به گزارش خبرگزاری موج به نقل از ستاد خبری پانزدهمین جشنواره فیلم مقاومت، نشست گفتمان فرهنگی انقلاب با حضور وحید یامین پور به عنوان مجری جلسه، ابراهیم فیاض استاد دانشگاه و بهروز افخمی کارگردان و فیلمساز در سالن شماره دو سینما فلسطین برگزار شد.

در ابتدای این نشست وحید یامین پور درباره ضرورت پرداختن به موضوع گفتمان فرهنگی انقلاب و تلقی از غرب گفت: تلقی ما از غرب متفاوت است و به تدریج به ایده گذر از غرب رسیدیم و رگه های چنین اندیشه ای از دهه ۳۰ و ۴۰ با رویکردهای چپ و ایده های عدالت گرایانه علیه نظام لیبرال سرمایه دار بوده است و نه علیه غرب. ما قصد داریم نسبت یکی از محصولات تکنولوژیک غرب؛ یعنی سینمای خودمان را با غرب بسنجیم و این پرسش را مطرح کنیم که آیا اصلا سینمای ما وجود دارد؟آیا امکان تعیین مرز و مصادیقی برای غرب وجود دارد یا سخن گفتن از چنین موضوعی دوگانه است.

در ادامه ابراهیم فیاض با بیان اینکه هم غرب ستیزی و هم غرب گرایی غلط است، عنوان کرد: این عقیده ما را از واقعیت دور می کند و به طور کلی عشق و نفرت مانع شناخت ما از واقعیت می شود. ما زمانی به غرب دشنام می دادیم و زمانی عاشقش می شدیم. مارکیسیست ها اول غرب ستیز و بعد به شدت غرب گرا شدند. هنوز هم ما رقابت انگلیس و آمریکا را در ایران داریم. می گویند هرکس با هرچه دشمنی کند، مثل خودش می شود و امروز ما در بسیاری از جنبه ها بدتر از غربیم.

فیاض با بیان اینکه غرب شناسی به معنای تام، هنر امروز است و باید بررسی کنیم چه چیزی مربوط به ماست، افزود: در حقیقت ما چیزی از خودمان نداریم و اگر داشته باشیم، تقلیدی است. اگر تکنولوژی غربی است، سبک زندگی خود را تولید می کند و سبک زندگی بدون اخلاق و تکنولوژی نمی شود. در نتیجه رابطه اخلاق با تکنولوژی است و سینما از این بعد کاملا غربی است.

او در پاسخ به این پرسش که آیا وجه الهی دین که ماهیت معنوی دارد با اقتضای تکنولوژیک سینما همخوانی دارد یا نه، گفت: از بعد تکنولوژیک سینما کاملا غربی است، چون تاریخ نمایش از یونان شروع شد و بعد هم تئاتر و سینما به وجود آمد. بعد دیگر رسانه ای است که در اینجا بحث علوم انسانی به میان می آید که اگر بحث دیجیتال راه بیفتد، چه اتفاقی برای رسانه می افتد.

در ادامه بهروز افخمی نیز درباره شکل و شمایل فیلمسازی خود گفت: وقتی خودم فیلم می سازم، تفاوت ها و شباهت هایی با فیلمسازان دیگر دارم و احتمالا هر دوی این فیلمسازان در سینمای غرب و مثلا آمریکا رشد کردند و بیشتر سینمای آمریکا را می پسندند.

افخمی با اشاره به افت سینمای آمریکا افزود: معتقدم سینما به طور کلی افت کرده و کم مایه شده است و در معرض از هم پاشیدگی قرار گرفته است. دیجیتالی شدن، راحتی دسترسی به ابزار سینمایی و رادیکالیزه شدن باعث سختی فیلمسازی شده و ساختن فیلم های واقعی سخت است.

او با توضیح مفهوم فیلمساز مستقل از نظر خود بیان کرد: فیلمساز مستقل کسی است که از حمایت هیچ سفارش دهنده ای برخوردار نباشد و ساخت فیلم مستقل با تصمیم شخصی هر روز سخت تر می شود. باید یادآوری کنم که منظورم از این نوع سینما، سینمای غیرقابل فهم و هنری نیست. هر اثر هنری یکه است و در هیچ دسته بندی واقعی قرار نمی گیرد.

کارگردان عروس ادامه داد: خیلی کم فیلمسازی مثل شان پن در آمریکا پیدا می شود و حیرت می کنم که چرا دیر فیلمسازی را شروع کرد. او هر سه سال یکبار با پول های کم فیلم می سازد و حاضر نیست فیلم خود را به جشنواره های معتبر بفرستد. به این نوع دسته بندی ها در سینما مشکوکم  و معتقدم هیچ فایده ای ندارد.

افخمی یادآوری کرد: هنر از راه و رسم و اصول زیبایی شناسی پیروی می کند که همان منطق صوری و ارسطویی است و به نظرم خیلی زیباست. اگر قرار باشد فیلمی فرم داشته باشد، خود به خود به معنا داشتن اشاره می کند.

فیاض در ادامه این بحث افزود: زیبایی شناسی منطق هنر است و هر چیزی منطقی دارد و الان ساختار زیبایی شناسی در حال تغییر است.

او در خصوص اینکه چرا بعضی از فیلمسازان را فیلمساز ملی خطاب کرده است، گفت: من فیلم های آقای افخمی را به قبل و بعد از فیلم عروس دسته بندی می کنم. سینمای او هیچکاکی، به شدت جذاب و معناگراست. جالب است که نیکی کریمی بعد از این فیلم سیر متفاوتی را از لحاظ بازی طی کرد و در فیلم های مهرجویی که جنبه فلسفی و نیهیلیستی دارد، ظاهر شد.

افخمی در این رابطه پاسخ داد: نمی خواهم درباره عروس یا فیلم های دیگرم صحبت کنم و در مقام تماشاگر معمولی هستم و صلاحیتم هیچ وقت از تماشاگر معمولی بیشتر نیست. اگر فیلمی به معنای کامل اثر هنری باشد، از قوانین شعر و موسیقی پیروی می کند.

افخمی در خصوص این نظریه که آثار هنری، هنرمندان را به وجود می آورند، گفت: ظاهرا کوچک جنگلی را ساختم، اما سختی های فیلم مرا ساخت. عالم به وجود آوردن آثار هنری همین قدر مبهم است و اگر فکر کنید این بدیهی است که هنرمند اثر هنری را به وجود می آورد نیز ممکن است تصور غلطی باشد.

این کارگردان سینما در خصوص تفکری که بعد از دیدن قسمت هشتم کوچک جنگلی در ذهن مردم نقش بست، توضیح داد: قسمت هشتم از ابتدا تا انتها با جنگ همراه بود و یک پنجم کل تولید سریال به آن صحنه اختصاص داشت. وقتی با مردم همکلام شدم فکر می کردند که ما این طور که در سریال نشان داده شده، قطعنامه جنگ تحمیلی را پذیرفتیم و این موضوع را به صورت تلویحی بیان کرده بودیم. در آغاز این موضوع را نپذیرفتم، اما به تدریج با فاصله گرفتن از جریان ساخت سریال متوجه شدم جزئیات پرداخت جنگ از تجربه من از عملیات والفجر مقدماتی نشأت می گیرد. این اولین شکستی بود که روی من تأثیر گذاشت و در پرداخت جنگ منجیل در کوچک جنگلی از آن استفاده کردم.

در ادامه ابراهیم فیاض ارزیابی از وضعیت سینمای ایران و جشنواره فجر ارائه داد و گفت: جشنواره فجر دولتی، محافظه کار و بدون سیاست گذاری است. معمولا اسکار، آینده آمریکا را مشخص می کند و فیلم روز استقلال کاملا با 11 سپتامبر مطابقت دارد.

فیاض یادآوری کرد: منتقد اصلی جشنواره فجر، جشنواره عمار است، چون با وجود اینکه بودجه زیادی ندارد، از بعد آکادمیک از فجر جلوتر است. همچنین جشنواره فیلم مقاومت هم امسال رقیب جشنواره فجر است و وقتی با اروپایی ها و آمریکایی ها صحبت می کردم، متوجه شدم در حال نزدیک شدن به این جشنواره هستند. با وجود تکنولوژی دیجیتال موضوع دانشگاه درحال از بین رفتن است و دانش و بینش به پایان رسیده و ما در حال رسیدن به ایده هستیم و ایده پردازی الآن در سینما بسیار مهم است.

او ادامه داد: سینما استراتژیک ترین قصه است و به شدت موجب شکل گیری ساختار و تمدن بعد از کتاب می شود. سینمای آینده، جهان را شکل می دهد و باید به این سینما بپردازیم.

در ادامه افخمی درباره جشنواره فجر توضیح داد: درباره جشنواره ها نظر خوشی ندارم و از فضای جشنواره ها خوشم نمی آید، چون تماشاگرش واقعی نیست. فضای جشنواره فجر بیشتر شبیه سیرک است.

او با بیان اینکه در 15 سال اخیر جشنواره ها تغییر کرده اند، افزود: مدارس سینمایی امروز در حال از بین رفتن هستند. در گذشته با ترجمه معدود کتاب های سینمایی باید کتاب می خواندیم و الآن هم به فارسی و هم انگلیسی است و دسترسی به استادان آسان شده است و به همین دلیل مدارس سینمایی بی معنی شده اند.

کارگردان آذر، شهدخت، پرویز و دیگران ادامه داد: جشنواره ها جانشین مدارس سینمایی شده اند، چون مسابقه و رقابتی بین فیلمسازان جوان به وجود می آید و در 20 سال اخیر جشنواره های سینمایی بسیار خوب بودند. معتقدم جشنواره فجر باید تجاری شود و در فصول بی رونق، رونقی به سینما ببخشد و در سه دوره 10 روزه بهمن ماه می تواند ادامه پیدا کند.

او در پایان گفت: گسترش جشنواره ها به دلیل اینکه مدارس سینمایی در حال از بین رفتن هستند، بهتر است.

پانزدهمین دوره جشنواره فیلم مقاومت از پنجم تا نهم آذر در سینما فلسطین برگزار می شود.