خبرگزاری موج گزارش می‌دهد؛
گرد و غبار نفس سیستان را بریده است/ سیستانی‌ها دو سوم سال را هوای خطرناک تنفس می‌کنند
مردم سیستان حدود دوسوم روزهای سال هوای بسیار ناسالم یا خطرناک را با چاشنی گردوغبار تجربه می‌کنند و هر روز با شدت گرفتن باد، شهرهای مختلف این استان زیر شن مدفون می‌شوند.
به گزارش خبرنگار اجتماعی خبرگزاری موج، شانزدهمین نشست «ستاد ملی مقابله با پدیده گردوغبار کشور» اواخر هفته گذشته برای نخستین‌بار در جایی به غیر از تهران و در فرمانداری ویژه شهرستان زابل برگزار شد.
علی سلاجقه، معاون رئیس‌جمهور و رئیس سازمان حفاظت محیط زیست به‌عنوان رئیس این ستاد، هدف از برگزاری نشست در سیستان را این موضوع دانسته که نمایندگان دستگاه‌های مختلف شخصاً به اینجا بیایند و با چشم خود بحرانی که برای مردم شریف استان به‌وجود آمده را ببینند و نتایج کم‌کاری‌های خود را مشاهده کنند.
گردوغبار برای مردم سیستان با کلمات هوا، تنفس، بیماری‌های چشمی و ریوی و.... عجین شده است و هر نفسی که فرو می‌رود، مُزعِج ذات است!
مردم سیستان حدود دوسوم روزهای سال هوای بسیار ناسالم یا خطرناک را با چاشنی گردوغبار تجربه می‌کنند و هر روز با شدت گرفتن باد، شهرهای مختلف این استان زیر شن مدفون می‌شوند. شدت این توفان‌ها به قدری است که در مدت زمانی کوتاه، حتی سطح جاده‌ها را نیز مسدود کرده و تپه‌های شنی در کسری از ساعت در مسیر تردد خودروها ایجاد می‌شود.
توفان‌های گردوغبار سیستان ناشی از کانون‌های داخلی و خارجی است که کانون داخلی عمدتاً بستر خشک تالاب هامون و گردوغبار خارجی نشأت گرفته از کشورهای افغانستان و پاکستان است. این گردوغبار به ویژه در مدت زمان وزش بادهای ۱۲۰ روزه سیستان بیشتر می‌شود.
به‌گفته اهالی شهر زابل این بادها که مدت وزش آن در سال‌های اخیر به ۲۳۰ روز نیز رسیده، پیش از خشکی هامون موجب برکت منطقه بود، چرا که وزش باد با این شدت از روی تالاب پرآب هامون خنکی تالاب را به شهرها و روستاها می‌برد و برای مردم منطقه زندگی‌بخش بود، اما اکنون و پس از خشکی تالاب، وزش بادها تنها گردوغبار را از بستر تالاب بلند کرده و توفان شن را برای مردم منطقه به همراه دارد.
دلایل اصلی خشکی تالاب هامون را می‌توان عدم‌پرداخت حقابه از سوی افغانستان و همچنین تغییرات اقلیمی و خشکسالی دانست. پیش از اینکه افغانستان به‌واسطه ساخت سدهای کمالخان و احداث سد بخش‌آباد، ورودی آب به هامون از جانب هیرمند و فراه‌رود را مسدود کند، آب از این رودخانه‌ها وارد تالاب شده و هامون را سیرآب می‌کرد، اما متأسفانه پس از اینکه افغانستان تصمیم گرفت آب را به روی هامون ببندد، تالاب به‌طور کامل خشک شد و این موضوع زندگی مردم منطقه در سیستان و بلوچستان و مناطق متأثر از تالاب در افغانستان و حتی پاکستان را مختل کرده است.
در کنار این دو مورد اصلی، بخشی از کانون‌های بحران گرد و غبار در منطقه سیستان مربوط به حدود ۱۵۰ هزار هکتار اراضی کشاورزی رها شده به علت نبود آب است. علاوه بر آن، کانالی داخل دریاچه هامون برای انتقال آب به طول ۲۶ کیلومتر حفر شده که حجم زیادی از خاک را جابه‌جا کرده و چون در کریدور باد قرار گرفته؛ بنابراین مشکل گرد و غبار منطقه را تشدید کرده است.
وزارت نیرو جابه‌جایی گردوغبار در هامون را تسهیل کرد!
وزارت نیرو به‌دلیل اجرای طرح غیرکارشناسی ساماندهی هامون صابوری با هدف تأمین آب شرب یک کانال ۲۶ کیلومتری را در دل تالاب حفر کرده که اکنون این کانال به کریدوری برای جابه‌جایی هرچه راحت‌تر گردوغبار تبدیل شده است.
درحالی که شرایط سیستان‌وبلوچستان هر روز وخیم‌تر شده و گردوغبار حدود دوسوم روزهای سال مردم منطقه را با انواع بیماری‌های چشمی، ریوی، تنفسی و پوستی درگیر کرده، متأسفانه هنوز هم خبر مثبتی از مذاکرات آبی ایران با هیئت حاکمه افغانستان به گوش نمی‌رسد و همچنان از رهاسازی حقابه ایران از هیرمند که سالانه ۸۲۰ میلیون مترمکعب براساس معاهده ۱۹۷۳ است و حقابه ایران از فراه‌رود و جان گرفتن تالاب هامون و پرآب شدن چاه‌نیمه‌های سیستان خبری نیست.
به‌دلیل عدم‌تحقق حقابه ایران از رودخانه هیرمند و همچنین سد کردن مسیر ورود آب به "هامون صابوری" از جانب فراه‌رود توسط افغانستان، پهنه خشک هامون و چاه‌نیمه‌های خشکیده سیستان به بستری برای گردوغبار تبدیل شده که این مورد به‌ویژه در زمان وزش بادهای ۱۲۰ روزه، هموطنان سیستانی را درگیر انواع بیماری‌ها و زندگی آنها را مختل می‌کند.
در این هوا چه نفس بکشیم، چه نکشیم، می‌میریم!
در این زمینه حجت‌الاسلام مجتبی اشرفیان، امام جمعه شهرستان نیمروز که در کنار علی سلاجقه، معاون رئیس‌جمهور و رئیس سازمان حفاظت محیط زیست در تالاب خشکیده هامون حضور پیدا کرده بود، گفت: توفانی که امروز می‌بینید، دوسوم روزهای سال در منطقه ما جریان دارد و باعث شده استان ما بیشترین آمار ابتلا به بیماری‌های تنفسی را داشته باشد.
وی ادامه داد: در این هوا چه نفس بکشیم چه نکشیم، محکوم به مرگ هستیم. دغدغه مردم ما تأمین آب و برطرف شدن این شرایط است که واقعاً خواسته زیادی نیست.
امام جمعه شهرستان نیمروز با اشاره به بیانات مقام معظم رهبری که سیستان را تنگه احد ایران دانسته بودند، اظهار کرد: برنامه دشمن خالی کردن این منطقه است و اگر شرایط به همین منوال پیش برود، سیستان خالی از سکنه خواهد شد.
وی خطاب به مسئولان گفت: از شما می‌خواهیم این مردم را دریابید. این مردم هم شهروند درجه یک کشور ما هستند. خواهش می‌کنم آنها را نیز مانند مردم تهران ببینید!
مرطوب‌سازی کف هامون در دستور کار است
پس از صحبت‌های امام جمعه نیمروز، علی سلاجقه که در دایره مردم سیستان به گلایه‌ها و درخواست‌های مردم گوش می‌داد، پس از شنیدن درددل‌های مردم سیستان در جمع خبرنگاران اظهار کرد: نمایندگان دستگاه‌های مختلف با حضور میدانی در اینجا، نتایج کار خود را دیدند و در واقع یک راستی‌آزمایی انجام شد. اگر قصوری بوده، کم‌کاری شده یا کاری نصف‌نیمه رها شده، امروز نمایندگان همه دستگاه‌ها به وضوح نتیجه آن را دیدند.
وی با اشاره به گفت‌وگوی مستقیم خود با مردم، گفت: مردم شریف استان سیستان و بلوچستان توقع خاصی ندارند و دغدغه اصلی آنها نیز حفظ نظام است؛ وقتی می‌بینیم مردم این استان باوجود تمام مشکلات با رشادت‌ها و شجاعت‌های خود ایستاده‌اند و از نظام، انقلاب و کشور دفاع می‌کنند، مسئولیت سنگین خود را بیشتر حس می‌کنیم. از این‌رو از مسئولان توقع می‌رود تمام کارهایی که می‌خواهند در این منطقه انجام دهند را تسریع کنند و با سرعت بیشتری انجام دهند.
سلاجقه با اشاره به بحث مذاکرات حقابه با کشور افغانستان، توضیح داد: باید در ابتدا بحث مرطوب کردن هامون را دنبال کنیم، چراکه اگر کف تالاب مرطوب شود، میزان گردوغبار نیز کاهش پیدا خواهد کرد. حتی اگر شرایط آبی مناسب نباشد و دولت همسایه نیز بارها این موضوع را تکرار کند، بازهم باید حداقل به اندازه‌ای که کف هامون مرطوب شود، رهاسازی آب انجام شود.
رئیس سازمان حفاظت محیط زیست گفت: نشست‌های کارشناسی میان دو کشور انجام می‌شود و آخرین نشست هم ۲۹ مرداد برگزار شد. این موضوع در قالب یک تقویم زمانی ادامه خواهد داشت. در بحث مذاکرات حضور جوامع محلی بسیار کارساز است. طرف مقابل با رویکرد مناسبی به جلسات می‌آید. طرف مقابل به این نتیجه رسیده که اگر آبی باشد باید رهاسازی کند و در این زمینه شبهه‌ای وجود ندارد. زمانی که بارش‌ها اتفاق بیفتد و حوضه آبریز بالادست ذخیره مناسبی داشته باشد، رهاسازی نیز انجام خواهد شد.
تحقق حقابه هیرمند، شرط پذیرش طالبان به‌عنوان دولت رسمی افغانستان
همچنین محمد نجفی، نماینده وزارت امور خارجه نیز در این زمینه اظهار کرد: یکی از مشکلاتی که در مسیر تخصیص حقابه ایران از هیرمند وجود دارد، عدم‌استقرار دولت رسمی در افغانستان است. به‌طوری که در مجامع بین‌المللی حاکم نیز هیئت حاکمه فعلی را به‌عنوان دولت رسمی نمی‌شناسند. با توجه به این شرایط، شرط پذیرش طالبان به‌عنوان دولت رسمی افغانستان، تحقق حقابه ایران از هیرمند است.
مردم سیستان همچنان در انتظار نتیجه‌بخش بودن جلسات!
حضور دستگاه‌های مسئول در استان، بازدیدهای میدانی و گفت‌وگوی میدانی با مردم اگرچه می‌تواند قوت قلبی برای مردم استان و همچنین نشانی از پیگیری مجدانه مباحث توسط مسئولین باشد اما مردم سیستان دیگر به برگزاری جلسات و حضور مسئولان راضی نمی‌شوند و شرایط نامساعد منطقه ایجاب می‌کند که هرچه زودتر خروجی این جلسات و تعیین مصوبات در عمل مشخص شده و مردم نتایج آن را در بهبود کیفیت زندگی خود را عیناً مشاهده کنند.
گردوغبار نای سیستان را بریده و اگر قرار است کاری برای کنترل گرد و غبار در تنگه احد ایران انجام شود، باید همین امروز اقدام کرد.
ارسال نظر