، امروز مسئولان به‌جد این موضوع را دریافته‌اند که در صورت عدم توجه به شاخص جوانی نمی‌توان رشد اقتصادی را در سال‌های آینده محقق کرد؛ البته در این میان دلایل سیاسی، مذهبی، اجتماعی و فرهنگی نیز مطرح می‌شود. بااین‌حال در این برهه از زمان، اغلب زوج‌های جوان بنا به همان دلایل متعدد تمایل کمتری به فرزندآوری دارند و این موضوع کشور را وارد یک گفتمان چالشی کرده است.

حرکت به سمت پیری

ازدواج‌ها کاهش پیدا کرده است و البته دختران و پسران پس از تشکیل زندگی مشترک؛ تازه به این فکر می‌افتند تا اهداف دیگری را غیر از فرزندآوری جزو اولویت‌های زندگی‌شان قرار دهند و همین عدم تمایل موجب شده تا شرایط جمعیتی کشور با سرعت هرچه‌تمام‌تر به سمت پیری برود.

براین‌اساس کاهش نرخ زاد ولد روند پیری جمعیت را تسریع بخشیده و اداره کشور را با چالش‌های عدیده مواجه کرده؛ این در حالی است که در وجه مقابل گروهی منابع موجود را نیز جوابگوی نیازهای جامعه نمی‌دانند.

کاهش نرخ زاد و ولد

هم اکنون با گذشت بیش از چهل دهه از پیروزی انقلاب اسلامی و بومی‌سازی بسیاری از تکنولوژی‌های حساس به دست جوانان نخبه و متخصص داخلی، کشور به افتخارات متعدد در زمینه‌های متفاوت دست یافته است و نباید فراموش کرد که جوانان متخصص امروز همان کودکان دیروز بودند که با تلاش‌های بی‌وقفه، آینده کشور را به سمت موفقیت رهنمون ساختند و برای ادامه‌ی این مسیر به این گنجینه‌ی منابع انسانی نیاز مبرمی داریم. 

تأکید رهبر انقلاب بر فرزندآوری

کاهش نرخ فرزندآوری در بطن جامعه موجب نگرانی دولتمردان شده است به‌طوری‌که مقام معظم رهبری بارهاوبارها به مسئله فرزندآوری و جوانی جمعیت تأکید و همچنین وزرای بهداشت دولت‌های مختلف به‌صورت اعتقادی یا نمایشی یکی از مهم‌ترین اولویت‌های وزارت بهداشت را اجرای قانون جوانی جمعیت اعلام کرده‌اند.

در برش استانی این دیدگاه نیز غلامعلی جاودان رئیس سابق دانشگاه علوم پزشکی هرمزگان با تأکید بر اهمیت فرزندآوری گفت: وظیفه همه ماست که برای جوانی کشورمان تلاش کنیم چرا که جمعیت جوان مهمترین سرمایه و زیرساخت‌های توسعه هر جامعه و کشور است. 

تضعیف ساختار حاکمیت

بااین‌حال گروهی نیز دیدگاه امنیتی را مدنظر قرار می‌دهند. بر همین اساس می‌توان گفت که کشورهای جوان در صورت هجوم بیگانگان برای رویارویی با دشمن مقاوم‌تر عمل می‌کنند. در نقطه مقابل، امان از روزی که پیری جمعیت در کشورها بروز کند ساختار حاکمیت را تضعیف و اقتدار کشورها را زیر سؤال خواهد برد. 

شواهد نشان‌دهنده‌ی آن است که وزنه سنگین ناترازی‌های اقتصادی پیامدهای منفی را بر پیکره جامعه ایجاد کرده، اما فقط این ناترازی را نمی‌توان به‌عنوان مقصر اصلی عدم فرزندآوری زوج‌های جوان برشمرد و حاکمیت برای استحکام خود نیز باید در راستای کاهش دغدغه‌های عمومی گام بردارد.

تسهیلات فرزندآوری همه ماجرا نیست

از شواهد چنین بر می‌آید که تمرکز برنامه‌های دولت برای تحقق جوانی جمعیت، اعطای وام فرزندآوری به زوجین است. این تسهیلات به خانواده‌های متقاضی دارای نوزاد اهدا می‌شود تا به‌عنوان کمک‌هزینه‌ای در تأمین مخارج فرزند، صرف شود که این ترفند هم با توجه به تورم و ناتوانی مالی خانواده در تأمین هزینه‌ها چندان کارساز نیست.

در این شرایط باید پذیرفت که قطعاً راهکارهای مهمی برای مسئله جوانی جمعیت وجود دارد و موضوع را نباید در یک وام کم‌اثر خلاصه کرد و این موضوع با هم فکری کارشناسان حوزه جمعیت‌شناسی، اقتصاددانان و سیاسیون میسر خواهد شد.

سخن پایانی

با این تفاسیر مسئولان باید تمام مسائل و مشکلات پیرامون جامعه را شناسایی کنند و به‌تناسب آن طرحی جامع را برای جوانی جمعیت در دستور کار قرار دهند چرا که این موضوع خطیر با دستور و خواهش عملیاتی نخواهد شد.