به گزارش خبرنگار خبرگزاری موج، شبکه نمایش خانگی در ایران از زمان آغاز به کار خود تا به حال یکی از منابع  کسب درآمد برای سینما بوده است. اما این کسب در آمد با افت و خیزهایی همراه بود که در طول زمان شکل جدی تری به خود گرفته و حالا به نظر می رسد این شبکه با بحران هایی روبرو است که باید فکری جدی برای حل آن بکند.

اولین و مهمترین مشکل شبکه نمایش خانگی، فعالیت پر رنگ بازار قاچاق در کنار آن است که متاسفانه به نظر می رسد این روزها خیز بلندی برای ادامه فعالیت های خود برداشته است. چندی پیش بود که شاهد انتشار نسخه هایی از «عصبانی نیستم» و «گشت۲» توسط این شبکه بودیم و اخیرا «۵۰ کیلو آلبالو» هم در دو نسخه!(نسخه منتشر شده رسانه های تصویری و نسخه مخصوص بازبینی ارشاد)توسط قاچاقچی های فرهنگی منتشر شده است. با توجه به اینکه این اتفاق بارها در طول زمان تکرار شده و فیلم ها هم معمولا از گلوگاه های خاصی منتشر می شوند، به نظر نمی رسد متوقف کردن این روند کار سختی باشد و تعلل در این زمینه سوال برانگیز است.

وقتی نام بازار قاچاق به میان می آید، ساده اندیشانه است اگر فکر کنیم تنها با مهار قاچاق فیلم، شبکه نمایش خانگی روی خوش خواهد دید. نوظهور بودن این پدیده در ایران و پیشرفت روز به روز آن لزوم قانونگذاری فوری و مناسب را در این شبکه دوچندان می کند. مساله ای که امروز با خلا آن روبرو هستیم و عدم رسیدگی به آن می تواند در دراز مدت تهدیدی جدی تر برای شبکه نمایش خانگی باشد.

نمونه اخیر این اتفاق به راه اندازی شبکه های VOD و IPTV  در ایران باز می گردد که البته سال ها است در سایر کشورهای جهان فعالند و در پایان به ایران رسیده اند.این حروف مخفف نشان دهنده این هستند که دیگر می توان به شکل قانونی نسخه اینترنتی فیلم ها را خریداری کرد یا اگر شهری سینما ندارد، با استفاده از این سامانه ها می تواند نسخه خوش کیفیت فیلم را از تولید کننده تهیه کند تا در سالن های کوچکتر به نمایش در بیاید.

اما هنوز استفاده از این بسترهای جدید پخش کاملا اجرایی و همه گیر نشده که دعواها بر سر آن آغاز شده است. محمد امامی تهیه کننده سریال «شهرزاد۲» که آن را آماده پخش کرده اخیرا اعلام کرد این سریال در شبکه تلویزیونی «نت فلیکس» (که در آمریکا با دریافت حق عضویت فیلم و سریال پخش می کند) و «لوتوس پلی» (سایت متعلق به خودش) منتشر خواهد شد تا علاقه مندان بتوانند نسخه قانونی فیلم را بخرند اما در ادامه داستان، رییس انجمن صنفی VOD و IPTV به این مساله اعتراض کرد.

 طبق اخبار منتشر شده محمد صراف در ابتدا از سرمایه‌گذاری برای ساخت چنین سریالی تشکر کرد: «شهرزاد به عنوان سریالی پرمخاطب در ایران شناخته می‌شود که خوش‌ساخت است و هزینه‌های زیادی برای تولید آن می‌شود. در ابتدا جای تشکر دارد که می‌بینیم یک سرمایه‌گذار برای این سریال هزینه می‌کند تا محتوای داخلی تولید شود.»

او در ادامه درباره‌ خبر منتشرشده‌ی پخش سریال «شهرزاد» از سایت نت‌فلیکس گفت: «خبر عرضه‌ سریال شهرزاد در نت‌فلیکس تأیید نشده است. ضمن اینکه نت‌فلیکس در ایران فیلتر است.»

محمد صراف همچنین درباره‌ی مجوز نداشتن سایت لوتوس‌پلی توضیحاتی داد: «نکته‌ی دیگر، سایت لوتوس‌پلی است که این سایت مجوز قانونی VOD یا IPTV از سازمان صدا و سیما و مؤسسه‌ی رسانه‌های تصویری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی ندارد. بنابراین اگر سریال شهرزاد از این سایت یا هر سایتی غیر از سامانه‌های دارای مجوز VOD و IPTV منتشر شود، غیرقانونی است و طی مذاکراتی که با نهادهای ذی‌ربط داشته‌ایم اقدامات قانونی لازم پیش‌بینی شده است.»

طبق گفته‌ی رییس انجمن صنفی VOD و IPTV، پیش از این، شرکت‌های VOD با تهیه‌کننده‌ سریال «شهرزاد» برای قرار دادن این سریال در سایت‌های قانونی مذاکره کرده بودند اما به نتیجه‌ای نرسیده‌اند: «پیش از این صنف VOD و IPTV در نامه‌ای از تهیه‌کننده‌ی سریال شهرزاد درخواست کردند که وارد مذاکره شوند و برای انتشار این سریال در سامانه‌های قانونی ایران قرارداد منعقد شود. مذاکراتی هم از قبل با ایشان انجام شده که ظاهرا به نتیجه‌ نرسیده و قصد دارند روی سایت لوتوس‌پلی سریال را منتشر کنند، که این کار خلاف قوانین و مجوزهایی است که صادر شده است. مثل این است که کارگردانی برای اکران فیلمش در سینما به جای آنکه با دفاتر پخش‌کننده‌ی سینمایی قرارداد ببندد، برود خودش سینما تاسیس کند!»

صراف درباره‌ی چالش‌ها و کمک‌هایی که شرکت‌های VOD در مسیر ارائه‌ی فیلم‌ها در اختیار مخاطبان قرار می‌دهند، گفت: «در ایران هم به یک سری از سایت‌ها مجوز قانونی داده شده و این مجوزها طی مراحل سخت‌گیرانه‌ای اعطا شده است. شرکت‌های VOD و IPTV دو سال است که مجوز گرفته‌اند و هزینه‌های سنگینی پرداخت کرده‌اند که مخاطب را به سمت خرید قانونی تشویق کنند. این شرکت‌ها هزینه‌هایی برای مالیات و بیمه هم پرداخت می‌کنند و علاوه بر کارآفرینی و اشتغال‌زایی، ۱۵ تا ۲۰ درصد از قاچاق محتوا در حوزه‌ی فضای مجازی را نیز به خرید قانونی تبدیل کرده‌اند. اما حالا که این بازار در حال شکل‌گیری است، ناگهان در خبر تأییدنشده‌ای می‌شنویم که محتوای سریالی مثل شهرزاد قرار است به شبکه‌ی نت‌فلیکس برود و یا در سایتی که اصلا مجوز ندارد منتشر شود!»

به‌تازگی تهیه‌کنندگان، سایت‌هایی راه‌اندازی می‌کنند و سریال‌هایی را که برای شبکه‌ی نمایش خانگی تولید می‌کنند در آن سایت‌ها قرار می‌دهند.

محمد صراف درباره‌ی این مساله در توزیع آثار تولیدشده در شبکه‌ی نمایش خانگی می‌گوید: «این معضلی است که اتفاق افتاده است. تهیه‌کنندگانی که در شبکه‌ی نمایش خانگی سریال تولید می‌کنند خودشان هم یک سایت راه‌اندازی می‌کنند و سریال‌شان را در آن سایت عرضه می‌کنند. اگر مجوزی صادر شده، همه باید آن قانون را رعایت کنند و به آن مجوز متعهد باشند. نمی‌شود شرکت‌هایی سرمایه‌گذاری سنگینی کنند و شبکه‌ی عرضه را در فضای مجازی ایجاد نمایند اما آن سریال به جای اینکه در سامانه‌ی قانونی قرار بگیرد، در یک وب‌سایت غیرقانونی توزیع شود.»

از فحوای کلام صراف زاده مشخص است که اصلی ترین مشکل در این میان،ضعف قانونگذاری شفاف در این زمینه است.قانون هایی که برای مثال مرزهای ثبت شرکت برای افراد مختلف در زمینه پخش فیلم را مشخص نکرده یا مثلا این محدودیت که صاحب اثر نمی تواند آن را در سایت خود بفروشد وجود ندارد.

فراز و نشیبهای شبکه نمایش خانگی آن را در چشم مردم تبدیل به شبکه ای کرده تا حدی می توان به آن اطمینان کرد.باید در کنار فرهنگسازی برای تربیت هر چه بهتر مخاطبان هنر برای خرید محصولات مورد نیاز خود از این شبکه،فکری هم برای خلا های قانونی این شبکه بشود تا در دراز مدت،شاهد رشد آن باشیم.