما در این نمایش سه وجه از انسانها را می بینیم. اول وجه اجتماعی انسانها است، وجه دوم لحظات دو نفره آنها است و وجه سوم، فضای تنهایی و خلوت آنها است که می بینیم چقدر متفاوت ازدو وجه دیگر است. طراحی صحنه ما با این ایده همراه است و به نمایش کمک می کند.

این کارگردان ادامه داد: تکنولوژی در این نمایش حضور پررنگ و دانای کل است و همه این وجوه را می بینید و می داند. از همه کاراکترها جلوتر است. و در واقع موبایل در این نمایش حضور پررنگی دارد.

وی درمورد همراهی دغدغه های او و همراهی با اسپانسری از جنس صنایع دستی و طراحان لباسی که دغدغه زیست محیطی دارند گفت: بخش عمده ای از این همراهی، به این علت است که صنایع دستی، محیط زیست، چند لایه بودن شخصیت افراد از دغدغه های من بوده و در کارهای قبلیم هم به آنها می پرداختم. من اینبار هم در راستای کارهای قبلی و جهان بینی متن را انتخاب کرده ام. مابقی موارد با همکاری گروه شکل گرفته و بخشی از اینها باور و بخشی دیگر اتفاق بوده است.

در بخش دیگری از این نشست  المیرا دهقانی در مورد نقشش گفت: بازیگر نقش روبروی من سام کبودوند است و سعی کردیم که از هم حمایت کنیم و با هم همراهی کنیم. من تئاتر را به خاطر بداهه هایش دوست دارم.

کبودوند هم گفت: ما در کار دیگری با هم همکار هستیم و در آنجا دو دشمن هستیم اما در این نمایش، نقش یک زوج عاشق را بازی می کنیم. المیرا دهقانی بازیگر پذیرایی است و گارد ندارد و پارتنر بسیار خوبی است.

نیکی مظفری هم در مقابل نقش خودش و بازیگر مقابلش گفت: حسین کشفی اصل نقش مقابل من است که خیلی دیر و خیلی زود به ما رسید‌.  یعنی پس از تغییرات ناخواسته ای که در گروه بازیگری ایجاد شد، این بازیگر به گروه اضافه شد اما با قابلیت بالا خودش را به ما رسانده است. به نظر من در این نمایش همه ما درگیر بده بستان دیالوگ گویی هستیم و این چالش بزرگی است.

در عصر کارگردانان بازیگران ما در توهم خود خداپنداری هستند!

بنی اردلان در این بخش از نشست گفت: حال که صحبت از بازیگران و تغییر اجباری ما شد باید بگویم که این روزها در تئاتر کار کردن خیلی دردناک شده است و توهم عجیبی به جماعت بازیگر داده شده که احساس می کنند خدایگانی هستند که اگر نباشند هیچ اتفاقاتی شکل نخواهد گرفت در حالی که در کل جهان دوره دوره کارگردان ها است.

وی افزود: در دوره ای که تولید یک تئاتر بدون احتساب دستمزد بازیگران کمتر از دویست میلیون تومان امکان پذیر نیست، و به رغم اینکه رواج تئاتر به کم شدن خشونت و رشد جامعه کمک می کند، دولت به یک باج گیر اعظم تبدیل شده است و اول می پرسد چقدر پول داری که به ما بدهی به جای اینکه کمکی برای اهالی تئاتر باشد.

این کارگردان جوان افزود: شاید بخشی از این وضعیت به این دلیل باشد که رسانه ها نسبت به دولت سر شده اند و هرگز نمی پرسند که دولت در سی چهل سال گذشته چند سالن تئاتر ساخته ودر حالی که  هر ترم هزار و اندی دانشجو جذب این رشته می شوند اما معلوم نیست کجا باید کار کنند  و تئاتر از کجا باید ارتزاق کند. آیا جماعت تئاتری آدم نیستند؟

وی ادامه داد: در حالیکه در همان ابتدای کار از هر بلیطی که فروخته می شود در مجموع سهم سالن، ارزش افزوده و سایت فروشنده بلیط ۴۵ درصد درآمد تئاتر از دست می رود و بواسطه تورم فزاینده قشر تئاتررو کم و کم و کمتر شده است؛ ما نمی توانیم بلیط تئاتر را زیر پنجاه تا شصت هزار تومان قیمت گذاری کنیم و فکر کنیم که هزینه هایمان تامین می شود.

در این شرایط تئاترهای ما فست فودی شده است

بنی اردلان افزود: به قول منتقدین تئاترهای ما فست فودی شده است گرچه ما هم بلدیم چهار ماه وقت بگذاریم و روزی هشت ساعت تمرین کنیم اما دیگر هیچ گروهی از نظر مالی چنین امکانی را ندارد و بازیگران تئاتر هم با آن شرایط نمی توانند امورات زندگی خود را بچرخانند.

وی افزود: گرچه به خوبی می دانم که دستمزد دو بازیکن مطرح فوتبال به اندازه کل بودجه تئاتر کشور است. چرا انجمن نمایشی برای برخی از کارها بودجه دارد و برای برخی دیگر نه! در این شرایط تئاتر هاب ه آثاری با حضور دو تا سه کاراکتر تقلیل پیدا کرده و همان ها هم ممکن است که دیگر توان اجرا نداشته باشند.

بودجه کم تئاتر باید با ضوابط مشخص تقسیم شود

داوود بنی اردلان در انتقادی تند نسبت به وضعیت بودجه ای و اقتصادی تئاتر گفت: نبودن بودجه بهانه واهی است همین الان چرا که در کنار ما کاری حضور دارد که در حالی که ما در پلاتو تمرین می کنیم، چهار ماه سالن برای تمرین دارد و یک ماه بعد هم اجرا می رود. بنابراین برای برخی بودجه وجود دارد. من انتقادی نسبت به اینکه چرا به دیگران بودجه می دهند ندارم اما معتقدم که باید ضوابط مشخصی بر آن حاکم باشد و اصولا چرا شورای ارزشیابی سالها است که تنها به یک اسم بدل شده است.

وی در بخش دیگری از سخنانش گفت در حال حاضر بدون توجه به کیفیت کارها، ۱۴۲ تئاتر هر شب در تهران به روی صحنه می رود در صورتی که این آمار برای یک کلانشهر همچون تهران کم است و کیفیت هم فراموش شده است. من معتقدم تئاتر آزاد یا اندیشمند و حتی تئاتری که نزدیک به سیرک است باید وجود داشته باشند چون مخاطب دارند اما باید امکانات بیشتری داشته باشند در حالی که در شهرستانها تئاتر تعطیل شده است.

این کارگردان در پایان گفت: من می خواستم از رفتار بازیگران انتقاد کنم اما باید بگویم که انتقاد از جاهای بزرگتر و بالاتر است که بازیگران را هم در وضعیتی قرار داده که برای امرار معاش باید به فکر چاره باشند و شاید همین باعث شود تا پیشنهاد بهتری در سینما و تلویزیون آنها را از صحنه تئاتر دور کند و یا به خارج از کشور بروند.

داود بنى اردلان، کارگردانى نمایش هاى موفق و پروفروش«دوباره اون آهنگو بزن سام»  نوشته وودى آلن و «مکاشفات شخصى ٢» را در کارنامه خود دارد.

نمایش «نیمه تاریک ماه» حاصل تلاش هفت نفر از بازیگران قدیمى تئاتر به کارگردانى داود بنى اردلان است که از چهارشنبه ٢٤ مهر در تالار وحدت روى صحنه مى رود.