علل افزایش کلسترول و داروهای رایج برای درمان آن

کاهش میزان چربی اشباع در رژیم غذایی از جمله راهکارهایی است که می تواند به کاهش کلسترول و درمان آن کمک کند اما در کنار این راهکارهای طبیعی داروهایی نیز هستند که می توانند به آن کمک کنند.

به گزارش خبرگزاری موج، کلسترول بالا، افزایش کلسترول، تغییر سبک زندگی، داروها و راهکارهای درمانی برای کاهش کلسترول و ..... همه این ها مواردی است که اگر به پزشک مراجعه کرده باشید و آزمایش داده باشید به آن برخورده اید و بدنبال رفعش هستید.

اما آیا می‌دانید کلسترول بالا چطور به جان افراد می افتد و چه راهکارهای درمانی برای آن وجود دارد و اصلا باید از چه نوع داروهایی برای درمان آن استفاده کرد؟

کلسترول چیست؟

کُلِستِرول (Cholesterol) از جمله مولکول‌های زیستی و از دسته استروئیدها در لیپیدها، و نوعی الکل موسوم به استرول محسوب می‌شود که مولکولی ۲۷ کربنه است و ساختار چندحلقه‌ای دارد.

بطور عمده، نقش آن استحکام و انعطاف‌بخشی به غشا سلول‌هاست.

در واقع کلسترول نوعی چربی و از جمله مواد مهم غشا محسوب می‌شود که در خون هم وجود دارد که کلسترول خون از دو منبع اصلی تأمین می‌شود: رژیم غذایی و تولید در کبد.

کلسترول2

جالب است بدانید، نام کلسترول از ترکیب کلمات یونانی «Chole» (به معنای صفرا) و «Stereos» (به معنای جامد) و پسوند شیمیایی «ول» (به دلیل الکلی بودن ساختار آن)، ساخته شده است و دلیل این نام‌گذاری این بود که محققان برای نخستین بار کلسترول را به صورت جامد در سنگ‌های صفراوی در سال ۱۷۸۴ شناسایی کردند.

اگر بخواهیم کلسترول را در رژیم غذایی بررسی کنیم باید بگوییم که کلسترول به‌طور عمده از گوشت، جگر، مغز، تخم مرغ و غذاهای لبنی به بدن می‌رسد و باید توجه کنید که غذاهایی گیاهی کلسترول ندارند.

توجه داشته‌باشید که، پس از صرف غذا کلسترول از طریق روده جذب و سپس همراه با تری گلیسیریدها درون پوششی پروتئینی بسته‌بندی می‌شود. این ترکیب چربی-پروتئین کیلومیکرون نام دارد.

کبد هم می‌تواند کلسترول را از خون بردارد و هم آن را تولید و به درون خون بریزد.

پس از صرف غذا کبد کیلومیکرون را از خون برداشته و در مدت زمان میان‌وعده‌های غذایی کلسترول را تولید و درون گردش خون می‌ریزد.

معرفی انواع کلسترول (کلسترول LDL وHDL و VLDL چیست)؟

چربی‌ها در خون آزاد نیست و عموماً با اتصال به پروتئین‌های خاصی به نام لیپوپروتئین ها در بدن حرکت می کنند. لیپوپروتئین ها با چربی ها ترکیب می شوند و نقش آنها در متابولیسم بدن پیچیده است.

کلسترول VLDL

این نوع کلسترول مولکول های چربی را از کبد به دیگر قسمت های بدن حمل می کند و بعد از انتقال چربی به بافت ها تبدیل به کلسترولLDLمی‌شود.

کلسترولLDL

بیشتر کلسترول موجود در خون (۷۰درصد آن ) توسطLDL حمل می شود. LDL کلسترول را از کبد می گیرد و به بافت های بدن می برد. این نوع کلسترول به بافت های بدن خاصیت چسبندگی داشته و به راحتی به جدار داخلی دیواره رگ ها می چسبد و باعث باریک شدن و در نهایت انسداد مجرای داخلی رگ ها می گردد. از این رو به کلسترول بد معروف است. افزایشLDL خون باعث افزایش خطر بیماری قلبی عروقی می شود.

کلسترول HDL

کلسترول باقیمانده توسط HDL حمل می شود که سبب مصرف کلسترول و کاهش خطرCHD می شود.HDLدر کبد و روده‌ها ساخته می ‌شود و قسمت اعظم آن پروتئین (۵۰%) درصد و قسمت کمتر آن را کلسترول و تری ‌گلسیرید تشکیل می ‌دهد و کار عمده آن انتقال کلسترول از بافت ‌ها و هدایت آن به سمت کبد است.

در واقع این نوع کلسترول، کلسترول هایLDL موجود در طول دیواره ی رگ ها را پیدا کرده و به آن ها می چسبد و آن ها را از جدار رگ ها پاک می کند و از باریک شدن و انسداد رگ ها جلوگیری می نماید. به همین جهت به کلسترول خوب معروف است.

به طور کلی این نوع چربی مفید در خانم‌ ها بیشتر از آقایان و در ورزشکاران بیشتر از افراد غیر ورزشکار است.

هیپرکلسترولمی فامیلی یا کلسترول بالا

هیپرکلسترولمی یا کلسترول بالا فامیلی بر مسیر پردازش کلسترول بدن تاثیر گذاشته و به همین دلیل، افراد مبتلا به هیپرکلسترولمی یا کلسترول بالا فامیلی در معرض خطر ابتلا به بیماری قلبی و حملات قلبی قرار می‌گیرند.

در واقع ژنی که سبب ایجاد هیپرکلسترولمی یا کلسترول بالا خانوادگی می‌شود، به صورت ارثی منتقل می‌شود و در نهایت این بیماری از زمان تولد در فرد ظاهر می‌شود و باید به این موضوع توجه کنید که، برای درمان کلسترول بالا می توان به پزشک قلب و عروق مراجعه کرد و همچنین با مصرف دارو و رفتارهای سالم زندگی می‌توان به کاهش خطرات کمک کرد.

علت افزایش کلسترول

کلسترول خون در دو حالت افزایش می‌یابد که این عوامل به دو قسمت عوامل ثابت و اکتسابی تقسیم می‌شود.

عوامل افزایش کلسترول اکتسابی

رژیم غذایی حاوی چربی‌های اشباع
بی‌تحرکی و چاقی مفرط
استعمال دخانیات؛ توجه کنید که، در سیگار ماده شیمیایی به نام آکرولیین وجود دارد که از انتقال کلسترول از رسوبات چربی به کبد توسط کلسترول خوب جلوگیری کرده و سبب افزایش کلسترول بد و ایجاد پلاک در رگ‌ها و در نهایت تصلب شرایین می‌شود.
بیماری‌های زمینه‌ای همچون، فشار خون بالا، دیابت، کم‌کاری تیروئید، بیماری‌های کبدی، بیماری‌های کلیوی

کلسترول3

عوامل ثابت کلسترول بالا

برخی از عوامل در کلسترول بالا غیرقابل تغییر است و به‌طور طبیعی احتمال بروز حمله قلبی یا سکته مغزی را افزایش می‌دهد که از ازن رو پزشکان اصطلاحاً به آن‌ها عوامل ثابت می‌گویند.

عوامل ثابت را می‌توان این موارد معرفی کرد:

سابقه خانوادگی: ابتلا به بیماری کرونری قلب یا سکته مغزی در سنین پایین احتمال دارد بدلیل سابقه خانوادگی باشد.
سابقه خانوادگی: ابتلا به عارضه‌های ناشی از کلسترول بالا، سن هرچه بالاتر برود احتمال تنگ شدن سرخرگ‌ها یا همان تصلب شرایین بیشتر می‌شود.
نژاد: احتمال حمله قلبی در افرادی که از نژاد هندی، پاکستانی، بنگلادشی و سریلانکایی هستند، بیشتر است.
جنسیت: احتمال حمله قلبی در مردان بیشتر از زنان است. زنان تا قبل از یائسگی به علت وجود مقدار زیاد استروژن در خون خود کمتر دچار کلسترول بالا می‌شوند اما پس از یائسگی با کاهش استروژن در خون احتمال بروز کلسترول بالا در آن‌ها افزایش می‌یابد؛ پس باید با توجه به این نکته در رژیم غذایی خود دقت کنند.
هایپرکلسترولمی فامیلی: بدین معنا که برخی از افراد به طور ارثی هنگام تولد دارای کلسترول بالا هستند که این موجب دچار شدن به مشکلات قلبی و تصلب شرایین در سنین پایین می‌شود.

راهکارهای درمان کلسترول بالا

کاهش میزان چربی اشباع در رژیم غذایی خود، تا کمتر از ۳۰ درصد از کالری روزانه و مصرف ۱۰ تا ۲۰ گرم فیبر محلول در روز از جمله مواردی است که در دسته تغییرات شیوه زندگی و ورزش قرار می‌گیرد که می تواند تاثیر بسزایی در کاهش کلسترول داشته باشد.

از سوی دیگر در هیپرکلسترولمی یا کلسترول بالا خانوادگی، پزشک احتمالا توصیه خواهد کرد که به مصرف دارو روی آورید تا سطح کلسترول LDL خود را کاهش دهید.

داروهای درمان کلسترول

استاتین‌ها

این نوع دارو در میان داروهای رایج تجویز شده برای کاهش کلسترول قرار می‌گیرد و ماده‌ای را که در کبد شما برای ساخت کلسترول مورد نیاز است را بلاک می‌کند و در نهایت سبب می‌‍شود که کبد کلسترول را از خون شما حذف کند.

در واقع استاتین‌ها ممکن است سبب جذب کلسترول ساخته شده در دیواره شریانی شده و به طور بالقوه سبب کاهش بیماری‌های قلبی عروقی شوند. توجه داشته باشید که این داروهای انتخابی شامل آتورواستاتین، فلوواستاتین، لوواستاتین، پیتاوستاتین، پراوستاتین، روزواستاتین و سیمواستاتین هستند.

رزین‌های اتصال دهنده صفراوی

کبد از کلسترول برای ساخت اسیدهای صفراوی، (یک ماده مورد نیاز برای هضم غذا) استفاده می‌کند و با توجه به این موضوع داروهای کلستیرامین، کلسولام و کلستیپول سطح کلسترول را به طور غیر مستقیم با اتصال به اسیدهای صفراوی پایین می‌آورند و در نهایت سبب می‌شود کبد از کلسترول اضافی برای ساخت اسیدهای صفراوی بیشتر استفاده کند و سطح کلسترول را در خون کاهش دهد.

مهار کننده‌های جذب کلسترول

روده کوچک کلسترول را از رژیم غذایی جذب می‌کند و آن را در جریان خون آزاد می‌کند. داروی ازتیمایب (Zetia) با محدود کردن جذب کلسترول غذایی به کاهش کلسترول خون کمک می‌کند.

در واقع Zetia را می‌توان در ترکیب با هر یک از داروهای استاتین مورد استفاده قرار داد.