به گزارش خبرنگار خبرگزاری موج، قصه پرغصه ای است داستان کولبران. انسان هایی شریف از دل محرومترین استان های کشور. از پیر و جوان، بی سواد و دیپلمه تا لیسانسه و حتی دکترا که برای چند صد هزار تومان؛ یخچال و ماشین لباسشویی و ماشین ظرف شویی وتلویزیون و.... را به دوش می گیرند و کیلومترها در دل مسیرهای مالرو و صعب العبور کوهستانی حرکت کرده تا کالایی را به دست قاچاقچیانی که در شهرهای مرزی منتظرشان هستند برسانند و لقمه نانی برای خانواده شان به خانه ببرند. کسی چه می داند شاید تلویزیون و یخچال خارجی خانه ما نیز روزی بر روی دوش یکی از همین کولبران وارد کشور شده و بعد از مدتی به خانه ما راه پیدا کرده باشد. کولبرانی که تاوان کارشان گاه سقوط از دره هاست و گاه تیرخوردن از دست مامورانی که تعقیبشان می کنند و یا در بهترین حالت کمردرد های شدید میانسالی و دوران کهولت. اینترنت را که با واژه کولبری یا کولبران جستجو می کنی پر است از اخبار ناخوشایند فراوانی که هر از چند گاهی رخ می دهد و چند صباحی سوژه رسانه های مختلف می شوند و بعد ... دوباره فراموشی و سکوت تا حادثه ای دیگر و جنجالی دیگر و البته اظهار نظرهای مسئولانه مدیران و وزا و نمایندگان محترم و قول هایی برای پیگیری این حوادث. 

تاریخ را که ورق می زنی پر است از این وعده ها. وعده هایی که اگر کنار هم بچینی سناریوی عجیبی می شود که نه سر دارد و نه ته... محدود شدن ورود کالا از مرزهای غربی ایران و افزایش تعرفه‌ها و به دنبال آن اعتصاب های کولبران در سال ۹۷ باعث شد تا دولت طرحی را برای ساماندهی وضعیت آنها مصوب کند. همان زمان وزیر کشور در مورد طرح جدیدی که دولت در آن سال به تصویب رسانده، بود گفته بود که دولت به دنبال ساماندهی فعالیت کولبری در استان‌های مرزی کشور است. وزیر کشور ایران گفت:‌ «بر اساس برنامه‌ریزی دقیق، باید تعداد کولبران واقعی که در استان‌های مورد نظر فعالیت دارند، شناسایی شود تا بتوان نسبت به حل مشکلات آنها اقدام کرد».

این درحالی است که رسول خضری، نماینده مجلس از پیرانشهر و سردشت، اعلام کرده بود که در آن سال تعداد کولبران چیزی حدود ۷۰ تا ۸۰ هزار نفر است.

بحث در مورد ساماندهی کولبران در شرایطی مطرح شده بود که ابوالفضل ابوترابی، نماینده نجف‌آباد در مجلس گذشته، روز ۲۸ فروردین همان سال – سال ۹۷ - به خبرگزاری ایسنا گفته بود که وزیر کشور در نشستی در کمیسیون شوراهای مجلس اعلام کرده که قاچاق کالا به گونه‌ای صورت می‌گیرد که کالا، تحت ترانزیت کالای بندرعباس، به ترکیه می‌رود و پشت مرز دپو می‌شود و کولبران همان کالا را دوباره به داخل ایران منتقل می‌کنند و به این ترتیب، به گفته عبدالرضا رحمانی فضلی، حق گمرکی پرداخت نمی‌شود.

بر اساس این گزارش، وزیر کشور گفته بود که تصمیم گرفته شده تا این دپوی کالاها در مناطق مرزی شمال غرب وارد شود و آنگاه «کولبران آن را با ۲۰ درصد تخفیف به داخل ایران منتقل و برای بنکداران و مغاره‌ها توزیع کنند».

از مانور تا ادعا

این طرح که معلوم نشد مفادش چیست یا اینکه اصلا وارد فاز اجرایی شده است یا خیر؟ اما، تنها مانور تبلیغاتی آقای وزیر و ادعای وی برای ساماندهی کولبران نبود. حدود یکسال بعد دوباره رحمانی فضلی بعد از جنجالی که به خاطر حادثه مرگ دلخراش دو نوجوان کولبر به پا شده بود؛  دوباره وارد گود شد و بدون آنکه گزارشی در مورد اجرای طرح ساماندهی قبلی دولت بزند وعده های جدیدی را مطرح کرد. وزیر کشور بعد از این حادثه از دبیر شورای امنیت پایدار شرق و غرب کشور خواست تا بررسی‌های لازم و کارشناسی برای رسیدن به راهکارهای عملیاتی ایجاد اشتغال پایدار در مناطق مرزنشین انجام شود.

تکرار پشت تکرار!

اما باز هم به نظر می رسد نه دستور اداری آقای وزیر راه به جایی برد و نه آن حادثه آخرین حادثه رخ داده برای کولبرها. همین مرداد ماه سال جاری بود که با تیراندازی سربازان مرزبانی به روی دسته‌ای از کولبران ، هادی خدری، کولبر ۲۲ ساله  کُرد کشته شد. ولی شاید دلخراش ترین و در عین حال جنجالی ترین حادثه امسال حادثه ای بود که چند روز قبل برای نوجوانی ۱۰-۱۲ ساله رخ داد که وقتی برای خرید تبلت و حضور در کلاس های مجازی مجبور شده بود تا تن به کولبری بدهد، در یکی از تعقیب و گریزهای ماموران به دره ای سقوط کرد و هم اینک حالش وخیم است. بعد از آن بود که دوباره شیپور شعارها و وعده ها به صدا درآمدند. 

کمال حسین پور نماینده مردم سردشت و پیرانشهر در مجلس شورای اسلامی یکی از همین مسئولان بود که در تذکری شفاهی در یکی از جلسه های علنی مجلس شورای اسلامی به رییس جمهور گفت: آیا شغل کولبری در شأن جوانان تحصیل کرده مناطق مرزی است؟ در کمترین فرصت شغلی و کمترین میزان  امکانات و در شرایطی که بیکاری بیداد می‌کند آیا مردم راه چاره دیگری برای تامین حداقل  معیشت خانواده‌های خود را دارند.

وی در ادامه با بیان اینکه چرا یک کولبر به این کار روی می‌آورد، اظهار کرد: فرهاد ۱۴ ساله از اورامانات پاسخ این سوال را داده است که کولبری می‌کنم تا یک دست لباس ورزشی بخرم. یکی برای خرید یک لباس ورزشی و دیگری نیز برای تامین حداقل معیشت خانواده خود جانش را به خطر انداخته و در گرما و سرمای کوه‌های صعب العبور به کولبری می‌پردازد.  یک کولبر بر زیر بهمن و یا بر روی مین‌های باقیمانده از زمان جنگ و یا با تیر مستقیم جانش را از دست می‌دهد تا شرمنده خانواده‌اش نشود و تمام سعی خود را می‌کند تا با عزت و شرافت برای خانواده‌اش کاری کند.

نماینده مردم سردشت و پیرانشهر در مجلس شورای اسلامی تصریح کرد: دولت برای اشتغال جوانان مناطق مرزی چه کرده است؟ تا کی باید شاهد داغدار شدن خانواده‌هایی باشیم که جوانان خود را در این مسیر از دست می‌دهند؟ همه ما مقصر هستیم و باید پاسخگو باشیم.

حسین پور در تذکری خطاب به وزیر کشور بیان کرد: به نیروهای مرزی خود استفاده صحیح از سلاح را یاد دهید.

این نماینده مجلس همچنین با انتقاد از لغو احکام معلمین حق التدریس نهضت سواد آموزی گفت: متاسفانه نسبت به این افراد که خط اول آموزش بودند و آموزش کشور را ارتقاء دادند بی مهری شده است. نمایندگان اجازه ندهند وزارت آموزش و پرورش به نیروهای حق التدریس ظلم کند.

حسین پور قطع ارز دولتی برای نهاده های کشاورزی، کود و سم را موجب گرانی و چند برابر شدن قیمت کود، ذرت و سویا عنوان کرد و گفت: کشاورزان در این زمینه با مشکل مواجه شده اند.

نماینده مردم پیرانشهر خواستار تقویت مدیریت گمرکات از سوی وزیر اقتصاد شد و گفت: این موضوع در سال جهش تولید باید مورد توجه قرار گیرد چرا که صادرات کالاهای غیر نفتی بیش از همیشه حائز اهمیت است. کولبران هنوز برای کسب لقمه نانی تن به گلوله سرخ می دهند. دولت بگوید چه قدم موثری برای کولبران کشور برداشته است؟! کوله بر مگر داعشی است که اینگونه برخورد می شود که به هنگ مرزی گفته می شود اینگونه با آنان برخورد کنند.

 امیرحسین قاضی زاده هاشمی که اداره جلسه علنی را برعهده داشت، در پاسخ به این تذکر، خطاب به معاون پارلمانی رئیس جمهور بیان کرد:  تذکر آقای حسین پور در مورد مرگ جمعی از کولبران مظلوم مناطق غرب کشور بود موضوع کولبری برای نظام اسلامی  به یک مسئله تبدیل شده و این وضعیت در شان نظام ما نیست، مجلس انتظار دارد دولت برنامه مدون و بلند مدتی برای ساماندهی کولبران ارائه کند و باید گزارشی در این خصوص به مجلس ارائه شود.

اما انتقادها و اظهار نظرها به همین جا محدود نشد. موج فشار افکار عمومی در مورد مجروح شدن شدید این نوجوان ۱۴ ساله به مدد فضای مجازی آنچنان بالا گرفت که دوباره وزیر کشور را بر آن داشت تا برای ساکت کردن افکار عمومی دست به دامان وعده های رنگارنگ شود و دوباره طرح ساماندهی کولبران را مطرح کند. معاون هماهنگی امور اقتصادی و توسعه منطقه‌ای وزارت کشور به نمایندگی از رحمانی فضلی، چند روز قبل از برگزاری نشست نمایندگان وزارتخانه‌های امور اقتصادی ودارایی، صنعت، معدن وتجارت، بانک مرکزی، ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز و استاندارای‌های آذربایجان غربی، کرمانشاه و کردستان برای بررسی آیین نامه ساماندهی مبادله کالا در بازارچه‌های موقت مرزی- موسوم به کولبری، در روز چهارشنبه خبر داد.

بابک دین پرست، دبیر شورای توسعه و امنیت پایدار شرق و غرب کشور تاکید کرد: بعد از سه سال سیاست گذاری و برنامه ریزی مناسب دولت برای حمایت از مرزنشینان در استان‌های مشمول (آذربایجان غربی، کرمانشاه، کردستان و سیستان و بلوچستان)، هیچ عذری برای عدم اجرای تصویب نامه‌های دولت پذیرفته نیست.

دین پرست ضمن اشاره به همکاری‌های صمیمانه دستگاه‌های مرتبط در این خصوص اظهار امیدواری کرد: نمایندگان دستگاه‌هایی که اجرایی شدن اهداف دولت برای حمایت از مرزنشینان و ساماندهی رویه کولبری، در حیطه تکالیف قانونی آن‌ها قرار دارد، با خبرخوش از رفع معدود موانع باقیمانده برای بهره مندی هموطنان عزیز مرزنشین از ۴۲۰۰ میلیارد تومان تخفیف سود بازرگانی مصوب دولت، در جلسه روز چهارشنبه ۲۶ مرداد در وزارت کشور حضور یابند.

معاون هماهنگی امور اقتصادی و توسعه منطقه‌ای وزارت کشور اعلام کرد: گزارش دستگاه‌ها و نتیجه تصمیم‌ها و مذاکرات جلسه، ضمن ارسال جهت استحضار رییس جمهور، در پایان نشست روز چهارشنبه، به طور شفاف و دقیق، اطلاع رسانی خواهد شد.

بدین ترتیب باید منتظر ماند و دید که کرسی نشینان مجلس در روز چهارشنبه چه رایی را در مورد این طرح صادر می کنند تا بهانه را از دولت برای غفلت ها و کم کاری هایش در خصوص کمک به کولبران کشورمان بگیرد؟