نجمه سلطانی نژاد رییس پردیس فاطمه الزهرا(س) دانشگاه فرهنگیان یزد در گفت و گو با خبرنگار خبرگزاری موج یزد در خصوص انقلاب ارتباطات‌ و تغییر سبک زندگی، بیان کرد: سبک زندگی امروزِ مردمان روزگار ما متأثر از انقلاب ارتباطات است و فناوری اطلاعات زمینه ساز ایجاد سبک زندگی دیجیتالی برای انسان امروز شده است.

وی در پاسخ به اینکه چگونه رسانه در سبک زندگی تغییر ایجاد می کند، تصریح کرد: رسانه‌های دیجیتال با تبلیغ و الگو نماییِ جذابیت ها و قابلیت‌های خود، پوشش های متنوع و پر زرق و برقی را پیش روی کاربران قرار می دهند به گونه ای که خواسته یا ناخواسته مشارکت آنها را برای همانندسازی و همسان پنداری با عناصر و نقش های ارائه شده در فضاهای مجازی در پی داشته است.

سلطانی نژاد افزود: امکانات ارتباطی وسیع و پردامنه ای که اینترنت و شبکه های ارتباطی در دنیای مجازی در اختیار اعضای خانواده ها قرار داده، زمینه ساز تغییر و تحولات سریع در نحوه و سبک زندگی در بین خانواده های ایرانی را فراهم کرده است و در واقع می توان گفت پیشرفت سریع تکنولوژی، حتی منجر به حذف تدریجی برخی از ابزار متداول در زندگی روزمره نسل های قبلی شده که از منظر و دسترس نسل های جدیدتر به تدریج کنار رفته که می توان به نامه نگاری کاغذی، بایگانی دفتری، استفاده از عکس های مقوایی و آلبوم های کاغذی سنتی اشاره کرد که امروزه جایگزین آن ها، اشکالی نوین از شیوه های تبادل پیام تبریک همچون کارت های تبریک اینترنتی شده است.

سلطانی نژاد در ادامه به بیان تغییر سبک ارتباطات و شکل های ارتباطی بعد از آن اشاره و بیان کرد:  در صحنه ی روابط اجتماعی نیز بسیاری از ارتباطات و تعاملات چهره به چهره و مستقیم با انواعی از دیدارها و تبادل پیام های دوستی و معاشرت در دنیای مجازی جایگزین شده است تا آنجا که برای جبران ضعف انعکاس احساسات از پس مانیتورهای کامپیوتر یا موبایل ها، افراد متوسل به رد و بدل کردن نمادهای دیداری و صورتک های تعبیه شده برای جایگزینی حرکات چهره و شکل های نوینی از تبادل پیام های غیرکلامی شده اند.

این استاد دانشگاه در ادامه به تغییر رفتار ناشی از گسترش ارتباطات مجازی در بین نوجوانان و جوانان پرداخت و گفت: سبک زندگی دیجیتالی، خرده فرهنگ نوجوانان و جوانان را تحت تاثیر خود قرار داده است و در عین حال، موجب بروز نگرانی هایی در میان والدینی که به واسطه ی عدم بهره مندی از سواد رسانه ای مدرن از دنیای نسل جوان دور افتاده اند، شده است. با توجه به گسترش روزافزون شکاف نسلی در شرایط عدم امکان گفت و گو یا مفاهمه با نسل جدید، نگاه و نگرش منفی در میان والدین به رسانه های جدید و شبکه های اجتماعی از طریق کاهش زمان ارتباط والدین با فرزندان و ایجاد افزایش زمان ارتباط با دوستان زمینه تاثیر پذیری بیشتری از همسالان را در نوجوانان موجب شده است

وی به پدیده های جدید عصر ارتباطات اشاره کرد و افزود: یکی از این پدیده ها، سبک زندگی دیجیتالی است که در کنار فوایدی که داشته آسیب هایی نیز به خانواده ها وارد کرده و لزوم رسیدگی و مراقبت از اعضای خانواده برای جلوگیری از انحرافها و آسیبهای این سبک زندگی به حکم آیۀ شریفۀ «قوا أنفسکم و أهلیکم ناراً...»  (تحریم/۶)؛ وظیفه‌ی والدین است که بیانگر مفهوم قدرت آنان درتأثیرگذاری بر رفتارهای عینی اعضای خانواده است.

سلطانی نژاد به بیان فرصت ها و تهدید پرداخت و اظهارداشت: وابستگی خانواده ها به سبک زندگی دیجیتالی امروز در کشور ایران، یکی از مشکلاتی است که باید برای برطرف کردن آن به دنبال راه حل بود. سرزمینی که مهد فرصت ها و تهدید هاست؛ مهد تهدیدهاست، به این دلیل که شمار پورنوگرافی و بازدید از سایت های غیر اخلاقی مرتب در حال افزایش است و روزانه هزاران نفر در اینترنت و به تبع آن در محیط واقعی، مورد سوء استفاده و آزار جنسی و مالی و نقض حریم خصوصی قرار می گیرند همچنین به واسطه آن که اینترنت، سبک زندگی مردمان را به سمت دانش و آگاهی بهتر و بیش تر هدایت کرده و تغییرات زیادی در کسب و کار و آموزش و تبادل اطلاعات میلیاردها شهروند کره زمین ایجاد کرده است؛ یک فرصت است.

وی نقش رسانه های نوین را در بهره مندی از برخی ظرفیتها و توانمندی ها در نظام تربیتی غیر قابل انکار دانست و بیان کرد: پرورش استعدادهای افراد تا حداکثر ظرفیت و شناسائی توانمندیهای خلاق افراد، افزایش فرصتهای آموزشی و یادگیری دیجیتالی، الکترونیکی و اینترنتی، ایجاد ارتباط بین یادگیرندگان صرف نظر از موقعیت مکانی آنان(حذف محدودیتهای کلاس درس)، گسترش عدالت آموزشی (در دسترس قرار گرفتن بهترین معلمان در هر کجا و در هر زمان)، امکان دسترسی فوری به مقادیر بی شمار فنون و منابع یادگیری نوشتاری، دیداری و شنوایی، توجه به مفهوم سواد فرهنگی یا سواد جهانی وانتقال مفاهیم و ارزشهای مشترک بشری، رشد هویت شخصی و گسترش تعلق گروهی در بین متربیان، تعامل بیشتر معلمان با متربیان(ایفای نقش تسهیل گری و هدایت کنندگی معلم)، افزایش تعهد سازمانی و مشارکت بین کارکنان، مشارکت فعالانه افراد در خلق معانی و توانایی تصمیم گیری درباره مسیرهای یادگیری خود، تقویت میزان دانش، توانمندی و آگاهی معلمان، غیر متمرکز کردن برنامه درسی در سطح محلی و مدرسه ای، استفاده از یادگیری مشارکتی به عنوان یکی از استراتژی های اصلی یادگیری، ورود مدل های جدید نظارت در عرصه تربیت، تبادل دانش و اندیشه با استفاده از تکنیک های شبیه سازی، سناریو سازی و ایفای نقش با تاکید بر یادگیری فعال، گسترش فرهنگ خود آموزی، تندآموزی، از هم آموزی و به هم آموزی و دادن بازخوردهای متقابل، درک بهتر دین و معرفی مناسب تر آن در فضای جدید، تمرین یادگیری مستمر برای پاسخگویی مناسب به نیازهای زندگی، همه و همه بیانگر کارکرد رسانه در ایجاد نگرش و بینش صحیح در افراد جامعه است.

سلطانی نژاد در ادامه با تاکید بر اینکه بخش بزرگی از قابلیتها و ارتباطات ما، وابسته به دنیای دیجیتال است؛ تصریح کرد: افراد در این دنیا گفتگو، مطالعه، خرید، بازی و حتی تکالیف مدرسه انجام می دهند. در این بین بزرگترها از بچه ها گله دارند؛ هر چند بزرگترها هم به گونه ای دیگر درگیرند، ولی می خواهند بچه هایشان را بهتر تربیت کنند غافل از این که بچه هایی که با این دنیا بزرگ شده اند، حال و هوای دیگری دارند؛ مرزهای دنیای دیجیتال و دنیای واقعی برای آنها به سختی قابل شناسایی است برای فرزندان واقعاً معلوم نیست کدام واقعی تر است؛ انگار دنیای مجازی و حقیقی در هم گره خورده اند.

وی در پاسخ به اینکه در این شرایط بهترین کنشگری از سوی والدین چه می تواند باشد، اظهارداشت: آنچه مهم است این که خانواده ها باید مدیریت کردن و مهارت استفاده از این ابزار را یاد بگیرند؛ در صورتی که بتوان، توانایی استفاده صحیح از آن را در خود پرورش داد این ابزارها می تواند نردبانی برای رشد باشد، دست ما را بگیرد و بالاتر ببرد.