به گزارش خبرنگار اجتماعی خبرگزاری موج، روزه داری علاوه بر این که منجر به استراحت دستگاه گوارش می شود، سوخت وساز بدن را تنظیم کرده و احتمال ابتلا به برخی بیماری ها از جمله افسردگی و استرس؛ افزایش فشارخون؛ میگرن؛ افزایش وزن؛ بی خوابی؛ و گاها دیابت را کاهش می دهد.

با این حال، در برخی موارد روزه داری می تواند در افراد بیمار لطماتی را به سلامت فرد وارد سازد که به همین دلیل لازم است این افراد برای اطمینان از بی خطر بودن روزه گرفتن با پزشک خود مشورت کنند تا درصورت احتمال لطمه به سلامتی، از روزه گرفتن خودداری نمایند. در یادداشت حاضر به تاثیر روزه داری بر بعضی از بیماری ها می پردازیم؛ امیدواریم مطالبی که ارائه می شود بتواند به روزه داری افراد مبتلا به برخی از بیمارها کمک کند.

دیابت و روزه داری

دیابت از جمله بیماری هایی است که بسته به میزان شدت و هم چنین نوع آن، توصیه های متفاوتی برای روزه داری خواهد داشت. افراد مبتلا به دیابت که دارو دریافت می کنند، با توجه به شدت بیماری و بامشورت پزشک ممکن است مجاز به روزه داری باشند.

مبتلایان به دیابت غیروابسته به انسولین ( دیابت نوع ۲ که دارای اضافه وزن بالا باشند ) یا BMI بالاتر از ۲۸ دارند  با دریافت منظم دارو  و کنترل ۲ بار در شبانه روز قندخون خود می توانند روزه بگیرند. برای این افراد ، روزه داری نه تنها مضر نیست بلکه می تواند مفید نیز باشد. اما افراد دیابتی که دارای شرایط زیر هستند (با تشخیص پزشک) لازم است از روزه داری خودداری کنند:

۱- افراد مبتلا به دیابت (چه از نوع وابسته به انسولین و چه غیر وابسته به انسولین) که هنوز بیماری خود را کنترل نکرده اند و قند خون آن ها هنوز به حد قابل قبولی نرسیده است.

۲-مبتلایانی که قند خون بالا داشته ولی هنوز از داروی خاص و هم چنین فعالیت بدنی مناسب جهت درمان دیابت پیروی نمی کنند.

۳-مبتلایان به دیابت نوع ۱ (وابسته به انسولین) که در روز چند نوبت لازم است انسولین تزریق کنند.

۴- دیابتی های مبتلا به عفونت.

۵- افراد مبتلا به پرفشاری خون کنترل نشده و هم چنین آنژین (نوعی بیماری قلبی) درمان نشده.

۶- آنان که سابقه ی کتواسیدوز (افزایش اجسام کتونی درخون و ادرار) دارند.

۷- افرادی که در طول روز ۲ بار یا بیشتر به افزایش قندخون (هیپرگلیسمی) یاکاهش آن (هیپوگلسیمی) دچار می شوند. اگر فرد دچار تعریق، عرق سرد و تپش قلب شود، این نشانه افت قند خون است که دراین صورت باید روزه باز شود.

۸- خانم های باردار و یا شیرده مبتلا به دیابت

۹- افراد سالخورده ی مبتلا به دیابت

روزه داری و بیماری افسردگی

روز ه داری در بیماران مبتلا به افسردگی و بیمار ی های خفیف علاوه بر این که انجام فریضه دینی است، ضمنا به عنوان یک شیوه روا ن درمانی و تغییر رفتار محسوب شده و سلامت روانی را تقویت می کند. روزه داری همچنین قدرت اراده و تصمیم گیری و توان اجرایی این بیماران را نیز افزایش می دهد. البته بیماران مبتلا به اختلالات روانی، باید علاوه بر تغذیه مناسب در ایام روزه داری، برنام هریزی خاصی برای مصرف داروهای خود در افطار و سحر نیز داشته باشند.

روزه داری و بیماری سنگ کلیه

با توجه به این که در ماه مبارک رمضان، افراد در معرض کم آبی شدید قرار گرفته و مواد زائد با غلظت بالا در ادرارشان دفع می شود، بنابراین در این ماه برای پیشگیری از تشکیل سنگ های کلیه و سیستم ادراری، باید مبادرت به مصرف مایعات بیشتری در سحر و افطار نمایند

بیماران کلیوی که تحت درمان دیالیز قرار گرفته اند، باید از روزه گرفتن خودداری کنند. با توجه به این که بیماران دیالیزی قدرت تطابق پرخوری و کم خوری را ندارند و بیشتر اوقات هم کم اشتها هستند، از نظر پزشکی، قادر به روزه گرفتن نیستند.

در خصوص روزه داری برای بیماران کلیوی(سنگ ساز)، توصیه می شود که این افراد در طول روزه داری از انجام فعالیت فیزیکی سنگین و قرار گرفتن در معرض نور خورشید و تعریق، خودداری نمایند و در طول شب برای رقیق کردن ادرار و شستشوی کلیه ها مایعات فراوان بنوشند؛ حتی الامکان حجم غذای دریافتی را کمتر نموده و به خصوص در مواقع سحری، غذای سبک و آب زیاد بنوشند و مصرف غذاهای حاوی املاح سنگ ساز ( مانند نوشابه های گازدار، غذاهای با منشا حیوانی که به علت دارا بودن فسفات زیاد، دفع کلسیم از ادرار را افزایش می دهند) و غذاهای حاوی اگزالات (از قبیل کاکائو، چای پررنگ، آجیل و سبزیجاتی مانند، اسفناج، کلم، ریواس و گوجه فرنگی) را کاهش دهند.

روزه داری برای بیماران قلبی

پزشکان معتقدند در این ماه به دلیل آنکه افراد از پرخاشگری، رفتارهای تهاجمی، استرس و هیجان، کشیدن سیگار، مصرف چای و قهوه دوری می کنند، بنابراین امکان بروز سکته قلبی در آنها کاهش می یابد. مجموعه این تغییرات در وضعیت رفتار و تغذیه افراد، دو عامل مهم جهت حفظ سلامتی فرد در طول ماه مبارک رمضان است.

روزه به کاهش پرفشاری خون کمک می کند. افراد مبتلا به پرفشاری خون، باید در طول روز، فشار خود را چک کنند. اگر در طول روز، بیمار دچار تغییر و بالا رفتن فشار خون شود، نباید روزه بگیرد؛ اما اگر در طول روز فشار خون فرد تغییر نکرد، روزه گرفتن موردی ندارد.

بیماران قلبی- عروقی باید طبق یک رژیم غذایی خاص روزه بگیرند و از مصرف غذای سنگین در افطار خودداری نموده و درعین حال رژیم پایین آورنده فشار خون تجویز شده توسط مشاور تغذیه را رعایت نمایند. علاوه بر این، عدم استفاده از غذاهای نفخ آور) مانند حبوبات و شیر در افرادی که مدت زمان طولانی شیر مصرف نکرده اند)، و پرهیز از استرس برای این بیماران توصیه می شود. این افراد برای تنظیم میزان داروی مورد نیاز خود با مشورت پزشک می توانند از داروهایی با اثر درازمدت استفاده کنند و مصرف داروهای دیورتیک را کاهش دهند.

روزه داری در مبتلایان به نقرس

غذا نخوردن، روزه داری های طولانی، و رژیم های کم کربوهیدرات به دلیل ایجاد حالت کتوز می توانند موجب تسریع حملات نقرس شوند. این بیماری گاه منجر به جراحی می شود. با پیشرفت بیماری، علایم سریع تر و برای مدت طولانی تر بروز می کنند. برای جلوگیری از تشدید بیماری، عموماً طبق توصیه متخصص بهتر است روزه داری انجام نشود.

روزه داری در مبتلایان به صرع

افراد مبتلا به صرع که باید قرص های ضد تشنج استفاده کنند، نمی توانند روزه بگیرند؛ زیرا ممکن است در طول روز دچار کاهش کلسیم و یا قند خون شده و تشنج کنند.

روزه داری در مبتلایان به کم خونی

چنانچه شدت کم خونی در افراد بالا باشد به گونه ای که نیازمند دریافت مکمل آهن در چند نوبت روزانه باشند، روزه داری قابل توصیه نخواهد بود. کسانی که مبتلا به کم خونی خفیف تا متوسط هستند باید به کیفیت غذای مصرفی خود در این ماه مبارک توجه بیشتری نمایند و مصرف مواد غذایی غنی از آهن و پروتئین ها به ویژه پروتئین های حاوی ترکیبات آهن از نوع هم اولویت با گوشت قرمز و سپس گوشت های سفید است را افزایش دهند.

روزه داری برای متبلایان به سردردهای میگرنی

سردرد می تواند علت های بسیار داشته باشد. اما علت اساسی سردردهای مرتبط با روزه داری عموماً ناشی از گرسنگی و اُفت قند خون، ازدست دادن آب بدن، خواب ناکافی (استراحت ناکافی) و قطع مصرف موادی که وابستگی ایجاد می کنند مانند (کافئین و نیکوتین)، می باشد.

سردردهای میگرنی نیز در این دوران تشدید می شوند چون در ماه مبارک رمضان علائمی مانند سردردهای عصبی، کاهش قند خون و کم آبی باعث افرایش اسیدهای چرب آزاد خون شده و بطور مستقیم اثر شدیدی بر روی آزاد سازی کاته کول آمینها در میگرن می شود. اما حتی این افراد نیز با راهنمایی و کمک پزشک معالج و ایجاد تغییرات مختصر در مصرف دارو می توانند روزه بگیرند.

برای کاهش بروز سردرد در هنگام روزه داری نوشیدن آب و مایعات کافی و مصرف سبزیجات در وعده سحری کمک کننده است. عدم قرار گرفتن در معرض نور خورشید و در صورت اجبار استفاده از عینک و کلاه. عدم انجام فعالیت های بدنی و ورزش در معرض نور خورشید. ترک سیگار قبل از ماه مبارک رمضان و یا به حداقل رساندن مصرف آن. کم کردن مصرف قهوه و چای پررنگ قبل از ماه مبارک رمضان و گاهی مصرف یک قرص مسکن در وعده سحری می تواند کمک کننده باشد.

روزه داری و بیماری کبد چرب

در مبتلایان به کبد چرب گرید ۱ (نوع خفیف بیماری)، رعایت تغذیه صحیح در ماه مبارک رمضان سبب کاهش قند خون، کنترل وزن، کاهش اندازه دور شکم و چربی های بدن می گردد، لذا می تواند با آزاد کردن چربی های رسوب کرده در کبد به بهبود بیماری کمک نماید.

البته در کسانی که کبد آنها به شدت چرب است ( یعنی به گرید ۲ و ۳ مبتلا هستند)، روزه داری طولانی خطررا تشدید می کند و علاوه بر این افراد، مبتلایان به سیروز کبدی یا نارسایی کبدی نیز نباید روزه بگیرند؛ لذا ضروری است که این افراد باید با پزشک معالج خود و متخصص تغذیه مشورت نمایند.

افراد مبتلا به مشکلات کبدی باید از مصرف غذایی پرچرب و پر کلسترول اجتناب نموده و حتی المقدور از خوردن غذاهای سرخ شده پرهیز کنند. مصرف مقادیر کافی سیزی خصوصاً چغندر، بروکلی، اسفناج، انواع جوانه و هویج و انواع میوه به دلیل نقش فیبر و آنتی اکسیدان هایی که بطور طبیعی درآنها وجود دارد، در کارکرد صحیح کبد بسیار کمک کننده است. مصرف غذاهای دریایی و ماهی نیز برای تامین پروتئین مورد نیاز در این بیماران نسبت به سایر منابع پروتئینی اهمیت بیشتری دارد.

بیشتر بخوانید:

نوجوانان در ماه رمضان چه بخورند؟

برنامه غذایی مناسب برای روزه داران در ماه رمضان/ چه غذاهایی در ماه رمضان مصرف کنیم؟

اعمال شب و روز اول ماه مبارک رمضان چیست؟

پهن کردن سفر افطار چقدر هزینه برمی‌دارد؟

در وعده سحر و افطار کله پاچه بخوریم؟