مناطق آزاد به‌عنوان قطب توسعه تجارت در کشور راه‌اندازی شده‌اند که از ظرفیت ها و مشوق های این مناطق همچون معافیت مالیاتی و دوری از بروکراسی‌های اداری در معاملات اقتصادی، برای دستیابی به اهداف کلان تجاری و پیوستن به بازار جهانی استفاده شود، اما هنوز مشکلاتی برای دستیابی به این هدف وجود دارد، هرچند ظرفیت‌های این مناطق برای کاهش بخشی از مشکلات تحریمی موردتوجه مسئولان است، در عمل روند اجرایی قوانین مانع از اتصال زنجیره تجاری ایران به بازارهای جهانی شده است. محسن نریمان مدیرعامل منطقه آزاد اقتصادی ارس در گفتگو با خبرنگار خبرگزاری موج با اشاره به اینکه در حال حاضر ماده 65 احکام قانون برنامه ششم توسعه در زمینه مدیریت یکپارچه مناطق آزاد اجرا نمی‌شود، از این رو دولت باید دوباره این مصوبه را ابلاغ کند، گفت:« در مناطق آزاد نسبت واردات به‌کل کشور کمتر از 4 درصد است که درمجموع تمام مناطق آزاد تنها 140 میلیون دلاری در نظر گرفته‌شده که از طریق سامانه نیما تأمین می‌شود و هیچ‌گونه ارز 4200 تومانی تخصیص پیدا نکرده است.»در ادامه متن کامل این گفتگو را می خوانید.

در حال حاضر مهم‌ترین برنامه تولید و صادراتی منطقه آزاد ارس چیست؟

برنامه‌ریزی ما در این منطقه تبدیل‌شدن به قطب تولیدات گلخانه‌ای است، ازاین‌رو واحد ساخت سازه‌های گلخانه‌ای در منطقه آزاد ارس مورد توجه قرار گرفته و حتی امروز به منطقه به ویژه کشورهای سی آی اس صادر می‌کند. درواقع راه‌اندازی واحد ساخت سازه‌های گلخانه‌ای کمک می‌کند که به‌صورت مکمل در بخش تولیدات گلخانه‌ای توسعه داشته باشیم. چراکه سال گذشته صادرات تولیدات گلخانه‌ای منطقه ارس 6 هزار تن بوده که امسال به 18 هزار تن رسیده است که درمجموع 177 درصد رشد داشته است و این ناشی از حرکت در مسیر برنامه است. همچنین ازآنجایی‌که درواقع هدف ما تکمیل زنجیره تولیدات گلخانه‌ای و صادرات آن تا بازارهای اروپایی است نه‌تنها در بخش تولیدات، فعالیت گسترده‌ای را آغاز کرده‌ایم، در زمینه بسته‌بندی، حمل‌ونقل و ... تمهیداتی اندیشده شده که می‌تواند در صادرات تولیدات گلخانه‌ای و تبدیل شدن به قطب صادرات این محصولات موثر باشد.

با توجه به اینکه تحریم و محدودیت‌های اقتصادی در میزان تولید و عرضه برخی محصولات تأثیر گذاشته، آیا فعالیت تولیدی یا صادراتی هم‌راستا با شرایط کنونی کشور در منطقه آزاد ارس انجام‌شده است؟

به‌تازگی سرمایه‌گذاری در منطقه ارس برای ساخت کشتارگاه را آغاز کرده است که در سه‌ماهه نخست سال 98 به بهره‌برداری خواهد رسید و از آنجایی که پیش از این مطابق با ضوابط وزارت جهاد کشاورزی واردات دام زنده از کشورهای جی ای اس انجام می شده است، راه اندازی این واحد کشتارگاه می تواند در مسیر تأمین نیاز کشور گام مؤثری باشد.

در شرایط کنونی چه موانع و مشکلاتی بر سر راه فعالیت بنگاه‌های تولیدی در مناطق آزاد کشور وجود دارد؟

با توجه به اینکه طبق ماده 65 احکام دائمی برنامه ششم توسعه، تمام اختیارات هیات وزیران به مدیرعامل مناطق آزاد داده‌شده، به همین دلیل حکم مسئول منطقه آزاد نیز از سوی هیات وزیران صادر می‌شود، اما امروز این قانون به‌درستی اجرا نمی‌شود، دولت بار دیگر این قانون را ابلاغ کند که همان اختیارات وزرا برای مدیرعامل منطقه آزاد وجود دارد، چراکه اجرایی نشدن آن باعث بروز مشکلاتی شده  و وحدت رویه مدیریت را از بین برده است، برای نمونه یک برند لوازم‌آرایشی قرار بود در منطقه آزاد ارس تولید شود و  وزارت ارشاد گفته بود که 70 درصد کارتن و بسته‌بندی آن باید فارسی نوشته‌شده باشد، اما ازآنجایی‌که قرار بود این محصول صادراتی باشد لزومی برای نوشتاری فارسی وجود نداشت، ازاین‌رو با ارشاد در این زمینه نامه‌نگاری کردیم که تغییر بسته محصول باعث ایجاد تفاوت دربسته بندی برند می‌شود. درواقع در محصول تحت لیسانس با یک برند نباید بین تولیدات تفاوتی وجود داشته باشد. درنهایت وزارت ارشاد با تولید مشابه برند اصلی موافقت کرد، اما مشکل از آنجایی بروز می‌کند که تولیدکننده 5 ماه برای تولید این محصول معطل شد.

در چند ماه گذشته چه میزان ارز 4200 تومانی به منطقه آزاد ارس تخصیص داده‌شده است؟

در حال حاضر ارز 4200 تومانی برای واردات کالا از مناطق آزاد اختصاص داده نشده و واردات تنها از طریق ارز نیما 140 میلیون دلار برای چند ماه پیش رو در نظر گرفته‌شده که برای تمام مناطق آزاد کشور بوده و عدد بسیار کوچکی است. در طول سال نیز برای واردات مواد اولیه از ارس حدود 100 میلیون دلار ارز از سامانه نیما مصرف می‌شود. همچنین برای کالاهایی همچون لباس و لوازم‌خانگی که از طریق مسافران از منطقه آزاد ارس وارد می‌شود بین 15 تا 20 میلیون دلار برای چند ماه در نظر گرفته شده است. درمجموع 36 میلیارد دلار واردات در کشور سالانه انجام می‌شود که سهم مناطق آزاد کمتر از یک میلیارد دلار است که عدد قابل‌توجهی نیست، درواقع این نسبت معادلات اقتصادی مناطق آزاد به‌کل کشور4 درصد است.