به گزارش خبرگزاری موج، خارش بدن در بارداری یا خارش پوست یکی از مشکلات شایع دوران بارداری است که به علت افزایش استروژن در این دوران رخ دهد که طبیعی است و بلافاصله پس از زایمان رفع می‌ شود.

طبیعی است که در دوران بارداری خارش بدن بیشتری داشته باشید. این مشکلی عادی است و تقریباً ۲۰ درصد از زنان باردار دچار آن می‎ شوند. پوست شما بخصوص در ناحیه شکم، باید بسیار کشیده شود. این احساس خارش در نواحی شکم و پاها بیشتر است. تغییرات هورمون ‎های شما نیز ممکن است باعث خارش بیشتر بدن شود. البته در برخی خانم های باردار، کف دست و پاها قرمز می شود و می خارد. این مسئله به خاطر افزایش استروژن می باشد.

گفتنی است، خانم های سیاه پوست نسبت به سفید پوستان کمتر دچار این حالت می شوند. 

بسیاری از زنان در سه ماهه سوم بارداری دچار خارش پوست، برجستگی‌ های قرمز و یا حتی دمل‌ های چرکی بر روی پوست خود می‌ شوند که به اختصار این حالت را (pupp) می‌ نامند. این حالت نگران کننده نیست و با قرص هایی مانند آنتی هیستامین و استروئید خوراکی برطرف می شود و طی مدت کوتاهی پس از زایمان نیز از بین می‌ رود و هیچ خطری برای جنین و مادر ندارد.

البته درست است که خارش بارداری مشکلی عادی است اما در برخی موارد ممکن است نشان دهنده بیماری یا اختلال مهمی در بدن باشد. اگر این حالت در فردی بسیار وخیم و غیر قابل تحمل باشد، باید تحت نظر پزشک متخصص قرار بگیرد و راه کارهای درمانی را انجام دهد.

* علل شایع خارش پوست در بارداری

عوامل زیادی باعث خارش در بارداری می شوند که گاهی مشابه هستند و نمی توان دلیل اصلی آن را تشخیص داد.

کشیدگی پوست

خارش بدن در بارداری به خصوص اطراف شکم و سینه ها امری عادی است به دلیل اینکه پوست این قسمت ها در حال کشیده شدن است. گرچه پوست بدن بسیار انعطاف پذیر است و به راحتی منقبض و منبسط می‌ شود، اما به دلیل اینکه در دوران بارداری باز شدن پوست به خصوص در ناحیه شکم در طی مدتی کوتاه و سریعا ایجاد می‌ شود، انعطاف پذیری پوست کم شده و پوست دچار کشیدگی می‌ شود.

تغییرات هورمونی

تغییرات هورمونی مانند افزایش هورمون استروژن یکی دیگر از دلایل خارش بدن در بارداری  است. این هورمون‌ ها همچنین می‌ توانند باعث تغییر خلق و خو شوند و بسیاری از تغییرات دوران بارداری را به این هورمون‌ ها مربوط می دانند. تغییر هورمون‌ ها در دوران بارداری همچنین می‌ تواند منجر به خشکی پوست شود که به تبع آن، خارش پوستی را ایجاد می‌ کند.

 مشکل کبدی در بارداری

خارش شدید در سه ماهه دوم یا سوم بارداری نشانه مشکل کبدی در بارداری است که به هیچ عنوان نباید نادیده گرفته شود. خارش شدید پوست می تواند نشانه پیش رفت یک وضعیت خطرناک در بدن به نام کلستاز کبدی حاملگی (ICP) و همچنین کلستاز بارداری (OC) باشد. کلستاز داخل شکمی که بر کبد تاثیر می گذارد نیاز به بررسی و معاینه پزشکی دارد و خطر مرده به دنیا آمدن نوزاد را سه برابر می‎ کند.

هنگامی که صفرا در مجاری کوچک کبد جریان ندارد، باعث تجمع نمک های صفرایی در زیر پوست و خارش می شود. این حالت می‌ تواند سبب تشدید خارش‌ های پوستی در زمان بارداری شود. این خارش بر کف دست و پا اثر می گذارد اما در نقاط دیگر نیز دیده می شود. گفتنی است این خارش در شب شدیدتر می شود.

به نظر می‌رسد که کلستاز حاملگی بیماری وراثتی باشد، اما حتی اگر در خانواده هیچ سابقه ای از این بیماری وجود نداشته باشد، می‌تواند برای فرد اتفاق بیافتد. این بیماری در زنان آمریکای جنوبی، هندی‎ها و پاکستانی‎های اصیل شایع تر است.

در کلستاز حاملگی، اسید صفرا به درستی جریان پیدا نمی‌ کند و به جای آن در بدن تجمع پیدا می‌کند. هیچ درمانی برای ICP وجود ندارد، اما پس از به دنیا آمدن کودک رفع می‌شود.

اگر شما در بارداری قبلی خود دچار کلستاز حاملگی شده اید، احتمال بروز دوباره این مشکل در بارداری بعدی زیاد است. همچنین برخی از تحقیقات نشان می‌ دهد در نوزادانی که مادر آن ها کلستاز حاملگی داشته اند، احتمال زایمان زودرس  و مرده به دنیا آمدن بیشتری وجود دارد.

 تشدید بیماری های پوستی در طی دوران بارداری

اگر فردی هستید که از قبل بیماری پوستی داشته‌ اید و در حال حاضر باردار هستید، برای ادامه مصرف داروهای تجویز شده برای بیماری پوستی‌ تان باید حتما با پزشک متخصص مشورت کنید، زیرا ممکن است این دارو ها برای بارداری‌ تان مضر باشند و یا باید میزان آنها تغییر کند.

بیماری‌ های پوستی از قبیل پسوریازیس و آلرژی می‌ تواند در طی بارداری تشدید شوند. اگزما نیز در دوران بارداری بدتر می شود اما در برخی خانم های باردار بهبود می یابد، گرچه در بیماری پسوریازیس این مسئله برخلاف آن است شدت علائم در تعداد زیادی از زنان در طول بارداری کمتر می‌شود، اما پسوریازیس بارداری تنها در تعداد کمی از زنان بدتر می‌‎ شود.

پمفیگویید بارداری

در موارد بسیار نادر، خانم باردار از شدت خارش کهیر می زند و این کهیر به تاول تبدیل می شود. این مشکل پوستی پمفیگویید بارداری نامیده می شود.

خارش کهیری و پلاک بارداری (PUPPP) در یک درصد خانم های باردار دیده می شود که با خارش، قرمزی و تکه های بزرگ کهیر بر روی شکم همراه است. PUPPP در سه ماهه سوم بارداری آغاز می شود و در خانم هایی که چند قلو باردار هستند بیشتر دیده می شود. این خارش ها معمولا بر روی شکم و به دلیل کشش پوست دیده می شود که به ران، باسن، پشت و بازوها و پاها نیز می رسند. 

که برای تسکین درد احتمالا پزشک پماد یا آنتی هیستامین تجویز می کند. در موارد شدید، استروئید خوراکی نیز توصیه می شود.

گفتنی است، اگر در دوران بارداری دچار خارش پوست شده اید از خوردن تخم مرغ، ماهی، ادویه جات، انواع فلفل، گوجه فرنگی، بادمجان و توت فرنگی پرهیز کنید و در عوض از خوراکی های مفید مانند: سبزیجات تازه، کاهو، مغز گردو و گوشت بیشتر استفاده کنید و هر بار کمی کات کبود را در مقداری سدر و مقداری آب حل کنید و خود را با آن بشویید.

* جلوگیری از خارش بدن در دوران بارداری

1. شاید نتوان به طور کامل از خارش بدن در دوران بارداری جلوگیری کرد، اما با رعایت نکات زیر ممکن است خارش بدن در این دوران کمتر شود.

2. تمام سعی خود را به کار بگیرید تا از خاراندن بدن جلوگیری کنید چرا که این کار باعث تحریک بیشتر پوست بدن شده و خطر عفونت‌ ها را افزایش می‌ دهد.

3. به خانم‌ های باردار توصیه می‌ شود با آب ولرم دوش بگیرند. آب داغ می‌ تواند پوست را خشک کرده و خارش آن را بدتر کند. می‌ توانند با اضافه کردن جو دو سر به آب وان حمام، در آن بنشینند. این محلول سبب تسکین عروق خونی و خارش‌های پوستی می‌شود. حداقل می‌توانید 15 دقیقه در این محلول بنشینید.

4. استفاده از جوش شیرین برای برطرف کردن خارش مفید شناخته شده است. اضافه کردن نصف فنجان جوش شیرین به آب وان حمام و نشستن در آن تسکین دهنده خارش می‌باشد. همچنین می‌توانید یک قاشق غذاخوری جوش شیرین و یک قاشق غذاخوری پودر ذرت را به یک لیتر آب سرد اضافه کنید و آن را مخلوط کنید و آن را به مناطقی که دچار خارش شده است بمالید.

5. از صابون‎ های ملایم غیرمعطر استفاده کنید و آن را کاملاً آبکشی کنید. با حوله به آرامی خود را خشک کنید.

6. همیشه بدن خود را خشک و تمیز نگه دارید، زیرا هورمون‌های حاملگی می‌توانند سبب افزایش تعریق پوست شوند و تعریق می‌تواند منجر به افزایش خارش بدن شود. همچنین در ساعاتی که هوا گرم است از خانه بیرون نروید چون گرما باعث بدتر شدن خارش بدن می‌ شود. بنابراین به زنان باردار توصیه م ی‌شود بسته به فعالیت بدنی خود و آب و هوایی که در آن زندگی می‌کنند، به طور منظم استحمام کنند تا پوستشان تمیز بماند.

7. سعی کنید محیط اطراف خود را مرطوب نگه دارید و پس از حمام بدن خود را با کرم، چرب کنید.

8. زنان باردار باید از لباس‌ های گشاد نخی نرم و راحت استفاده کنند تا پوست آن‌ ها نفس بکشد. لباس تنگ سبب کاهش جریان خون و تحریک خارش پوست می‌ شود. لباس‌ های پشمی محرک خارش هستند. اگر خارش پوست در مناطقی از بدن که در تماس با دکمه و یا زیپ لباس می‌ باشد اتفاق می‌ افتد، باید درباره حساسیت خودتان نسبت به آن مطمئن شوید.

9.از مصرف یک سری مواد غذایی که احتمال خارش پوستی را افزایش می‌ دهند، پرهیز کنید؛ مثلا اگر قبل از بارداری به یک ماده غذایی خاص آلرژی داشته اید، در دوران بارداری هم نباید آن را مصرف کنید، مثل برخی ادویه‌ها، سس‌های تند و ... .

10. داروها را قبل از مرطوب کننده استفاده کنید. اگر پزشک داروهای موضعی برای شما تجویز کرده است، آنها را طبق دستور استفاده کرده و سپس کل بدن را حتی نواحی از پوست که روی آن دارو استفاده شده، مرطوب کننده بمالید.

11. استرس خود را کم کنید. استرس و اضطراب  خود را کاهش دهید زیرا که باعث بدتر شدن خارش پوست بدن می‌ شوند.

 12. پوست شکم را با روغن های طبیعی ماساژ داده تا از احساس خارش به میزان زیادی بکاهید.

13. اسپری کردن شکم با آب خنک

اگر علت خارش بدن شما، خشکی پوست است، این اقدامات ساده می‌ تواند به رفع آن کمک کند:

• کمپرس سرد. یک کیسه یا یک کمپرس سرد و مرطوب را به مدت ۵ تا ۱۰ دقیقه یا تا زمانی که خارش رفع می‌ شود، در نواحی که خارش دارند قرار دهید.
• استفاده از مرطوب کننده. مقدار زیادی از یک لوسیون غیر معطر یا کرم را بعد از حمام روی بدن بمالید. می ‎توانید لوسیون را در یخچال نگهداری کنید تا هنگامی که از آن استفاده می‌ کنید، باعث خنکی پوست نیز شود.
• هر از گاهی از حمام جو دو سر استفاده کنید. می‌ توانید این ترکیب جو دو سر از داروخانه ‎ها تهیه کنید.

برای خارش پوست بدن در دوران بارداری اگر با شرایط زیر مواجه شدید به پزشک مراجعه کنید:

• در طول بارداری محل خارش جدیدی ایجاد شود.
• بیماری پوستی دارید که بدتر شده باشد.
• در تمام قسمت‎ های بدن احساس خارش دارید حتی اگر جوش یا بثوراتی وجود ندارد.
• در این موقع پزشک شما درخواست آزمایشات فیزیکی را خواهد داد، تا مشکل شما را تشخیص داده و درمان مناسب را پیشنهاد دهد.

بیشتر بخوانید:

راهنمای کامل ماه اول بارداری/ نکاتی طلایی که مادران باید در ماه اول بارداری بدانند

راهنمای کامل ماه دوم بارداری/ دغدغه ها و مراقبت های ماه دوم بارداری چیست؟

راهنمای کامل ماه سوم بارداری/ در ماه سوم بارداری چه می گذرد؟

راهنمای کامل ماه چهارم بارداری/ در ماه چهارم بارداری چه می گذرد؟

راهنمای کامل ماه پنجم بارداری/ نکاتی طلایی که مادران باید در ماه پنجم بارداری بدانند

راهنمای کامل ماه ششم بارداری/ نکاتی طلایی که مادران باید در ماه ششم بارداری بدانند

راهنمای کامل ماه هفتم بارداری/ دغدغه ها و مراقبت های ماه هفتم بارداری چیست؟

راهنمای کامل ماه هشتم بارداری/ نکاتی طلایی که مادران باید در ماه هشتم بارداری بدانند

راهنمای کامل ماه نهم بارداری/ در ماه نهم بارداری چه می گذرد؟