به گزارش خبرگزاری موج به نقل از پایگاه اطلاع رسانی محیط زیست، معصومه ابتکار معاون رئیس جمهور و رئیس سازمان حفاظت محیط زیست در هشتمین کنفرانس بین المللی مدیریت جامع بحران که روز گذشته در محل سالن همایش های بین المللی سازمان حفاظت محیط زیست برگزار شد با اشاره به اهمیت مباحث تغییر اقلیم در سطح بین المللی و دستور کار مهم کشورها در این حوزه، گفت: تغییر اقلیم نه به عنوان اقلیم طبیعی جهان بلکه به عنوان پدیده ای انسان ساخت در حال رخ دادن است و یکی از عوارض آن، تشدید حوادث بزرگ آب و هوایی به عنوان بحران ها و مخاطره های طبیعی جهان است.

معاون رئیس جمهور روند صعودی تخریب و تهدید منابع طبیعی و تنوع زیستی در جهان را از جمله عوامل تشدید کننده بحران ها و مخاطره های طبیعی برشمرد و افزود: به طور نمونه، تخریب مراتع و جنگل ها، فرسایش خاک، مدیریت نادرست منابع آبی، تخریب تالاب ها به ویژه تالاب های ساحلی و به طور کلی روند تخریب سرزمینی منجر به تشدید حادثه طبیعی سیل، همچنین وسعت ابعاد این حادثه شده است.

رئیس سازمان حفاظت محیط زیست با اشاره به رابطه مستقیم تخریب جنگل ها و حوادث سیل در کشور داشت و اظهار کرد: بی توجهی و تخریب تالاب ها، رودخانه ها و بستر آن ها منجر به تشدید آسیب های ناشی از سیل در کشور به ویژه در نقاط شمالی شده است.

وی ادامه داد: عدم حفاظت از رودخانه ها باعث می شود تا توانایی آن ها برای مقاومت در برابر سیل و حوادثی که منجر به افزایش آب می شود از بین برود و در نهایت اثرات مخرب حوادث طبیعی بیشتر شود.

به گفته ابتکار، ساخت و سازهای شهری و تخریب بستر رودخانه ها، برداشت بی رویه از بستر رودخانه ها از جمله عواملی است که منجر به افزایش کمی و تشدید خسارت های ناشی از سیل های سال های اخیر شده و این نشان دهنده آثار تخریب محیط زیست در تشدید مخاطره های طبیعی است.

معاون رئیس جمهور، مدیریت زیست بومی درست و علمی برای جنگل ها، مراتع، رودخانه ها، تالاب ها وتمامی اکوسیستم های طبیعی را تلاش برای حفظ سرمایه ها و ثروت های ملی، همچنین تلاش برای پیشگیری از تشدید حوادث و بحران های طبیعی دانست و اظهار کرد: حفاظت و مدیریت درست، همچنین بهره برداری پایدار و خردمندانه از منابع طبیعی منجر به توسعه پایدار در کشور می شود.

مداخلات وسیع منجر به تشدید طوفان های گرد و غباری شده است

رئیس سازمان حفاظت محیط زیست با یادآوری این موضوع که شاخص های محیط زیستی کشورها از جمله معیارهای سنجش حکمرانی مطلوب محسوب می شوند، خاطرنشان کرد: طی سال های اخیر، مداخلات وسیع و گسترده در اکوسیستم های طبیعی در سطح منطقه به ویژه در حوزه آب و چرخه هیدرولیک تالاب، رودخانه و سفره های آب زیرزمینی منجر به افزایش کمی و کیفی پدیده گرد و غبار در سطح منطقه شده است که متاسفانه ایران را نیز تحت تاثیر شدید قرار داده است.

وی ضمن اشاره به سدسازی های ترکیه (مجموعه سدهای مشهور به گاپ) و اثرگذاری این اقدام بر دجله و فرات و تالاب های کشور عراق، گفت: تبعات این اقدام ترکیه، مضاف بر خسارت های محیط زیستی و مادی و معنوی وارده شده به عراق، بر ایران نیز تاثیری شدید داشته که در کنار تاثیر کانون های عربستان در کشور، چالش های زیادی را ایجاد کرده است.

ابتکار ضمن یادآوری این موضوع که طوفان های گرد و غباری کنونی جریانی متفاوت از طوفان های گذشته است، خاطرنشان کرد: سرعت بالای طوفان ها و همراه شدن آن ها با گرد و غبار، ذرات کمتر از ۲.۵ میکرون و یا حتی ذراتی بزرگ تر منجر به عوارض و اختلال های بسیاری در زندگی و سلامت مردم ایران به ویژه در خوزستان و سیستان و بلوچستان شده است.

معاون رئیس جمهور افزود: اختلال و عوارض ناشی از طوفان های گرد و غباری در خوزستان و سیستان و بلوچستان در زندگی، معیشت، سلامت، کشاورزی و حتی زیرساخت های این استان ها به حدی است که بر اثر طوفان شدید گرد و غباری دو هفته قبل در خوزستان و اضافه شدن رطوبت هوا به آن شرایط، آب و برق در این استان با اختلال شدید مواجه شده و مردم شرایط سختی را تجربه کردند.

رئیس سازمان حفاظت محیط زیست اظهار کرد: پدیده طوفان های گرد و غباری به دلیل تبعاتی که به همراه دارد، موضوعی است که هم در قالب تغییر اقلیم و هم در قالب مدیریت بحران تعریف می شود.

وی یکی از تلاش های اثربخش ایران در موضوع گرد و غبار و در حوزه بین الملل را تلاش برای گنجاندن موضوع گرد و غبار در توافق نامه آب و هوا پاریس به عنوان یکی از آثار منفی تغییر اقلیم برشمرد و افزود: در ادامه نیز برای ایجاد اجماع جهانی و نگاه بین المللی به این موضوع، با پیشگامی و ابتکار عمل ج.ا.ایران موفق شدیم ابتدا قطعنامه ضرورت تدوین گزارش جهانی برای طوفان های گرد و غبار را به تصویب مجمع عمومی سازمان ملل متحد برسانیم که گزارش آن نیز سال گذشته با محوریت کارشناسان ایرانی از جمله مدیر کمیته ملی مقابله با پدیده گرد و غبار تدوین شد.

طوفان های گرد و غبار بخش وسیعی از دنیا را تحت تاثیر قرار داده اند

ابتکار با بیان اینکه در گزارش تهیه شده شرحی از طوفان های گرد و غباری غرب آسیا، چین، آفریقا به ویژه شمال آفریقا و تاثیرپذیری اروپا از این طوفان ها، همچنین طوفان های گرد و غباری آمریکا  ارائه شده، خاطرنشان کرد: امروزه، طوفان های گرد و غباری به عنوان یکی از آثار منفی تغییر اقلیم بخش وسیعی از دنیا را تحت تاثیر قرار داده اند.

معاون رئیس جمهور اشاره ای هم به سه قطعنامه بین المللی دیگر در زمینه گرد و غبار داشت و افزود: تاکید برتدوین برنامه عمل مقابله با پدیده گرد و غبار در قطعنامه دوم مجمع عمومی سازمان ملل متحد، قطعنامه همکاری برای مقابله با گرد و غبار در سطح وزاری محیط زیست و در سازمان ملل متحد و قطعنامه برای همکاری های منطقه ای در آسیا به منظور مقابله با گرد و غبار از دیگر اقدام های بین المللی در این زمینه است.

رئیس سازمان حفاظت محیط زیست مروری نیز بر نشست تخصصی مقابله با گرد و غبار در حاشیه اجلاس وزرای محیط زیست جهان در مراکش داشت و اظهار کرد: این نشست با حضور اریک سولهیم معاون دبیرکل و مدیر اجرایی برنامه محیط زیست سازمان ملل بود و بر ضرورت پشتیبانی و حمایت فنی، مالی و علمی از کشورهای آسیب پذیر برای رفع چالش گرد و غبار تاکید شد.

به گفته وی، تکمیل مطالعات برای شناسایی کانون ها در سطح کشور، همچنین تدوین برنامه اقدام برای مقابله با گرد و غبار در برخی استان ها و شروع اقدام های اجرایی همچون اجرای طرح های بیابان زدایی و مقابله با کانون ها از طریق مالچ پاشی و نهال کاری، اجرای طرح های آبخوان داری و آبخیزداری از سوی سازمان جنگل ها، مراتع و آبخیزداری به عنوان دستگاه متولی مقابله با گرد و غبار در برخی استان ها از جمله سیستان و بلوچستان و خوزستان نیز برخی اقدام های داخلی در این حوزه است.

ابتکار ضمن تاکید بر نگاه ویژه دولت یازدهم به محیط زیست و اهمیت ویژه برای تالاب ها و حفظ و احیاء آن ها، تصریح کرد: دولت یازدهم گام هایی جدی برای احیاء و حفظ تالاب های کشور به عنوان زیست بوم های بسیار ارزشمند، همچنین عامل پیشگیری از طوفان های گرد و غباری و منبع تامین کننده معیشت مردم به ویژه در استان هایی همچون خوزستان و سیستان و بلوچستان برداشته است که از آن جمله می توان به تخصیص و تامین حق آبه تالاب ها اشاره کرد.

معاون رئیس جمهور با ذکر نمونه تالاب هورالعظیم در استان خوزستان، گفت: به رغم اینکه ۱۰۰ درصد تالاب هورالعظیم در سال ۹۲ خشک بود و این تالاب ارزشمند به کانون جدی گرد و غبار برای خوزستان و حاشیه این استان تبدیل شده بود، با همت دولت یازدهم و طی همکاری بین بخشی به ویژه با وزارتخانه های نفت و نیرو، موفق به رفع موانع ایجاد شده روی تالاب، همچنین تخصیص حق آبه تالاب شدیم و خوشبختانه در حال حاضر با احیاء ۷۰ درصدی تالاب هورالعظیم شاهد رفع خطر کانون گرد و غباری این تالاب، همچنین رونق دوباره معیشت و گردشگری در آن منطقه هستیم.

رئیس سازمان حفاظت محیط زیست ادامه داد: در استان سیستان و بلوچستان نیز دولت گام هایی مهم از جمله رفع موانع ایجاد شده بر تالاب، ثبت تالاب به عنوان ذخیره گاه زیست کره، مذاکره با دولت افغانستان در راستای حفظ و احیاء تالاب های بین المللی ارزشمند هامون و یکی از کانون های داخلی و مهم گرد و غبار برداشته است.

ابتکار اشاره ای هم به بارندگی های اخیر کشور و منطقه به ویژه در افغانستان داشت و ابراز امیدواری کرد: به واسطه این بارندگی ها که منجر به جان تازه برای بسیاری از رودخانه ها و تالاب های کشور به ویژه در بخش های جنوبی همچون استان های سیستان و بلوچستان و کرمان شده است، شرایط تالابی کشور امسال بهتر باشد.

رئیس سازمان حفاظت محیط زیست با اشاره به بازدید رئیس ستاد مدیریت بحران از سیستان و بلوچستان پس از سیل اخیر و انتقال پیام مردم محلی که سیل بهتر از خشکی است، اظهار کرد: به رغم همه مشکل هایی که به واسطه سیل برای مردم ایجاد می شود و البته جای تردید ندارد که مقام های محلی و ملی و دولت باید به آن ها رسیدگی و این مشکل ها را رفع کنند، در شرایط تغییر اقلیم و خشکسالی، حرف مردم محلی در برتری داشتن سیل به خشکسالی کاملا درست است.

وی افزود: به طور نمونه، خوشبختانه پس از تقریبا ده سال خشکسالی جازموریان امسال بر اثر همین بارندگی های اخیر، آب در تالاب جازموریان جریان پیدا کرده است.

به گفته معاون رئیس جمهور، توجه ویژه به تالاب ها و جنگل ها، جلوگیری از تخریب جنگل ها، حفظ و احیاء رودخانه ها، تعادل بخشی به سفره های آب زیرزمین، تلاش برای اصلاح الگوهای مصرف آب بخشی از فعالیت ها و اقدام های دولت یازدهم برای جبران سال ها بی توجهی و غفلت در حوزه محیط زیست است.

فرونشست زمین از جمله آثار مدیریت ناپایدار و برداشت بی رویه و یک سویه از منابع آبی است

رئیس سازمان حفاظت محیط زیست، فرونشست شدید زمین در کشور را از جمله آثار غفلت و بی توجهی به حفظ اکوسیستم های طبیعی و مدیریت منابع و مصارف آب در کشور برشمرد و افزود: منطقه میناب استان هرمزگان از جمله نمونه های بسیار ناگوار فرونشست زمین بر اثر مدیریت ناپایدار منابع آبی و برداشت بی رویه و یک سویه از منابع آبی است که منجر به تخریب بخش مهمی از سرزمین و در معرض تهدید قرار گرفتن ۱۰ میلیون اصله نخل به عنوان ثروت عمومی و مردم شده است.

وی ادامه داد: اگرچه دولت یازدهم از سال گذشته در تلاش برای کاهش اثرات این چالش مهم و چاره جویی برای این موضوع است، اما آنچه در نتیجه سیاست گذاری نادرست در بلند مدت رخ داده در کوتاه مدت قابل جبران و رفع نیست.

ابتکار ضمن تاکید بر رویکرد و اقدام های مهم و مثبت شورای عالی آب و شورای عالی محیط زیست در دولت یازدهم، تصریح کرد: رفع چالش های محیط زیستی زمان بر است و حتی با اقدام های جدی و برنامه ریزی های دقیق و منسجم و علمی نیز نمی توان در کوتاه مدت به نتیجه مثبت و چشمگیری دست پیدا کرد.

رعایت الزام های محیط زیستی از مولفه های مهم افزایش تاب آوری در برابر مخاطره های طبیعی است

ابتکار رعایت الزام های و شاخص های محیط زیستی در برنامه های توسعه ای و عمرانی و به طور کلی در تصمیم گیری و تصمیم سازی های کلان را از جمله مولفه های مهم افزایش تاب آوری و کاهش آسیب پذیری در برابر بحران های و مخاطره های طبیعی دانست و افزود: به همین دلیل دولت یازدهم با جدیت بر موضوع حفاظت از محیط زیست، آب، خاک و هوا تاکید دارد و برنامه ریزی ها و اقدام های مختلفی در این راستا داشته است.

معاون رئیس جمهور رعایت ملاحظات محیط زیستی برای حفاظت از طبیعت و ارزش های زیستی و خدمات تنوع زیستی را از جمله مهم ترین رکن های برنامه ریزی های بلند مدت و کوتاه مدت ملی و بین المللی برای پیشگیری از بحران های طبیعی برشمرد و اظهار کرد: عدم احترام به قوانین طبیعت منجر به فعالی شدن قوه قهریه طبیعت خواهد شد و در آن صورت هیچ کس توانایی مقابله با آسیب های مختلفی که نه تنها بر محیط زیست و طبیعت بلکه بر تمامی بخش ها از جمله اجتماع، امنیت، سلامت، بهداشت و اقتصاد وارد می شود را نخواهد داشت.

رئیس سازمان حفاظت محیط زیست خاطرنشان کرد: رویکرد و جهت گیری دولت یازدهم در برنامه ششم توسعه و سایر برنامه ها و اقدام های دولت، حفظ محیط زیست و ارتقاء و بهبود شاخص های آن است تا بتوانیم با اجریا برنامه های مقابله، تاب آوری و سازگاری در برابر تغییرات اقلیم و حوادث آب و هوایی در مسیر توسعه پایدار گام برداریم.

وی ابراز امیدواری کرد: رویکرد علمی منجر به تدوین راهکارهای اجرایی و مناسب برای مدیریت جامع و روزآمد و کارآمد بحران با استفاده از فناوری های نوین و تجربه های موفقملی و بین المللی در کشور شود.

ابتکار در بخش دیگری از سخنان خود، ابلاغ سیاست های کلی محیط زیست توسط رهبر معظم انقلاب را راس تحولات مثبت محیط زیستی کشور برشمرد و افزود: نگاه و تاکید مقام معظم رهبری بر حفظ محیط زیست منجر به همگرایی بین بخشی در قوه مجریه، همچنین هماهنگی و انسجام بین قوا و حتی قوای مسلح در کشور برای حفظ محیط زیست شد.

معاون رئیس جمهور تاکید کرد: طبق قانون اساسی ایران، حفظ محیط زیست وظیفه همگانی است و از این رو در کنار تاکید، نگاه ویژه، اقدام ها و برنامه های دولت یازدهم برای حفظ محیط زیست، همه اقشار و آحاد جامعه باید برای حفظ محیط زیست به عنوان یک وظیفه عمومی تلاش کنند زیرا همانطور که برخورداری از محط زیست، خاک، آب و هوای سالم از جمله حقوق همگانی است، همه ما نیز در مقابل محیط زیست وظایف و مسئولیت هایی بر عهده داریم.

رئیس سازمان حفاظت محیط زیست، تاکید دولت بر حفظ محیط زیست به عنوان حقوق عامه را به حدی دانست یک فصل از منشور حقوق شهروندی به محیط زیست اختصاص داده شده است.

وی همچنین به رویکرد محیط زیستی دولت در نخستین جلسه و دستور ویژه برای احیاء دریاچه ارومیه اشاره کرد و افزود: به لطف خداوند و با تلاش و برنامه ریزی دولت و همکاری های شکل گرفته، دریاچه ارومیه که در ابتدای فعالیت دولت یازدهم در وضعیت بحرانی و آسیب پذیری جدی و شدید قرار داشت، امروز دارای تراز تثبیت شده و حتی رو به افزایش است.

ابتکار ادامه داد: وضعیت نابسامان دریاچه ارومیه که تهدیدی ملی بود، امروز با اقدام های مختلف همچون اصلاح الگوهای آبیاری و کشاورزی، جلوگیری از احداث سدهای جدید، مدیریت منابع و مصارف آب امروز به نقطه امیدوار کننده ای رسیده است اگرچه همچنان تا نقطه مطلوب فاصله داریم و باید همه این اقدام ها را ادامه دهیم تا بتوانیم این دریاچه و اکوسیستم ارزشمند و مهم ملی و جهانی را حفظ کنیم.