محمود مکتبی هنرمند شناخته شده هنر محیطی و پرفورمنس کشور در گفتگو با خبرنگار تجسمی خبرگزاری موج، در مورد جدیدترین پروژه مرکز رزیدنسی راه با عنوان «هنر اجرا: آسیا» که چندی پیش به صورت بین المللی و مجازی برگزار شد گفت: این برنامه با همکاری رزیدنسی راه از ایران و پلتفرم هکسی دوکسی باکس (hexxy duxxy box ) از هند اجرا شد و هنرمندانی از ایران، هند، چین، سری‌لانکا، نپال و فیلیپین کره‌جنوبی، تایوان، بنگلادش، ویتنام و... در این رویداد حضور داشتند و کیوریتوری این پروژه توسط من و ساتادرو سوان باندوری از هند انجام شد. در مجموع ۲۶ هنرمند از کشورهای مختلف انتخاب شدند تا در مدت سه روز به صورت زنده و آنلاین به اجرای برنامه بپردازند.

وی ادامه داد: این برنامه بخش اول کار ما بود که به اجراهای لایو و زنده هنرمندان آسیایی اختصاص داشت. در هر روز هفت تا هشت نفر و یک روز هم یازده نفر اجرا کردند. متاسفانه این امکان بوجود نیامد که از کشورهای اطراف خودمان هنرمندانی را دعوت کنیم اما ترکیب هنرمندان حاضر در این برنامه از کشورهای متنوعی بود. هر هنرمند بین پنج تا بیست دقیقه اجرای برنامه داشتند و لینک هایی را ایجاد کرده بودیم تا همه علاقمندان بتوانند به صورت زنده برنامه را ببینند.

این هنرمند با بیان اینکه در بخش دوم این برنامه هنرمندانی از آسیا و اروپا را دعوت خواهند کرد، اظهار داشت: ما در بخش اول دوست داشتیم نگاهی به پرفورمنس آرت در آسیا بیندازیم که البته به طور قطع و یقین نمی توانیم ادعا کنیم که هر آنچه که هست را دیده ایم اما در این زمانی که ارتباطات و رفت و آمدها حتی در محیط زیست خودمان به واسطه حضور کرونا خیلی محدود شده، تلاشمان این بود که هم فرصتی را برای هنرمندان ایجاد کنیم که کار کنند و هم برای مخاطبان این فرصت را ایجاد کنیم که کار ببینند و محدود به گالری نباشد.

مکتبی در ادامه توضیح داد: این برنامه حالتی اجرایی داشت و سمینار و همایش نبود. کار هنرمندان هر روز در مجموع تقریبا دو ساعت طول می کشید، اما پس از پایان کار در روز سوم، با همراهی سه نویسنده و منتقدی که از چین و هند دعوت شده بودند و در طول این رویداد کارها را دیده بودند، به مدت یک ساعت در مورد کلیت وضعیت پرفورمنس آرت در کشورهای آسیایی صحبت شد و به موضوعاتی از این قبیل که در کشورهای مختلف چه تیپ پرفورمنس آرتیست هایی حضور دارند گپ و گفت محدودی داشتیم.

فرصتی برای کارکردن هنرمندان و کار دیدن مخاطبان

کیوریتور رویداد «هنر اجرا:آسیا» ادامه داد:هدف اصلی ما برقرار کردن یک گفتگو بین فرهنگ ها و آدم های مختلف بود در واقع این دیالوگ به نوعی به زبان هنر برقرار شده و اتفاقا موضوع چند اجرا هم همین بود بویژه اثر آقای آنیما احتیاط از ایران دقیقا همین بحث را در اجرایش مطرح می کرد. اجرای او شامل یک سخنرانی به زبانی ساختگی که بود که طبیعتا هیچ کدام از ما متوجه نمی شدیم که چه می گوید و ایده اش این بود که ما اگر ما واقعا زبان هم را می فهمیم چرا این همه جنگ، غارت و مشکلات در دنیا بوجود می آید و نمی توانیم با هم صحبت کنیم و حلش کنیم.

وی افزود: بنابراین تلاش ما این بود که در حد توان خودمان این گفتگو را بین فرهنگ های مختلف بوجود بیاوریم و در عین حال امکان کار کردن برای هنرمند و کاردیدن برای مخاطب در شرایط کرونایی فراهم کنیم. گرچه در بدو امر که امکان اجرا در لایوها ونمایشگاه های مجازی در ایران و کشورهای دیگر فراهم آمد، کیفیت کارها چندان دلچسب نبود بیشتر این کارها به شوآف ها و خودنمایی ها شباهت داشت، اما من خیلی امیدوارم و نگاه مثبتی به این موضوع دارم چرا که روندی که سازمان ها و مراکز هنری آغاز کرده اند، حرفه ای تر شده و از فضایی که برای اجرا یا هر رسانه هنری دیگری وجود دارد، استفاده بهتری می شود.

مکتبی تاکید کرد: اجراهای زنده ای که ما داشتیم صرفا بر این اساس نبود که چون نمی توانیم به سفر برویم و یا در یک فضای واقعی و باز کار خود را انجام دهیم بلکه برخی از هنرمندان از این امکان آنلاین بودن به خوبی استفاده کرده بودند و بخشی از اثرشان مبتنی بر آنلاین بودن بود که خیلی جالب بود. حتی بخش آخر که گفتگوها اختصاص داشت هم برایم بسیار جالب بود چرا که شاید در تجربه های قبلی که داشتیم اینقدری که در فضای آنلاین فرصت ارتباط گرفتن و صحبت کردن داشتیم در حالت واقعی کمتر اتفاق می افتاد و عملا از امکان آنلاین خیلی استفاده خوبی نمی کردیم.

وی با بیان اینکه از ایران چهار هنرمند با نام اعظم طباطبایی، آنیما احتیاط، فواد علیجانی و امیر وارسته در این رویداد حضور داشتند، در مورد نحوه انتخاب هنرمندان برای این رویداد گفت: همانطور که گفتم این کار دو کیوریتور داشت که انتخاب هنرمندان ایرانی و بخشی از هنرمندان خارجی اش با من بود. سعیم این بود که در ایران هنرمندانی را انتخاب کنم که رویکرد بسیار متفاوتی را نسبت به هنر اجرا داشتند و تلاش کرده بودم که این تنوع گوناگونی را در بین هنرمندان ایرانی نشان بدهم هنرمندان خارجی را هم با توجه به شناختی که از آنها داشتم به دنبال این بودم که بتوانیم اجراهای خیلی متفاوت و فضاهای متفاوتی را در کارها از آنها مشاهده کنیم.

مکتبی در مورد موضوع کار هنرمندان گفت: با توجه به تعداد بالای هنرمندان امکان اشاره به کار همه آنها در این فرصت نیست اما به غیر آنیما احتیاط که در مورد کارش توضیح دادم می توانم به خانم اعظم طباطبایی از اصفهان اشاره کنم که اجرایش در زاینده رود بود و با توجه به اتفاقاتی که در بستر در حال خشک شدن آن در جریان است شکل گرفته بود. این اجرا خیلی عجیب بود چراکه هنرمند با چیزهایی مانند ماه یهای مرده یا درحال مرگ که در آن محیط پیدا کرده بود این اثر را خلق کرد.

این هنرمند ادامه داد: اما به صورت کلی می توانم بگویم شاید تفاوتی که بین هنرمندان ایرانی و هنرمندان هندی در اجراها وجود داشت این بود که شاید کارهای هندی بیشتر آئین محور بودند تا ایده محور. نه اینکه هیچ کانسپتی پشت آن نباشد اما بیشتر بر آئین های خود تکیه داشتند اما در آثار ایرانی و چینی اینگونه نبود.

فستیوال آنلاین پرفورمنس‌آرت هنرمندان آسیا 18 تا 20 مهرماه به صورت آنلاین برگزار شد.