به گزارش خبرنگار موسیقی خبرگزاری موج، نشست رسانه ای برگزارکنندگان پنجمین فستیوال موسیقی نواحی آینه دار روز دوشنبه بیست و هشتم آذر ماه، در محل دبیرخانه این رویداد فرهنگی هنری،با حضور اهالی رسانه برگزار شد.

در ابتدای این نشست امیر بهاری مشاور رسانه ای آینه‌دار، به طور خلاصه به تاریخچه ادوار گذشته آن پرداخت و گفت: از سال ۱۳۹۳ آغاز شده و با پرداختن به موسیقی های نواحی شرق کشور، سپس جنوب و سواحل حاشیه خلیج فارس، دامنه های زاگرس، ...  تا سال گذشته ادامه یافت.

وی افزود: اساتید موسیقی غنی نواحی ما همچون مرواریدی در صدف و در عین نبوغ حتی ناخود آگاه آنها، گمنام هستند که برای حفظ میراث موسیقیایی کشور، باید به آنها توجه بیشتری شود.

جغرافیای فرهنگی را مد نظر داریم نه استانها را

سپس در ادامه، علی مغازه‌ای دبیر فستیوال گفت: ما در این تقسیم بندی جغرافیایی، منطقه فرهنگی را در نظر داریم نه استانها را. بر همین اساس امسال به بخش‌هایی از شمال ایران پرداخته‌ایم که در واقع می توان آن را حوزه فرهنگی دامنه شمالی البرز نامید که از تالش شروع می شود و پس از عبور از گیلان و مازندران، به گلستان می‌رسد که در این استان این حوزه فرهنگی از جنوبش تا علی‌آباد کتول را هم در بر می‌گیرد. البته  شمال استان گلستان با خراسان شمالی، به فرهنگ دیگری مرتبط می‌شود، که موسیقی ترکمنی و کردی کرمانجی متعلق به آن است.

وی افزود: در جنوب استان گلستان علی آباد کتول، کتول، گالشهای گلستان هم فرهنگ هستند که متعلق به همان حوزه فرهنگی دامنه‌های شمالی البرز می شود.

مغازه ای در مورد نتایج فعالیت آینه دار گفت: وظیفه اصلی که برای خودمان تعریف کردیم پیدا کردن اصلی‌ترین و اصیل‌ترین نمونه راویان اقوام و آوردن آنها و ضبط و ثبت درست از اجراهایشان است. در واقع آینه‌دار به دنبال تهیه اسنادی است که به قول آقای بهرام بیضایی اسناد شنفت‌دیداری کشور هستند. ما از این نظر با خلا جدی روبرو هستیم به عنوان مثالالان از قزاق‌ها و گرجی‌ها که زمانی وارد ایران شدند و حالا دیگر رفته‌اند، هیچ سندی در دست نداریم.

وی افزود: شاید برایتان جالب باشد که در میان هنرمندان منتخب، نوازنده ها و خواننده هایی هستند که حتی خودشان هم معتقد نیستند هنرمندند و هنرشان را جزیی از زندگی خود می‌دانند. این هنرمندان انعکاس دهنده تاریخ و فرهنگ قوم خود هستند. 

وی در مورد پیشینه تحقیقات خود در زمینه موسیقی نواحی گفت: بدیهی است که ما در استمرار حرکت بزرگانی مثل استاد صبا و خانم مجد به تحقیاقتمان پرداخته ایم و اگر صبا به گیلان نمی رفت و تحقیق نمی‌کرد ما هرگز صدای ضرب منیژه یا آنچه ایشان سبک کوهستانی نامیدند و در واقع نام محلی‌اش گوسفندوخون است، نمی‌شنیدیم.

علی مغازه‌ای هم افزود: جامعه موسیقی کشور اگر به موسیقی محلی ایران توجه کند، می‌تواند از آن الهام بگیرند و از ملودی‌های کهن و پیچیگی‌ آنها استفاده کنند. دانشجویان هم می‌توانند بیشتر ببینند و استفاده کنند و این نکته ای است که در این جشنواره جای کار بیشتری دارد چرا که موزیسن ها و پژوهش گران جوان می توانند ایده های زیادی از این موسیقی ها بگیرند.

آینه دار زکات فرهنگی ما است

احسان رسول‌اف رییس فستیوال آینه‌دار در مورد اهداف این فستیوال گفت:  آینه‌دار یک پروژه غیر انتفاعی است و رسالت اصلیش، آرشیوکردن موسیقی اصیل ایرانی است. این یک وظیفه عمومی و زکات فرهنگی ما است و وظیفه ما در این چارچوب اصلا کار اقتصادی نیست بلکه رسالت ما آرشیو کردن آثار هنرمندان موسیقی اقوام ایران است که به شدت برای ما اهمیت دارد.

وی افزود: آینه دار یک فستیوال هنری است که بر خلاف سایر فستیوال‌های دنیا (که جشنواره موسیقی فجر را هم شامل می شود)، وظیفه‌اش پروموت کردن هنرمندان و ویترینی نیست و بلیط فروشی به معنای یک منبع در آمد ندارد. رسالت ما آرشیو کردن صوت و تصویر این افراد است به نحوی که نوع انگشت‌گذاری، پرفورمنس و نوع آرایشی که روی صحنه حضور پیدا می‌کنند را به ثبت برسانیم.

رسول اف گفت: به دلیل اینکه این هنرمندان را نمی توان به استودیو برد و ضبط طولانی و تک به تک از آنه داشت مجبور به ضبط گروهی با چند میکروفون و دوربین از آنها هستیم و در حال حاضر در کشور به دلیل شرایط آکوستیک، بهترین فضا برای آنسامبل رکوردینگ تالار رودکی است.

وی در مورد نتیجه این آرشیو و انتشار آن گفت: ما امیدوار هستیم که خیلی زود آرشیو پنج دوره را به شکلی ارزشمند و درخور، در اختیار منتقدان و پژوهشگران قرار بدهیم. امیدوارم این آرشیو غنی، به عنوان یک بایگانی از موسیقی سرزمین بزرگ ایران بتواند به ارتقای فرهنگی و موسیقی کشور کمک کند.

رسول اف تصریح کرد: می‌خواستیم این آثار به شکل یک پکیج آراسته در کنار هم منتشر شود. البته این بسته فقط یک بسته شنیداری نیست و در قالب یک متن هم اطلاعات کاملی در مورد موسیقی هر ناحیه در اختیار مخاطب قرار می‌دهد. البته ما در این حوزه آثار دیگری هم داریم که از آن جمله می توان به انتشار ۲ آلبوم مهم با هنرمندی استاد محمدرضا درویشی اشاره کرد. این ۲ آلبوم تا ۲ ماه آینده به صورت رسمی منتشر می شود و تصور می کنم آثار ارزشمندی در حوزه موسیقی اقوام ایران باشد.

افتتاحیه پنجمین دوره با یک سوپرایز

در بخش دیگری از این برنامه، احسان رسول‌اف رییس فستیوال آینه دار گفت: طبق برنامه سالانه، امسال هم برگزاری جشنواره در تالار رودکی و اختتامیه در تالار وحدت خواهد بود. برای این دوره اجراهای برجسته‌ای از این سه استان در طی شش سانس انتخاب شده اند که بر این اساس به هر استان دو سانس اختصاص پیدا خواهد کرد. 

وی از یک سوپرایز خبر داد و گفت: جمعه 9 آذر در یک اجرای تک سانس که مراسم افتتاحیه است، مروری بر چهار دوره فستیوال آیینه دار و معرفی کوچکی از دوره پنجم خواهد شد. مراسم اختتامیه هم روز 13 آذر و همراه با تجلیل از اساتید دامنه شمالی البرز و اجراهای برگزیده این دوره، برگزار می شود. 

رسول اف تاکید کرد: با هدف دیده شدن هنرمندان محلی و گم نام کشور و تسهیل در کار اصحاب رسانه در مدت برگزاری جشنواره یک اتاق رسانه در تالار رودکی خواهیم داشت تا امکان مصاحبه و پوشش خبری راحت تری فراهم شود.

مغازه ای در این بخش تشریح کرد:  بیش از صد نفر مهمان داریم در قالب گروه یا آنسامبل تا پانزده نفر و برخی تک نفره هستند که یا ساز می‌زنند و می‌خوانند و یا تنها نوازنده هستند که بعضا حتی شنیده و یا دیده نشده‌اند. در روز افتتاحیه شش قطعه داریم که تنها یکی از آنها تک نفره است و یکی هم اجرای یک گروه پانزده نفره است و با این شش اجرا مرور خلاصه ای بر موسیقی کل کشور داریم.

وی افزود: در طی این جشنواره سه اجرای آیینی به گونه‌هایی از اقوام و ساکنان شمال ایران اختصاص دارد که متعلق به کار و سور آنها است. ما سعی کرده ایم افرادی که بخشی از موسیقی میراثی را نزد خود دارند به تهران بیاوریم و در طی این چند روز شما شنونده موسیقی شهری تا روستایی و جلگه تا کوه خواهید بود که امیدوارم از آن لذت بسیار ببرید.

مغازه ای ادامه داد: امسال در یک کار سنبلیک به هنرمندان درگذشته مانند استاد عاشورپور، محسن‌پور، منوچهر ویزانلو آهنگ‌ساز ، امانی آهنگ‌ساز و نوازنده خواهیم پرداخت که حتی در شهر خودشان هم شناخته شده نیستند. 

دبیر فستیوال آینه دار در مورد امکان اجرا در فضای باز گفت: این خیلی بستگی به رپرتوار دارد. برخی از سازها مانند تنبور در فضای باز شنیده نمی‌شوند اما سازی مثل سرنا مخصوص فضای باز است.

رسول اف در این باره گفت: جدای از محدودیت های مجوز اجرا، امکان ضبط با کیفیت از اجراها در فضای باز را نداریم.

وی در مورد پروژه کهن‌سازگان که در گذشته انجام آن آغاز شده گفت: این یک پروژه بسیار پیچیده است و به لحاظ متنی بسیارپر وسواس در دست اقدام است. اما به زودی نتایج آن را خواهید دید.

ساز هنمرندان را از ترس حواشی نمی خریم

مغازه ای در پاسخ به خبرنگار موسیقی موج در مورد اینکه سازهای این اساتید که بعضا در کهولت به سر می برند و شیوه های تولید آن هم از میراث موسیقیایی به حساب می آیند، آیا برای جمع آوری آنها در قالب یک موزه هم فکر کرده اید یا خیر؟ گفت: من ساز مرحوم غلامرضا سمندری را از فرزندانش خریداری کردم و در موزه قرار دادیم اما بنا بر ملاحظاتی که آقای رسول اف دارند مبنی بر پرهیز از هر نوع فعالیت شائبه برانگیز، نخواستیم به جذب سازها به موزه بپردازیم. گرچه مطمئنم که هیچ چیز از بین نخواهد رفت.

احسان رسول اف رییس پنجمین فستیوال موسیقی نواحی آینه دار در بخش پایانی صحبت های خود با اشاره بر اینکه برای مجوز این دوره آینه‌دار چهار هفته درگیر بودیم، به همکاری بنیاد رودکی با این فستیوال کرد و گفت: به دلیل غیر انتفاعی بودن این برنامه از تخفیف برخوردار شدیم و تمام درآمد فروش بلیت را به عنوان اجاره سالن به بنیاد رودکی خواهیم داد. شروع سانس های جشنواره ما از ساعت شش و نیم و نه شب خواهد بود و هزینه بلیط آن حدود پنجاه هزار تومان است که برای دانشجویان پنجاه درصد تخفیف خواهد داشت.

بهتر است با جشنواره موسیقی نواحی همفکری و همراهی داشته باشیم نه همکاری

وی در پاسخ به پرسشی پیرامون پیشنهاداتی مبنی بر همکاری تیم اجرایی فستیوال موسیقی نواحی آینه دار در جشنواره موسیقی نواحی ایران تصریح کرد: به نظر من با توجه به محدودیت هایی که در حوزه دولتی وجود دارد و تفاوت سلیقه ای که داریم،همکاری مان به شکل همراهی و همفکری باشد بهتر است. ما مخالف بخش رقابتی هستیم. اساسا ترکیب جشنواره موسیقی نواحی و فستیوال موسیقی نواحی آینه دار نتیجه خوبی نخواهد داشت. البته بدیهی است که که هر گونه کمک به جشنواره موسیقی نواحی وظیفه خود می دانیم و از دادن تمام اطلاعات و معرفی هنرمندان و هر چه که در اختیار داریم مضایقه نکرده و نخواهیم کرد.

پنجمین فستیوال موسیقی نواحی آینه دار که طی روزهای نهم تا سیزدهم آذر ماه در تالار رودکی تهران برگزار می شود، تلاش دارد تا نمونه هایی از موسیقی و آیین های برآمده از فرهنگ، آداب و سنت های اقوام دامنه شمالی البرز، مردمان ساکن استان های گیلان، مازندران و بخش کوهپایه ای گلستان را بازتاب دهد.