ایران و پاکستان، مدیریت رابطه را از نظامی‌ها بگیرند
، رئوف پیشدار، استاد دانشگاه و روزنامه‌نگار در یادداشتی نوشت:
در روابط ایران و پاکستان مسائلی رخ داده که سبب شده روابط آن‌ها نیاز به مدیریت جدی و فوری و دور از دسترس نظامیان دو کشور داشته باشد.
دو طرف ادعاهایی درباره استقرار و نفوذ گروه‌های تروریستی و ستیزه‌جو و تجزیه‌طلب در سمت مقابل دارند. ایران این ادعا را رد می‌کند و سعیدی نماینده چابهار در مجلس گفته است: «هیچ گروه تروریستی علیه پاکستان در خاک ایران وجود ندارد.» همین موضع را وزارت امور خارجه ایران داشته است.
آنچه در این شرایط حساس که بسیاری منتظر بهره گرفتن از آن هستند، مهم است، این است که دو کشور اجازه دهند اتفاقات از مسیر درست و کارشناسی بررسی شود.
آنچه اتفاق افتاده این پیام را به طرف مقابل می‌دهد که باید در حفظ رابطه و مدیریت آن جدی‌تر باشند. ایران در سال‌های اخیر بارها به پاکستان گوشزد کرده که سد راه تروریست‌هایی شود که مامن و ماوای آن‌ها در آن سوی مرز است. جایی که دولت اسلام‌آباد کنترل زیادی روی آن مناطق ندارد. کمی بالاتر از نقطه مرزی تفتان ایران، مناطق قبایلی پاکستان قرار دارد که در کناره خط دیوراند هم‌مرز با افغانستان ادامه می‌یابد و دولت اسلام‌آباد استقلال داخلی آن مناطق را که از شروط الحاق به پاکستان بوده، به رسمیت شناخته و در قانون اساسی پاکستان نیز آمده است.
با واکنش‌هایی که تهران و اسلام‌آباد از خود نشان دادند، در مجموع، از این به بعد بعید است ضربات نظامی متقابل بین دو کشور، ادامه یابد و چه بسا این حملات باعث شود دو طرف، برای مهار و کنترلِ گروه‌های تهدید کنندهٔ امنیت ملی یکدیگر، مذاکرات جدی‌تری به عمل آورند.
حاکمیت و تمامیت ارضی دو کشور ایران و پاکستان باید مورد احترام قرار گیرد و تهران و اسلام‌آباد به تلاش‌های خود برای یافتن راه‌حل‌های مشترک برای مقابله با تروریسم ادامه دهند و لازم است با در نظر داشت ملاحظه بسیار، طالبان افغانستان و دولت‌های آسیای مرکزی و چین که در جغرافیای آن‌ها گروه‌های بنیادگرا و سلفی فعال و در مناطق قبایلی پاکستان و افغانستان ریشه و پایگاه دارند نیز به این همراهی فراخوانده شوند.
در کتابم «سفرنامه کابل» که در آن به مشاهد اتم در سفر پنهانی سال ١٣٧١ و دوبار دیگر قبل آن، به این مناطق در دوره اقامت در پاکستان هم اشاراتی دارم، تصاویری از بازارهای آزاد مواد مخدر و اسلحه و کارگاه‌ها و لابراتورهای تولید مخدرهای سنتی و صنعتی ضمیمه کرده‌ام که گروه‌ها و باندهای بزرگ و بین‌المللی قاچاق آن مناطق فعال‌اند و مدیریت و اعمال قدرت می‌کنند. موضوعی که در بیش از هفتاد سال بعد از استقلال پاکستان، دولت اسلام‌آباد نتوانسته اقدامی علیه آن صورت دهد و قادر به آن هم با فرض تمایل به آن، نیست، چون همان‌طور که اشاره شد استقلال داخلی از شروط قبایل در الحاق به پاکستان بوده است. در دوره ماموریت کابل هم بارها از زبان فرماندهان ارشد نظامی و امنیتی افغانستان شنیدم که در کارگاه‌های اسلحه‌سازی مناطق قبیله‌ای پاکستان و هم‌مرز با آن در افغانستان،«به جز تانک و هواپیما، هر نوع سلاحی که بخواهید ساخته می‌شود و در غیاب دولتی قدرت‌مند و صاحب نفوذ، تروریست‌ها در آن پناهگاه دارند.» همان سال شاهد بودم که دیپلمات یکی از کشورها هنگام خروج از فرودگاه اسلام‌آباد اسلحه‌ای خودکارمانند مثل اسلحه فیلم‌های جیمز باند همراه داشت که ساخت مناطق قبایلی بود و توقیف شد.
رابطه ایران و پاکستان ریشه‌های عمیق در همه ابعاد و زمینه‌ها دارد و مرحوم علامه اقبال لاهوری شاعر ملی پاکستان و ما فارس‌زبان‌ها به این مفتخریم که مرحوم علامه اشعار خود را به فارسی سروده است. نفوذ و تاثیر زبان فارسی در زبان اردو به حدی است که بی‌تسلط به آن، یک فارس زبان با کمی تامل و دقت می‌تواند متوجه آن شوند.
ارتش پاکستان بنا بر تعاریف در علوم نظامی، نیرویی قاره‌ای با محوریت نیروی زمینی است. پاکستان یک قدرت هسته‌ای است که دانشمندان آن به ایران هم در برنامه‌‌های هسته‌ای کمک کردند. پاکستان در رابطه با هند از برگ ایران برای تنظیم رابطه با دهلی نو استفاده می‌کند و زمانی که رابطه آن با چین نیز متشنج بود، کارت ایران را روی میز می‌گذاشت. پاکستان در ۸ سال دفاع مقدس، کمک‌های فنی زیادی در پشتیبانی نیروی هوایی ایران کرد.
کارگزاران سیاسی پاکستان و ایران در پایتخت‌های کشور مقابل، به‌طور سنتی در پیش و پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران با نظامیان و افسران ارشد امنیتی بوده است.
ارسال نظر