حقوق خبرنگاران در مخاصمات مسلحانه
به گزارش خبرگزاری موج، رئوف پیشدار، استاد دانشگاه درباره حقوق خبرنگاران در مخاصمات مسلحانه در یادداشتی نوشت:
نزدیک به یک‌ماه از جنگ چند باره در غزه می گذرد. فدراسیون بین المللی روزنامه نگاران تایید کرده است که در این یک ماه، دست‌کم ۴۰ خبرنگار در جنگ غزه کشته شده اند. اغلب کشته شده ها روی لباس و همچنین کلاه فلزی و خودرو و سایر وسایل همراه عبارت PRESS را نقش کرده بودند که هویت صنفی آنها را نشان می داد و انتظار بود شلیکی به سوی آنها صورت نگیرد.
فدراسیون بین المللی روزنامه‌نگاران مدارک بسیاری برای ارائه به نهادهای حقوقی بین المللی جمع کرده است که نشان می دهد نیروهای اسرائیلی در غزه عامداً خبرنگاران را هدف قرار داده و می دهند تا چشم جهانیان را بر روی جنایات خود ببندند. نظامیان اسرائیلی همچنین مراکز و دفاتر رسانه های بین المللی را در غزه هدف قرار داده و ویران کرده اند.
دوستان جوانم و دانشجویان عزیز تاکنون بارها دراین‌باره که خبرنگاران در «مخاصمات مسلحانه» چه وظایفی دارند و حقوق بین‌الملل چه حمایت‌هایی را از آنان متصور شده است، پرسیده‌اند.
در این نوشتار با نگاه به «فرهنگ حقوق بین‌الملل مخاصمات مسلحانه» نکاتی چند را که باید طرفین مخاصمات مسلحانه نسبت به خبرنگاران، و خبرنگاران برای پوشش اخبار درگیری ها رعایت و مورد توجه و دقت قرار دهند، توضیح می دهم. دوستان علاقه‌مند می‌توانند برای مطالعه بیشتر به منبع ذکر شده، رجوع کنند.
در «حقوق بین‌الملل مخاصمات مسلحانه»، «خبرنگار» کسی تعریف شده است که «وظیفه دارد اطلاعاتی را برای مطبوعات، رادیو و یا تلویزیون به‌دست آورده، تفسیر کرده و یا مورد استفاده قرار دهد.»
این تعریف به موجب قانون شامل عناوین مختلف شغلی می‌شود که در رابطه با کار خبری فعالیت دارند و آنها ازجمله خبرنگاران، گزارشگران، عکاسان، فیلمبرداران یا دستیاران آنها که «عادتاً» چنین فعالیت‌هایی را به‌عنوان شغل اصلی خود انجام می‌دهند، هستند.
در فاصله سال‌های ۱۸۹۹ تا ۱۹۴۹ تنها خبرنگارانی که به‌طور خاص تحت حمایت حقوق مسلحانه قرار داشتند، خبرنگاران جنگ بودند. آنها کسانی بودند که از سوی نیروهای متخاصم Belligerents اجازه همراهی ارتش را داشتند. این گروه از خبرنگاران براساس حقوق بین‌الملل مخاصمات مسلحانه چه آن زمان و چه حالا، اگر به اسارت درآیند، «اسیر جنگی Prisoners of war شمرده می‌شوند که حقوق خاص خود را دارند.
پروتکل‌های الحاقی ۱۹۷۷ تغییری در قواعد مربوط به خبرنگاران جنگ ایجاد نکرد، اما ماده ۷۹ پروتکل اوّل رسماً مقرر می‌دارد: «خبرنگارانی که در ماموریت‌های حرفه‌ای خطرناک در مناطق درگیری هستند، وضع افراد غیرنظامی را خواهند داشت، مشروط بر این‌که از انجام هرگونه فعالیت نظامی خودداری نمایند.»
ماده ۴ کنوانسیون سوم ژنو، ضمیمه ۴ و ماده ۷۹ پروتکل اول، قواعد مربوط به تعیین هویت خبرنگاران را(از طریق کارت‌شناسایی) بیان کرده است.
خبرنگارانی که تبعه دولتی غیر از دولت‌های متخاصم هستند و در یک درگیری مسلحانه بین‌المللی فعالیت می‌کنند، از مزایای دوران صلح برخوردار هستند. یعنی این‌که اگر از سوی یکی از طرفین درگیری Party to conflict به اسارت درآیند، تنها به دلایل بسیار مهم در بازداشت نگهداری خواهند شد و در غیراین صورت معمولا آزاد می‌شوند.
اعضای نیروهای مسلح که تکالیفی را همانند خبرنگاران غیرنظامی برعهده دارند، از مصونیت خاصی برخودار نیستند؛ آنها به نیروهای مسلح Armed Forces تعلق دارند و با آنها مثل سایر نیروهای مسلح برخورد خواهد شد.
ارسال نظر